در حافظه موقت ذخیره شد...
درباره بازگشایی سینماها
فیلم دیدن؛ از سرگرمیبه ایستادگی
برای پاسخ به این پرسش میتوان به جمله و ایدهای از نیچه ارجاع داد. آنجا که میگوید: «اگر هنر نبود واقعیت ما را خفه میکرد» در واقع او کارکرد مهم هنر را تابآوری و تحملپذیری سویههای تراژیک زندگی میداند. بر این مبنی موقعیتهای اضطراری مثل شرایط جنگی، کارکردهای رهاییبخش هنر را بیشتر کرده که به باورخیلی از فیلسوفان هنر، هنر آن طرف بنبستهاست که راهی به گشایش ایجاد میکند. شاید گزافه نباشد که بگوییم در شرایط بحرانی شاید هیچ چیز به اندازه هنر، امید بخش نباشد. ناپلئون بناپارت در فیلم دزیره میگوید: «زندگی پیچیده است اما عشق از پیچیدگیهای آن کم میکند.» حالا میتوان همین نسبت را بین زندگی و هنر برقرار کرد و گفت هنر میتواند دشواریهای زندگی را کم یا دستکم آنها را قابل تحمل کند. اساساً هنر و کارکردهای رهاییبخش آن در زمانهای بحرانی خود را نشان میدهد. چارلی چاپلین محصول دوران افسردگی و شکستهای جنگ جهانی است که تلاش کرد با طنازیها و کمدیهایش در کاهش درد و رنج مردم کشورش، نقشی مؤثر ایفا کند که توانست و این کار را انجام داد.
به نظر میرسد در شرایط کنونی، جامعه ما به یک چارلی چاپلین نیاز دارد. به یک نیروی شادیبخش که بتواند روحیه عمومیجامعه را با نشاط نگه دارد. سینما میتواند بهانه و ابزار این کار باشد. سینما با افزایش تولید فیلمهای کمدی میتواند به کاهش آلام مردم کمک کند. در این شرایط سهم بیشتر اکران فیلمهای کمدی به عنوان یک استراتژی فرهنگی باید جدی گرفته شود. فیلم کمدی در این شرایط هم میتواند گیشه سینما را رونق ببخشد و هم حال مردم را خوش کند. همچنانکه ژانرهای جنگی و حماسی میتواند روحیه بخش باشد. در شرایط بحرانی غالباً انسانها از هم دور میشوند اما سینما به عنوان امکان یک تجربه جمعی میتواند شرایط همنشینی و همدلی مردم را ایجاد کند و نگذارد وضعیت اضطراری به گسست اجتماعی منجر شود. شاید این حرفها شعاری به نظر برسد اما هر جامعهای برای پیشرفت علاوه بر شعور به شور هم نیاز دارد و سینما میتواند هر دو اینها را به جامعه هدیه کند. گاهی سینما آخرین پناه انسان است تا با غرق شدن در دنیای رؤیاها کمیاز تلخی واقعیتها فاصله بگیرد و به نقطه آرامش برسد. سینما کارخانه رؤیاسازی است و زمانی که بحرانها، رؤیاهای انسان را به کابوس بدل میکند، سینما میتواند با تولید رؤیا و امکان رؤیاپردازی، مانع مرگ رؤیاهای انسان شود. بر این اساس در شرایط جنگی، سینما رفتن و فیلم دیدن میتواند از تجربه سرگرمیبه تجلی ایستادگی و مقاومت تبدیل شود.