مهسا قوی قلب
خبرنگار

تصاویر حکایت از این دارند که زن میانسال توسط نیروهای گشت آسیب‌های اجتماعی ۱۳۷ روی زمین کشیده می‌شود. مأمور زن با قدرت پاهایش را گرفته و یک مرد هم کمک حال اوست تا در نهایت بتوانند با زور زن را به داخل ون منتقل کنند. تصاویر همه این لحظه‌ها در ویدیویی که در چند روز گذشته دست به دست شده موجود است و سر و صدای زیادی هم به راه انداخته. این ماجرا را نه تنها رهگذران خیابان پیروزی بلکه بیشتر کاربران شبکه‌های اجتماعی هم تماشا کرده‌اند. پیامد این رفتار هم چیزی جز بی‌اعتمادی عمومی نسبت به مقوله‌های مرتبط با اورژانس و گشت‌های آسیب‌های اجتماعی نیست، هر چند مسئولان شهرداری بابت آن از شهروندان عذرخواهی کنند. عبدالمجید رحمانی، مدیرعامل سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران با عذرخواهی از این شهروند و همچنین دیگر همشهریانی که این فیلم را تماشا کرده‌اند، به «ایران» می‌گوید: «در روز حادثه با سامانه ۱۳۷ تماس گرفته شد و اعلام شد که زنی میانسال شرایط روانی مساعدی نداشته و برای اهالی منطقه‌ای در خیابان پیروزی ایجاد مشکلاتی کرده است. بلافاصله گشت فوریت‌های اجتماعی حامی شهر به محل مراجعه کرد ولی این زن معتاد به دلیل مصرف موادمخدر حالت طبیعی نداشت و با نزدیک شدن مددکار زن، با مشت و لگد به نیروی مددکار حمله کرد. یکی از اهالی محل هم وقتی حرکات زن معتاد را دید، برای کمک وارد عمل شد و به صورت هیجانی با زن میانسال برخورد کرد و با همکاری مددکار خانم او را به ماشین گشت منتقل کردند. پس از آن، این خانم به مرکز غربالگری فرستاده شد و سوء مصرف موادمخدر محرز شد. در مرکز دیگری هم دوباره آزمایش‌های لازم انجام شد و موضوع اعتیاد او با قطعیت اثبات شد. در نهایت هم برای درمان به یک مرکز نگهداری ماده ۱۶ منتقل شد.»
رحمانی درباره رفتار خشن مددکار زن با این زن میانسال توضیح می‌دهد: «قطعاً با عوامل این اتفاق براساس قانون برخورد می‌کنیم تا دیگر شاهد چنین رفتارهایی نباشیم. از این خانم و همشهریان هم بابت برخورد نامناسب عذرخواهی می‌کنم.»

شورای شهر توضیح می‌خواهد
پس از انتشار این ویدیو برخی از اعضای شورای شهر تهران هم به این موضوع واکنش نشان دادند و رسیدگی به این موضوع به‌طور رسمی در دستور کار شورای شهر تهران قرار گرفته است. نرگس معدنی‌پور، رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران در این رابطه به «ایران» می‌گوید: «فیلم منتشرشده حاوی برخورد نامناسب با یکی از افراد آسیب‌دیده در تهران است که حساسیت‌های زیادی در سطح جامعه ایجاد کرده. در شرایطی که برخی از شهروندان با مشکلات پیچیده‌ای مانند اعتیاد یا اختلالات روانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، مداخلات اجتماعی باید بر پایه دانش تخصصی و رویکردی همدلانه طراحی و اجرا شوند.»
معدنی‌پور در ادامه توضیح می‌دهد: «با دستور مستقیم برای تهیه گزارش دقیق از حادثه و ارائه آن در نشست کمیسیون فرهنگی و اجتماعی، تلاش شد تا ابعاد مختلف ماجرا روشن شود. همچنین اعلام کردیم با افرادی که در شکل‌گیری این برخورد نادرست نقش داشته‌اند، برخورد قانونی و قاطع انجام شود تا چنین رفتارهایی در آینده تکرار نشود. با این حال مسأله اصلی، بازنگری جدی در ساختار و محتوای آموزش نیروهای اجتماعی است. تدوین استانداردهای حرفه‌ای و به‌روزرسانی دستورالعمل‌های مداخله، باید به‌عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از سیاست‌های رفاه اجتماعی دنبال شود تا رفتار مددکاران با اصول اخلاقی و کرامت انسانی هم‌راستا باشد.»
این عضو شورای شهر معتقد است: «این رویداد تلنگری برای بازتعریف نقش مدیریت شهری در قبال مسائل اجتماعی است. شهری مانند تهران باید بر پایه احترام به حقوق انسانی، سیاست‌گذاری مبتنی بر همدلی و توجه به کیفیت زندگی روانی و اجتماعی شهروندان اداره شود. دستیابی به چنین چشم‌اندازی، مستلزم پذیرش مسئولیت، شفافیت در عملکرد و عزم جدی برای اصلاح ساختارهاست.»

لزوم رصد مدیران در حوزه آسیب‌های اجتماعی
دکترسعید صفاتیان، پژوهشگر و کارشناس حوزه اعتیاد، با اشاره به اینکه محتوای فیلم منتشر شده نشان می‌دهد که سطح آموزش در این حوزه‌ها پایین است، به «ایران» توضیح می‌دهد: «دستگاه‌های متولی، مدیران کارشناسی ندارند و افراد مناسب را انتخاب نکرده‌اند. چنین اورژانس‌هایی باید تصمیم‌گیری و قواعد امداد و نجات را در سریع‌ترین زمان بلد باشند. در فیلم می‌بینیم که موضوع در محیط خیابان اتفاق می‌افتد و ممکن است افراد در هر گروه سنی آن را ببینند و فیلم هم بگیرند. سؤال اینجاست که آیا آن خانم مددکار، در آن لحظه فکر نکرد که چنین برخوردی در خیابان درست نیست و ممکن است کودکان هم آن صحنه را ببینند؟ همین موضوع نشان می‌دهد، مددکار زن آموزش ندیده و نمی‌داند در چنین بحرانی چگونه باید رفتار کند. در این سطح باید نیروها، آموزش‌های روان‌شناسی بالایی ببینند اما متأسفانه این گونه نیست.» صفاتیان معتقد است چنین برخوردهای نامناسبی، باعث بی‌اعتمادی شهروندان می‌شود و ممکن است با دیدن چنین رفتارهای خشنی احساس سرخوردگی کنند و پشیمان شوند که با سازمان مدیریت شهری تماس گرفته‌اند. او می‌گوید: «در فضای مجازی انعکاس این فیلم و رفتار خشنی که با زن میانسال شد، خیلی گسترده بود و افزایش بی‌اعتمادی در بین شهروندان را شاهد بودیم. مدیران باید در رده‌های اجتماعی تحصیل کرده باشند و آموزش‌های تخصصی دیده باشند. اما متأسفانه بعضی از مدیران، خاک سیستم را نخورده‌اند و افراد بر اساس تخصص انتخاب نمی‌شوند. در چنین شرایطی اگر به سرعت با مدیران سازمان مربوطه و عوامل برخورد شود، جامعه آرام می‌شود و حواس سیستم‌های اجتماعی هم جمع می‌شود. ما می‌دانیم بحث آسیب‌های اجتماعی در جامعه زیاد است، پس موضوعات اجتماعی و اورژانس‌های اجتماعی خیلی مهم هستند و مدیران باید اطلاعات و ارتباطات علمی بالایی داشته باشند. در عین حال هم همزمان باید یک سیستم رصد از بالا عملکرد نهادهای اورژانس‌های اجتماعی را زیر نظر داشته باشد، ما نیاز داریم از بالا سیستم پایشی و رصدی قوی همه امور را نظارت کند تا شاهد چنین اتفاقات تلخی در سطح شهر نباشیم.»