محبوبه ستارزاده
خبرنگار

هوش مصنوعی(AI) به عنوان یکی از فناوری‌های نوظهور در جهان که در بخش‌های مختلف از هواشناسی و درمان گرفته تا فضا و... تأثیرگذار است، می تواند همچون تیغی دولبه کار کند و با دخالت در تصمیم‌گیری استراتژیک و طرح‌ریزی عملیات‌ها، در میادین جنگی هم نقش‌آفرین باشد. به اعتقاد فعالان حوزه سایبری، حالا دیگر هوش مصنوعی به ابزاری راهبردی در مدیریت، هدایت، تحلیل و پیش‌بینی وقایع جنگی تبدیل شده و رد پای آن در درگیری رژیم صهیونیستی و ایران هم دیده شد.

کشتار جمعی‌ با هوش مصنوعی
  متخصصان فناوری؛ استفاده ناصحیح، غیراخلاقی و غیرانسانی از فناوری‌، ازجمله هوش مصنوعی برای کشتار جمعی‌، ترور و... را جنایتی بزرگ می دانند که نمی توان نسبت به آن بی اعتنا بود. این موضوع را در بیانیه انجمن ملی هوش مصنوعی در محکومیت ترور ناجوانمردانه دانشمندان و درخواست از جوامع و سازمان‌های بین‌المللی از جمله سازمان ملل متحد و یونسکو برای محکوم کردن  اقدامات جنایتکارانه رژیم صهیونیستی در ترور اساتید دانشگاه و دانشمندان هسته‌ای و همچنین یادآوری وظایف قانونی این نهادها در الزام دولت‌ها به استفاده صلح آمیز از علوم و فناوری می توان دید. این متخصصان حوزه هوش مصنوعی و فضای سایبر علاوه بر محکوم کردن استفاده نادرست از هوش مصنوعی، بر اهمیت نقش حیاتی این فناوری در تحلیل داده‌ها و هوش مصنوعی در تحولات امنیتی، تأکید دارند.

تصمیم گیری با تحلیل
داده‌های بزرگ
حیدر ربیعی، استاد دانشگاه تهران و عضو اصلی انجمن هوش مصنوعی و اقتصاد دیجیتال ایران درباره نقش فناوری تحلیل داده‌ها و هوش مصنوعی در تحولات امنیتی و ضرورت هوشیاری ملی، به «ایران« گفت: در فضای پیچیده و پرچالش امنیتی منطقه، فناوری‌هایی مانند تحلیل داده‌های بزرگ و هوش مصنوعی، به ابزاری راهبردی و تحول‌آفرین تبدیل شده‌اند که نه‌تنها روند نبردهای نظامی بلکه عرصه‌های مختلف امنیت ملی را نیز بازتعریف می‌کنند.
این فعال حوزه فناوری و هوش مصنوعی افزود: متخصصان و مسئولین ایران با سرمایه‌گذاری بومی، دانش تخصصی و تجربیات علمی، گام‌های مؤثری در توسعه این فناوری‌ها برداشته‌اند که این امر، باعث شده است ایران در حوزه فناوری‌های نوین دفاع و امنیت، جایگاه ممتازی کسب کند.
ربیعی افزود: تحلیل داده‌ها در بستر فناوری‌های پیشرفته، با فراهم کردن امکان واکاوی دقیق حجم گسترده‌ای از اطلاعات نظامی، عملیاتی، اقتصادی و اجتماعی، به تصمیم‌گیرندگان اجازه می‌دهد بدون اتکا به حدس‌ها و پیش‌داوری‌ها، تصمیماتی مبتنی بر شواهد و واقعیت‌های عینی اتخاذ کنند.
وی یادآورشد: امروز کاملاً مشخص است که ایران با توجه به سفارشات مقام معظم رهبری در زمینه بهره‌گیری عمیق از این فناوری، تاکنون گام‌های مؤثری در این زمینه برداشته اما با این حال مسیر پیش رو،  همچنان طولانی است. قطعاً با بهره‌گیری هرچه بیشتر از مجموعه نهادهای پژوهشی و دفاعی در طراحی سامانه‌های تحلیل داده بومی، نه‌تنها موفقیت‌های بیشتری کسب می شود بلکه می توان تهدیدات متعدد در حوزه‌های شناخته ‌شده و ناشناخته را نیز شناسایی و خنثی کرد. همچنین در حوزه پیش‌آگاهی هوشمند نیز می توان نقش مؤثری ایفا کرد.

 ارتقای سامانه‌های دفاعی 
با هوش مصنوعی
این استاد دانشگاه و فعال حوزه هوش مصنوعی درباره نقش این فناوری در ارتقای سامانه‌های دفاعی و... اظهارکرد: هوش مصنوعی با قابلیت پردازش خودکار و یادگیری مداوم، در ارتقای سامانه‌های دفاعی، مدیریت بحران، امنیت سایبری و حتی عملیات روانی به عنوان یک سلاح استراتژیک کارآمد ظهور کرده است.
 به گفته وی، امروز ایران در مسیر توسعه الگوریتم‌های هوشمند هدف‌یابی، سامانه‌های پدافندی پیشرفته و جنگ سایبری، کارنامه‌ای قابل‌افتخار دارد که متکی بر دانش داخلی، همکاری متخصصان، دانشگاه‌ها و صنایع دفاعی است.

لزوم شکل‌گیری یک نظام هوشمند 
 جامع امنیتی
عضو انجمن هوش مصنوعی ایران یادآورشد: با توجه به تهدیدات روزافزون در حوزه فضای مجازی و جنگ اطلاعاتی، افزایش حساسیت و آمادگی هرچه بیشتر مردم و مسئولین کشور، یک ضرورت غیرقابل انکار است. مقابله با حملات سایبری، جاسوسی اطلاعاتی و جنگ روانی، نیازمند شکل‌گیری یک نظام هوشمند و جامع امنیتی است که همه اجزای جامعه در آن مسئولیت‌پذیر باشند و فرهنگ امنیت اطلاعات و تحلیل انتقادی در سطح عمومی ارتقا یابد. لذا بسیار ضروری است پس از پیروزی در جنگ وحشیانه رژیم غاصب علیه ملت شریف ما، به توسعه ریزساخت‌ها برای نگهداری داده‌ها، ایجاد مسیر امن انتقال داده، توسعه نرم‌افزارهای قدرتمند تجزیه و تحلیل داده‌های IT، اینترنت اشیاء (IOT)، فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) و تقویت پلتفرم‌های اجتماعی بومی توجهی ویژه شود.
به گفته وی، این مهم جز با جذب متخصصان واقعی، حمایت از سرمایه‌گذاران و به‌کارگیری نیروهای کارآمد به جای کسانی که تنها در راه‌اندازی نمایش‌های سطحی تخصص دارند، میسر نخواهد شد.
عضو انجمن هوش مصنوعی ایران همچنین اظهار کرد: توسعه سامانه‌های هوشمند تحلیل داده‌های رسانه‌ای و اجتماعی به شناسایی تلاش‌های تأثیرگذار مشکوک، مقابله با نفوذ خارجی و حفظ همبستگی ملی کمک خواهد کرد. این فناوری‌ها می‌توانند با دقت بالا روند تحولات منطقه و جهان را رصد کنند و پیامدهای احتمالی را با سرعت و دقت تحلیلی برای تصمیم‌سازان داخلی روشن کنند. طبیعی است که متخصصان باید نگاه فرامرزی داشته باشند و توسعه‌های موردنظر علاوه بر کاربران داخلی، توان جذب کاربران خارجی، حداقل در سطح منطقه‌ای را نیز داشته باشد.
وی افزود: با وجود تمام پیشرفت‌ها، در دوران جنگ، بیش از هر زمان دیگری به فناوری وابسته هستیم و می توان گفت که هرگونه غفلت یا انفعال، می‌تواند آسیب‌هایی جبران‌ناپذیر به امنیت ملی وارد کند. بنابراین علاوه بر توسعه فناوری، به‌کارگیری مناسب آن، آموزش مستمر نیروهای انسانی، حفظ امنیت پدافند غیرعامل و مدیریت هوشمند اطلاعات در صدر اولویت‌ها خواهد بود.
ربیعی یادآور شد: مطمئناً کشور ما به پشتوانه هوشمندی و علم جوانان و نخبگان خود، خواهد توانست در مسیر خودکفایی فناوری تحلیل داده‌ها و هوش مصنوعی گام بردارد و با عزمی راسخ و هوشیاری ملی، به مقابله هرگونه تهاجم نرم و سخت و تجاوز احتمالی بپردازد. همکاری گسترده بخش‌های مختلف کشور، اعم از علوم پایه، فناوری‌های نوین، نهادهای دفاعی و جامعه مدنی، رمز موفقیت در حفظ امنیت و اقتدار ملی خواهد بود.