ارکستر سمفونیک تهران در تجلیل از همبستگی ملی نواخت

طنین «ای ایران» در برج آزادی

الهام یوسفی
روزنامه‌نگار

ارکستر سمفونیک تهران در تجلیل از همبستگی ملی نواخت. عصر روز گذشته، برج آزادی تهران صحنه یکی از باشکوه‌ترین رویدادهای هنری-ملی هفته‌های اخیر بود؛ جایی که صدای سرود «ای ایران، ای مرز پرگهر» با همخوانی صدها شهروند تهرانی، در فضای باز محوطه تاریخی برج آزادی طنین‌انداز شد و صحنه‌ای از همبستگی، غرور و عشق به میهن را به نمایش گذاشت. این اجرا، به همت ارکستر سمفونیک تهران و با حضور ۷۰ نوازنده، به رهبری استاد نصیر حیدریان برگزار شد. رویدادی هنری که به مناسبت تجلیل از همبستگی ملی و روحیه تاب‌آوری مردم ایران در روزهای دشوار تدارک دیده شده بود و با استقبال گسترده مردم پایتخت همراه شد. این رویدادهای هنری به همت کمپین «به نام ایران» و با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همراهی هنرمندان تدارک دیده و اجرا شدند. دیروز در این کنسرت فضای باز که با حضور جمعی از فعالان فرهنگی، هنری و سیاسی همراه بود، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در کنار مردم حضور یافت و با هنرمندان ارکستر دیدار و گفت‌وگو کرد. ارکستر سمفونیک تهران در این اجرا، قطعاتی از جمله: فردای وطن، پاوانه، ای ایران، ای مرز پرگهر و به نام ایران را برای حاضران اجرا کرد؛ قطعاتی که هر یک با بار احساسی و ملی خود توانستند پیامی از امید، اتحاد و ایستادگی را به مخاطبان منتقل کنند. این اجرا بخشی از سلسله رویدادهایی با عنوان «شهر زندگی، موسیقی» است که با هدف حفظ روحیه اجتماعی، ترویج فرهنگ صلح و حمایت از همبستگی ملی، در نقاط مختلف شهر تهران برگزار می‌شود.
حیدریان: پیام ما، امید است
نصیر حیدریان رهبر ارکستر سمفونی تهران در گفت‌و‌گو با «ایران»، در پاسخ به اینکه چه انگیزه‌ای باعث شد تا در این شرایط و در چنین مکانی اجرا داشته باشید، اظهارکرد: «این موضوع تنها یک مسأله شخصی نیست، بلکه یکی از اصول و ارزش‌های ارکستر سمفونیک تهران است. این ارکستر همیشه در تمام برهه‌های تاریخی، چه در زمان غم و سختی و چه در شرایط عادی، در کنار مردم ایران بوده است. حتی در برنامه‌های اخیر، از کودکان و نوجوانان در سراسر کشور دعوت شد تا اگر علاقه‌مند هستند، در این حرکت فرهنگی مشارکت کنند.»  
وی اضافه کرد: «ما شاهد بودیم که هنرمندان و علاقه‌مندان از شهرهای مختلفی مانند اصفهان، شیراز، سنندج و بسیاری نقاط دیگر به تهران آمدند تا با هم به پاس قدردانی و حمایت از ملت ایران کنسرتی را برگزار کنیم. این برنامه‌ها نه تنها نشان‌دهنده همبستگی هنرمندان با مردم است بلکه نوعی پیام امید و همراهی در روزهای دشوار است.»
حیدریان در پاسخ به اینکه «در این شرایط، اجرای کنسرت و هنر موسیقی چقدر می‌تواند تأثیرگذار باشد و پیام اصلی این کنسرت‌ها چیست؟» افزود: «موسیقی هنری است که مستقیماً با قلب انسان‌ها ارتباط برقرار می‌کند و می‌تواند فراتر از منطق و استدلال‌های صرف، به احساسات و روح آنان نفوذ کند. در واقع موسیقی یک درمانگر روحی است که به مردم اجازه می‌دهد برای دقایقی از دغدغه‌ها و سختی‌های زندگی فاصله بگیرند و آرامش بیابند.»
رهبر این ارکستر ادامه داد: «پیام کنسرت‌های ما برای ملت ایران، که سال‌ها سختی و چالش‌های فراوانی را پشت سر گذاشته‌اند، نوعی تسکین کوتاه‌مدت و فرصتی برای تجدید قوا و امیدواری است. حتی فیلسوف معروف آلمانی، شوپنهاور، معتقد بود که موسیقی می‌تواند انسان‌ها را برای مدتی کوتاه از مشکلات و اندوه‌های زندگی رها کند. بنابراین ما معتقدیم این هنر، چراغی است که در تاریکی به سوی فردایی روشن‌تر می‌تابد.»
حیدریان درباره اینکه «در سال‌های اخیر هنرمندان با چالش‌ها و مشکلات فراوانی مواجه بوده‌اند. پس از جنگ و شرایط دشوار، انتظارتان از آینده چیست و چه خواسته‌هایی دارید؟» گفت: «ما امیدواریم شرایطی فراهم شود که همبستگی میان هنرمندان و مردم حفظ و تقویت گردد. همچنین انتظار داریم که پس از پشت سر گذاشتن این دوران سخت، ارکستر سمفونیک تهران بتواند نقشی پررنگ‌تر در جامعه ایفا کند.»
وی ادامه داد: «در این راستا برنامه‌ریزی‌هایی در دست اجراست تا کنسرت‌هایی با کیفیت بالا در شهرستان‌های مختلف کشور برگزار شود. هدف این است که مردم سراسر ایران بتوانند به موسیقی باکیفیت دسترسی پیدا کنند و با هنر موسیقی اصیل آشنا شوند. چنین حرکتی نه تنها سطح فرهنگ موسیقایی جامعه را ارتقا می‌دهد، بلکه زمینه‌ساز ایجاد فضای امید و نشاط در زندگی مردم نیز خواهد بود.»
حیدریان تأکید کرد: «ما باور داریم که موسیقی، به عنوان زبان جهانی می‌تواند پلی باشد برای اتحاد و همدلی در میان مردم ایران.»
 
شیرزاد: پیام خود را به مردم جهان رساندیم
مهدی شیرزاد، فعال سیاسی و عضو کمپین «به نام ایران» نیز در گفت‌و‌گو با «ایران»، با بیان اینکه «مهم‌ترین چالش پیش‌ روی  این کمپین در روزهای جنگ،   قطع ارتباط با مردم بود»، گفت: «یکی از اصلی‌ترین ابزارهای ما برای ارتباط‌گیری با مردم، شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها بودند که در همان روزهای ابتدایی جنگ، به دلایل قابل‌درک، اینترنت کشور محدود و عملاً قطع شد. همین مسأله باعث شد تا ما در رساندن محتوای تولیدی خود به داخل کشور دچار مشکل شویم. با این حال، تلاش کردیم از طریق راه‌اندازی بخش‌های انگلیسی‌زبان و عربی‌زبان کمپین، روایت مظلومیت مردم ایران را به افکارعمومی منطقه و جهان منتقل کنیم.»
وی اضافه کرد: «همچنین ایرانیان خارج از کشور بزرگ‌ترین سرمایه ما بودند؛ چون توانستند صدای مردم ایران را در رسانه‌های بین‌المللی و فضای عمومی منعکس کنند.»
شیرزاد اضافه کرد: «در دنیای امروز، جنگ تنها محدود به تقابل نظامی نیست. شاید مهم‌تر از گلوله و تانک، روایتی باشد که از یک جنگ در افکارعمومی جهانی ساخته می‌شود. ما در این کمپین تمام تلاش‌مان را کردیم تا آن‌طور که مردم ایران این جنگ را تجربه می‌کنند و روایت می‌سازند، آن را بازتاب دهیم.»
وی اظهارکرد: «به نام ایران، کمپینی بود که طیف گسترده‌ای از مردم در آن مشارکت کردند؛ از هنرمندان، نویسندگان، فیلم‌سازان، فعالان موسیقی و هنرهای تجسمی گرفته تا چهره‌های دانشگاهی و سیاسی از جریان‌های مختلف. اصلاح‌طلب، اصول‌گرا، معتقدان مذهبی و حتی کسانی که سال‌ها مورد بی‌مهری یا محدودیت قرار گرفته بودند؛ همه پای کار آمدند.»
به گفته شیراز، «در این کمپین، هم مداحی حضور داشت که مورد حمایت نهادهای رسمی است و هم خواننده‌ای که سال‌ها ممنوع‌الفعالیت شده بود. از استادی که از دانشگاه اخراج شده بود تا استادی که همچنان در حال تدریس است، همه یکصدا پای ایران ایستادند.»
وی تصریح کرد: «این تصویر همبستگی واقعی ملت ایران است. فکر می‌کنم مهم‌ترین چیزی که دشمن را ناامید کرد، همین اتحاد درون‌زا و غیرقابل انکار بود. رئیس‌جمهوری آمریکا وقتی دید جامعه ایران، به‌رغم همه گلایه‌ها و اختلاف‌نظرها، پشت کشورش ایستاده، مجبور شد با جدیت بیشتری مسیر آتش‌بس را دنبال کند. جامعه‌ای که وقتی پای ایران در میان است، اختلافات را کنار می‌گذارد و با تمام وجود، از خاک و مردمش دفاع می‌کند.»

نادره رضایی: حضوری به مثابه همبستگی ملی
نادره رضایی، معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در گفت‌و‌گو با «ایران» با بیان اینکه «در روزهای میانی جنگ، تصمیم گرفتیم رویدادهایی را با محوریت هنر و موسیقی برگزار کنیم»، گفت: «با توجه به اینکه مشخص نبود جنگ تا چه زمانی ادامه دارد، ما با عنوان شهر زندگی، موسیقی یا شهر زندگی، هنر آغاز به کار کردیم تا بتوانیم روحیه‌ای تازه در جامعه ایجاد کنیم.»
وی اضافه کرد: «نخستین اجرا در میدان آزادی و با حضور علی قمصری، آهنگساز و نوازنده برجسته ایرانی، برگزار شد. او قطعه‌ای با عنوان «به نام ایران» برای تهران نواخت. روز بعد، در میدان هفت‌تیر، نوبت به موسیقی نواحی رسید و گروه عاشق، نماینده موسیقی آذری، برنامه‌ای بسیار تأثیرگذار اجرا کردند.»
نادره رضایی ادامه داد: «در روزی که آتش‌بس اعلام شد گرچه هنوز قطعیت پایان جنگ را نمی‌دانیم و امیدواریم ادامه نیابد گروهی از هنرمندان موسیقی جنوب کشور از بوشهر برنامه‌ای اجرا کردند. سپس همراه با مردم، شمع‌هایی به یاد جانباختگان جنگ روشن کردیم؛ یادی از همه کسانی که جان خود را در این راه نثار کردند. امروز ارکستر سمفونیک تهران با ۷۵ نوازنده در میدان آزادی اجرا کرد؛ اجرایی بی‌نظیر در تاریخ هنر ایران. جالب آنکه بیش از ۹۰ درصد از این نوازندگان از شهرستان‌ها آمده بودند.»
به گفته معاون وزیر ارشاد، «این حضور پرشور، نماد همبستگی ملی و باور ما به نقش مؤثر هنر در افزایش تاب‌آوری اجتماعی در دوران بحران است. این رویدادها، نماد ایستادگی، همراهی و اتحاد ملت ایران‌اند. فرصتی هستند برای پاسداشت یاد و خاطره شهدا و جانباختگان این روزها؛ چه مردم بی‌گناهی که در این ۱۲ روز جان باختند، چه دانشمندان هسته‌ای، چه فرماندهان نظامی و چه نیروهای گمنامی که در راه دفاع از امنیت و پیشرفت ایران به شهادت رسیدند.»
وی گفت: «همچنین یادی کنیم از هنرمندانی که در این ایام جان خود را از دست دادند. این روزها برای همه مردم ایران سخت بوده است. از صمیم قلب به خانواده‌های داغدار تسلیت می‌گویم و امیدوارم این روزهای تلخ با صلحی پایدار پایان یابد. ما به‌عنوان هنرمندان و مسئولان فرهنگی، وظیفه داریم که با ابزار هنر، امید و آرامش را در جامعه حفظ کنیم.»