یک روز پس از آنکه ژنو به صحنه گفت‌وگوهای دیپلماتیک میان ایران و سه کشور اروپایی بدل شد، این بار استانبول به نقطه تمرکز تلاش‌های چندجانبه ایران تبدیل شد. 
در همین راستا، سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه روز گذشته به ترکیه سفر کرد تا در نشست سازمان همکاری اسلامی که با هدف بررسی تبعات این حمله و رایزنی برای فعال‌سازی دیپلماسی چندجانبه برگزار شده، مشارکت کند. این نشست که در استانبول برگزار شد، بار دیگر اهمیت این نهاد کهن اسلامی را به عنوان یکی از معدود بسترهای همگرایی جهان اسلام در بزنگاه‌های تاریخی به رخ کشیده است؛ نهادی که اگرچه در بزنگاه‌های حساس، عملکردش بارها با نقد و تردید همراه بوده، اما همچنان به عنوان یکی از معدود کانال‌های رسمی گفت‌وگوی دولت‌های اسلامی در بحران‌های منطقه‌ای شناخته می‌شود.
 
از رایزنی‌های دوجانبه 
تا دفاع اردوغان از تهران
عراقچی در نخستین ساعات حضور در استانبول، فرصت را از دست نداد و در کنار حضور پررنگ در نشست عمومی، سلسله دیدارهایی فشرده را با مقام‌های ارشد کشورهای کلیدی منطقه پشت سر گذاشت؛ دیدار با رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه یکی از مهمترین نشست‌های عراقچی در حاشیه اجلاس بود. مرکز ارتباطات ریاست جمهوری ترکیه با اشاره به دیدار «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه با «عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران در جریان نشست سازمان همکاری اسلامی، نوشت: در این نشست اردوغان اعلام کرد همانگونه که ترکیه در حملات اسرائیل علیه غزه، لبنان، سوریه موضع گیری کرده بود، در حمله اسرائیل علیه ایران نیز به همان شکل موضع قاطعانه اتخاذ کرده و تماس‌های مختلفی برای پایان دادن به درگیری‌ها و بازگشت به دیپلماسی برقرار کرد. رئیس جمهور ترکیه با تاکید بر اینکه منطقه تحمل یک جنگ جدید را ندارد، گفت: باید اسرائیل هر چه سریع‌تر متوقف شود، مسیر حل مناقشه هسته‌ای، از مذاکره می گذرد. اردوغان با بیان اینکه ترکیه آماده ایفای هر نقش، از جمله نقش تسهیل کننده است، گفت: گام هایی چه در سطح کارشناسی و چه در سطح رهبران برای گشودن مسیر دیپلماسی بین ایران و امریکا باید در اسرع وقت برداشته شود و ترکیه به کمک‌ها در این زمینه ادامه خواهد داد. 
رئیس‌جمهوری ترکیه همچنین در اجلاس دیروز، حق مشروع ایران در دفاع از خود در برابر تجاوز اسرائیل را به رسمیت شناخت و با ابراز امیدواری برای پیروزی ایران در این نبرد یادآور شد که جامعه جهانی در برابر حملات بی‌سابقه علیه ایران، سکوت کرده است. عراقچی علاوه بر اردوغان با فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان سعودی و بدرعبدالعاطی، وزیر خارجه مصر و ایمن الصفدی، وزیر خارجه اردن، که کشورش خود را در مرزهای حساس تنش‌های منطقه‌ای می‌بیند، دیدار کرد. وزیر خارجه ایران همچنین با عبدالرحمن آل ثانی، نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر و فواد حسین، وزیر خارجه عراق، به رایزنی نشست تا بتواند اجماعی در برابر مخاطره مشترکی که صهیونیسم متجاوز پیش پای منطقه نهاده، رقم بزند.
 
درخواست بغداد برای ازسرگیری 
مذاکره تهران- واشنگتن
در نشست استانبول، فؤاد حسین، وزیر خارجه عراق کوشید ابتکاری را پیش بکشد که به گفته او می‌تواند راهی برای مهار آتش جنگ و پیشگیری از گسترش دامنه درگیری‌ها باشد.
این دیپلمات عراقی تأکید کرد: تجاوز اسرائیل به ایران، محدود به مرزهای این کشور نخواهد ماند و شعله‌های آن می‌تواند سراسر منطقه را فراگیرد. او خواستار آن شد که کشورهای عربی، از جدل‌های بی‌حاصل فراتر روند و مکانیزم‌هایی کارآمد و منسجم برای مواجهه با چالش‌های فزاینده منطقه‌ای ایجاد کنند؛ مکانیزم‌هایی که به تعبیر او نه صرفاً در کلام که باید در عمل بازدارنده باشند.
وزیر خارجه عراق در بخشی از سخنانش به پیامی نگران‌کننده‌تر پرداخت: هشدار درباره احتمال بسته شدن تنگه هرمز، گلوگاهی که حیات اقتصادی جهان به آن گره خورده است. او به صراحت اعلام کرد که اگر این سناریو رنگ واقعیت بگیرد، بازار جهانی نفت روزانه ۵ میلیون بشکه از دست خواهد داد، رخدادی که ابعاد ویرانگرش فراتر از خاورمیانه خواهد بود. در پایان، فؤاد حسین نقش دیرینه مسقط در میانجیگری را ستود و با اشاره به ضرورت بازگشت عقلانیت به معادلات پرآشوب منطقه، ازسرگیری مذاکرات ایران و آمریکا را خواستار شد؛ تلاشی که به زعم او شاید بتواند دریچه‌ای برای کاستن از شدت بحران و بازگرداندن امید به دیپلماسی در این روزهای طوفانی باشد.

واقعیت پیچیده 
سازمان همکاری اسلامی
نقش‌آفرینی سازمان همکاری اسلامی در چنین مقاطع حساسی، یادآور مقاطع تاریخی متعددی است که در آن، این سازمان با همه کاستی‌ها و محدودیت‌های ساختاری خود کوشید تا دست‌کم نمادی از وحدت اسلامی در برابر بحران‌ها و تهدیدهای مشترک به نمایش بگذارد؛ از تلاش‌های ناکام برای پایان دادن به جنگ عراق و ایران در دهه ۱۹۸۰ میلادی تا بیانیه‌های مکرر در محکومیت اقدامات تجاوزکارانه رژیم اسرائیل در فلسطین اشغالی و جنایات صورت گرفته علیه ملت‌های مسلمان در بوسنی، کشمیر و افغانستان. 
حضور عراقچی در نشست استانبول بیش از آنکه صرفاً تلاشی برای کسب حمایت نمادین باشد، نشانه‌ای از عزم تهران برای بهره‌گیری حداکثری از ابزارهای دیپلماتیک و مشروعیت‌بخش در تقابل با تهدیدات فزاینده رژیم صهیونیستی است؛ رژیمی که تجاوزاتش ثبات منطقه‌ای را به چالش کشیده است. در گزارش تحلیلی روزنامه گاردین نیز به این نکته اشاره شده است که ایران با پیگیری چنین مسیری، می‌کوشد تا ضمن به تصویر کشیدن خود به عنوان قربانی تجاوز، مسئولیت‌پذیری دیپلماتیک و تعهد به صلح را نیز به جهانیان نشان دهد؛ آن هم در شرایطی که برخی بازیگران فرامنطقه‌ای و متحدان تل‌آویو، با سکوت یا همراهی ضمنی، دست رژیم صهیونیستی را برای اقدامات تجاوزکارانه باز گذاشته‌اند.
 

نشست فوق العاده پنجاه و یکمین اجلاس شورای وزیران امور خارجه سازمان همکاری اسلامی در حالی در ترکیه برگزار شد که منطقه در شرف انفجار است.
درخواست ایران برای برگزاری این نشست فوق‌العاده در استانبول در شرایطی مطرح شده که تجاوز رژیم صهیونیستی علیه ایران و واکنش متقابل تهران به آن همچنان در جریان است. حضور وزیر امورخارجه کشورمان در این نشست فوق‌العاده بر اهمیت آن افزوده است. عباس عراقچی که با سیل ملاقات همتایان خود در منطقه مواجه شده دیداری هم با رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه دارد.
این روزها برای اعضای این سازمان یادآور فلسفه تأسیس همکاری اسلامی در اواخر دهه ۶۰ میلادی است. جایی که رژیم صهیونیستی با آتش زدن مسجدالاقصی، ضرورت اتحاد و همکاری کشورهای اسلامی را ایجاد کرد و در نهایت با ابتکار ایران، سازمان کنفرانس اسلامی تشکیل شد.
حالا اما ابعاد آتش افروزی‌های اشغالگران محدود به فلسطین نیست و تمامی منطقه با خطر تجاوز اسرائیل روبه روست. رژیمی که در طول حیات نامشروع و غیرقانونی خود در چند نوبت اراده کرده بر تمامی منطقه مسلط شود و ژئوپلیتیک خاورمیانه را تغییر دهد. 
این ادعای رسمی و بیان شده بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر  صهیونیست‌ها و دیگر مقامات رژیم بوده که چهره خاورمیانه را تغییر خواهند داد. پس از جنگ غزه و اتفاقات سوریه و لبنان و حالا هم تجاوز به حاکمیت ملی ایران، منطقه این خطر را بیش از گذشته احساس می کند.
 
مانور دیپلماسی در استانبول
ایران با قدرت در برابر حملات اشغالگران ایستاده و با پاسخ متقابل روند جنگ را تغییر داده و هرچه زمان بگذرد ایالات متحده و غرب تلاش‌های خود را باید معطوف به خروج آبرومندانه اسرائیل از این مهلکه کنند.
این امر باعث شده، ایران با قدرت در استانبول حاضر شود و قدرت مانور دیپلماتیک زیادی در اختیار داشته باشد. جمهوری اسلامی ایران در ۲ سال گذشته به اعضای سازمان همکاری اسلامی تأکید کرد در قبال نسل‌کشی اسرائیل باید فعال‌تر عمل کرده و از صدور بیانیه محکومیت فاصله بگیرند و حالا کشورهای منطقه، خوی تجاوزگری اسرائیل را پشت در خانه‌های خود می‌بینند. به نظر می‌رسد کشورهای منطقه، از بازدارندگی ایران در برابر توسعه‌طلبی رژیم صهیونیستی دلگرم شده‌انداما این تهران نیست که به تنهایی باید هزینه آن را بدهد. این نکته‌ای است که حتماً عباس عراقچی در استانبول به همتایان خود گوشزد کرده است.
 
موازنه قوا در خاورمیانه
تحولات یکسال گذشته خاورمیانه، پویایی‌های منطقه را هم دستخوش تغییر کرده است و اقدامات تهاجمی اسرائیل، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس را در کنار ایران قرار داده است. در چنین اتمسفری است که عربستان سعودی و امارات که مخالفان سرسخت برجام بودند اما از مذاکرات غیرمستقیم تهران-واشنگتن حمایت می‌کنند.
پادشاهی سعودی تجاوز محدود اسرائیل به ایران را در آبان ۱۴۰۳ محکوم کرد و وزیر دفاع سعودی، خالد بن سلمان در سفری بی سابقه به تهران، پیام پادشاهی این کشور را به رهبر معظم انقلاب تقدیم کرد.
در چنین شرایطی، به نظر می‌رسد نوعی از موازنه قوا می‌تواند میان مثلث تهران، آنکارا و ریاض برای مهار اسرائیل تشکیل شود. کشورهای منطقه به خوبی می‌دانند اگر تهران تضعیف شود، نوبت به ریاض، قاهره و آنکارا خواهد رسید.
بی‌طرفی ممنوع!
در این شرایط است که سفرای شورای همکاری خلیج فارس در دیدارشان با مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نگرانی خود را از اوضاع کنونی منطقه ابراز کردند.
سفرای شورای همکاری خلیج فارس در نشست خود با «رافائل گروسی» از اوضاع کنونی منطقه ابراز نگرانی کردند و نسبت به پیامدهای خطرناک حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران هشدار دادند.
طبق گزارش خبرگزاری قطر، این سفرا تأکید کردند: هرگونه هدف قرار دادن تأسیسات هسته‌ای ایران تهدید مستقیمی برای ایمنی در برابر تشعشعات است و حمله به این تأسیسات نقض قوانین بین المللی است.»
جنگ کنونی، با ورود احتمالی آمریکا، برای منطقه چالش بیشتری را هم به همراه خواهد داشت. در صورت اقدام ایالات متحده علیه ایران، خاورمیانه دیگر منطقه‌ای نخواهد بود که در جریان تور دونالد ترامپ به تصویر کشیده شد. اعراب به خوبی به این امر واقفند. در چنین چهارچوبی، کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس نمی‌توانند طبق سیاست خارجی سنتی خود در بی‌طرفی باقی بمانند. منافع و امنیت ایران با کل منطقه گره خورده است و این پیام رسای سید عباس عراقچی در استانبول بود.