دکتر حیدر ربیعی
استاد دانشگاه تهران

«اریک اشمیت»، مدیرعامل پیشین گوگل هشدار داده است که پیشرفت سریع هوش مصنوعی ممکن است به مرحله‌ای برسد که کنترل انسان بر این فناوری غیرممکن شود. وی معتقد است 3 تا 5 سال آینده، بشر به هوش مصنوعی هم‌سطح انسان (AGI) دست خواهد یافت که می‌تواند همانند انسان بیاموزد، مسائل پیچیده را حل کند و حتی خود را ارتقا دهد. اشمیت هشدار داده است آینده‌ای که در آن تصمیم‌گیری نهایی در اختیار هوش مصنوعی باشد، پیامدهای جدی برای سرنوشت بشر دارد. خروج کنترل هوش مصنوعی از دست بشر می‌تواند تهدیداتی در زمینه‌های نظامی، اقتصادی و اجتماعی ایجاد کند و حتی باعث شود دستورات انسانی اجرا نشود، پس باید برای مواجهه با این چالش‌ها آماده بود و مقررات سختگیرانه‌ای تدوین کرد.سرعت بالای رشد هوش مصنوعی، کارشناسان را نیز غافلگیر کرده است. از نگاه اشمیت، باید هرچه زودتر قوانین و مقررات اخلاقی ویژه‌ای تدوین و تصویب شود تا ابزارهای لازم برای کنترل و مدیریت این فناوری فراهم شود.
به اعتقاد اشمیت، دولت‌ها، شرکت‌ها و نهادهای مدنی باید همکاری گسترده‌ای داشته باشند تا آمادگی مقابله با خطرات احتمالی ایجاد شود. در کشور ما نیز صاحبنظران و مسئولان باید به دنبال راهکارهایی باشند که در عین توسعه هوش مصنوعی، جامعه از خطرات آن ایمن باشد. اتخاذ رویکردی محتاطانه و هوشمند برای توسعه هوش مصنوعی ضروری است تا فرصت‌ها تقویت و تهدیدات بلندمدت کنترل شود و متخصصان ایرانی با قانونگذاری و همکاری، نقش کلیدی در این فرآیند داشته باشند. از جمله راهکارهای مقابله با خطرات احتمالی هوش مصنوعی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. تدوین مقررات و چهارچوب اخلاقی شفاف برای هوش مصنوعی شامل حفاظت داده‌ها، شفافیت الگوریتم‌ها و مسئولیت تصمیمات مربوط به هوش مصنوعی توسط دولت و مجلس
2. آموزش و آگاه‌سازی عمومی و تخصصی برای افزایش دانش جامعه و سیاست‌گذاران و تربیت متخصصان مسئولیت‌پذیر
3. طراحی سیستم‌های هوش مصنوعی قابل کنترل و تفسیرپذیر که امکان توقف یا جهت‌دهی رفتار سیستم‌ها وجود داشته باشد
4. توسعه همکاری میان دانشگاه، صنعت، دولت و نهادهای مدنی و بهره‌گیری از تجربیات بین‌المللی برای تطبیق مقررات
5. راه‌اندازی نهاد مستقل برای پایش مداوم پروژه‌های هوش مصنوعی و ارزیابی خطرات و مقابله سریع با اتفاقات پیش‌بینی‌نشده
6. تمرکز بر فناوری بومی امن که تحت نظارت متخصصان ایرانی توسعه یابد و نیازهای جامعه را پاسخ دهد