چرا ما به رهبران ارکستر قوی نیازمندیم؟
چوب جادوی جهان موسیقا
نسیم قاضیزاده
پژوهشگر موسیقی
ارکستر سمفونیک تهران حتماً در دسته میراث فرهنگی ایران است. بیشک اگر در دسته موسیقی کلاسیک، مهمترین تریبون ارکستر سمفونیک تهران در تمام طول این سالها نباشد، قطعاً در زمره مهمترینهاست. بقای ارکسترها هرچند به واسطه نوازندگان وفادارش رقم میخورد اما مادامی که رهبری باانگیزه و کاریزماتیک کلیت کار را در دست نگیرد، خیلی بعید است که حال آن ارکستر خوب باشد. ارکستر سمفونیک تهران با اینکه خوشبختانه علیرغم فرازونشیبهای متعدد هرگز تعطیل نشده است و در تمام این سالها گاه جاندارتر و گاه معمولیتر فعالیتش را داشته است با وجود این همه، آنهایی که فعالیتهای این ارکستر خوشنام و باسابقه را طی دو دهه قبل دنبال کردهاند، میدانند که تأثیر رهبر روی این ارکستر نیز همچون تمامی ارکسترهای خوب دنیا، همچون اثر باران است بر گیاه آماده. به یاد بیاورید زمانی که چوب رهبری ارکستر سمفونیک تهران در دستان آدمهایی چون شهرداد روحانی، علی رهبری، لوریس چکناواریان، مرحوم فریدون ناصری در آسمان تالار وحدت میچرخید، شور و حال ارکستر در چه سطحی بود؟ حق بدهید کسی که این فضاها را تجربه کرده باشد و آن حال و هوای درخشان را دیده باشد و صدادهی ارکستر را شنیده باشد، میداند که آن تجربه چقدر ارزشمند، تماشایی و شنیدنی است.
بهانه گفتن و نوشتن از ارکستر سمفونیک را حضور شهرداد روحانی در رونمایی آلبوم پیتر و گرگ دست من داد؛ روحانی که نامش به نام ارکسترسمفونیک تهران گره خورده است. همه آنهایی که انرژی او در زمان رهبری ارکستر را دیدهاند، میدانند که چطور با مخاطبش ارتباط میگیرد، چطور نبض ایرانیها حتی در حوزه موسیقی کلاسیک را در دست دارد و میداند چطور آنها را با موسیقی کلاسیک اخت کند. علاوه بر این، او که همچنان خاطره نامش به یانی و کنسرت آکروپلیس یونان که لقب دومین و پرطرفدارترین کنسرت تاریخ را دارد گره خورده است، پس از مسائلی که نزدیک به یک دهه پیش در همراهی با ارکستر سمفونیک رخ داد، ایران را ترک کرد. اما خوشبختانه محبوبیت رهبران بزرگ اکسترسمفونیک تهران هرگز چیزی نبوده است که یک شبه بیاید و یک شبه برود. با وجود این، موقعیت شهرداد به دلایل مختلف از جمله شهرت جهانی، خانواده موسیقایی، شخصیت و وقار ذاتی، اجتماعی و خوشاخلاق بودن و در عین حال جدا ندانستن خود از مردم فرق داشته و دارد. آنها که دیروز در مراسم رونمایی آلبوم پیتر و گرگ که پیش از این با رهبری شهرداد روحانی در تالار وحدت به صحنه رفته بود حضور داشتند، استقبال بیاندازه از این مراسم را به چشم دیدند. دیدند که چطور نه تنها جای نشستن، بلکه جای ایستادن هم وجود نداشت؛ آن هم ما در شرایطی این صحبت را رد و بدل میکنیم که موسیقی کلاسیک، اپرا، رونمایی آلبوم و از این قبیل، حتی در میان فرهیختگان ما هم جزو کالاهای ضروری محسوب نمیشود. پشت نامها معناست، و کارهایی که به این نامها گره خوردهاند. از این نامها کم نیستند و همین مردم نازنینی که روز گذشته تنها با وعده نوازندگی چندلحظهای شهرداد روحانی، خانه هنرمندان را پر کرده بودند، منتظرند تا بار دیگر چوب رهبری ارکسترسمفونیک تهران در دستان رهبرانی باشد که دل مردم برایشان بتپد و مردم با اعتمادی که به سلیقه آنها دارند، ایستاده برای ارکستر سمفونیکشان، برای مهمترین دارایی موسیقی کلاسیک کف بزنند.