دولت وفاق مسیر فعالیت مجدد احزاب را هموار میکند
فصـل نـو در تعـامل دولت و احزاب
نشستهای متعدد وزارت کشور دولت مسعود پزشکیان با دبیران کل احزاب و تشکلهای سیاسی درحالی به صورت مستمر برگزار میشود که اساساً رابطه دولت و احزاب در ایران، قصهای پر از فرازها و نشیبها است. از یک سو، اصل ۲۶ قانون اساسی بر به رسمیت شناختن فعالیت احزاب تأکید دارد، اما از سوی دیگر در دولتهای مختلف عملکرد احزاب همواره تحت تأثیر عوامل مختلف، با محدودیتها و چالشهایی روبه رو بوده است. در این میان، دولتهای نهم و دهم به عنوان دورانی دشوار برای فعالیت حزبی شناخته میشوند. اما پس از آن، تلاشهایی برای احیای نقش احزاب صورت گرفت؛ تلاشی که به شکوفایی کامل نرسید. اکنون دولتی که با شعار «وفاق ملی» پا به عرصه گذاشته رویکردی متفاوت در تعامل با احزاب در پیش گرفته است. دعوت از احزاب برای مشارکت در انتخاب کابینه و برگزاری نشستهای صمیمانه با فعالان سیاسی، نشان از عزم دولت برای ایجاد فضایی بازتر و تعاملیتر دارد. اما آیا این رویکرد میتواند به تحولی بنیادین در نقشآفرینی احزاب منجر شود؟ آیا دولت وفاق قادر خواهد بود موانع پیش روی فعالیت حزبی را از میان بردارد و زمینه را برای شکوفایی ظرفیتهای احزاب فراهم کند؟ هرچند فضای پر فراز و نشیب برای فعالیت احزاب که در هر دولت بنا به سلیقه سیاسیاش متفاوت است، مانعی جدی است برای اینکه احزاب یک روند ثابت حرکت داشته باشند و ناچارند حرکت خود را بنا به رویکرد دولتها تغییر دهند.
شنبه گذشته اسکندر مؤمنی وزیر کشور، میزبان دبیران کل احزاب و فعالان سیاسی بود. این نشست که در فضایی صمیمانه برگزار شد، به عنوان گامی مهم در راستای تقویت تعامل دولت و احزاب تلقی میشود. وزیر کشور در این نشست با اشاره به ظرفیتهای بالقوه احزاب در توسعه سیاسی و شایستهسالاری، بر ضرورت اصلاحات ساختاری و فرهنگی عمیق تأکید کرد. او همچنین از آمادگی وزارت کشور برای ایجاد فرصتهای برابر و حمایت از فعالیت احزاب خبر داد.
این نشستها با هدف استفاده از دیدگاههای متنوع احزاب برای حفظ و تقویت انسجام ملی و بهرهمندی از نظرات احزاب در حوزههای مرتبط برگزار شدهاند. مؤمنی بر این باور است که وزارت کشور متعهد به روند پس از انتخابات است و انتخابات با تأیید نتیجه به پایان نمیرسد، بلکه باید تا پایان دوره به شعارهای رئیسجمهوری وفادار ماند.
در حاشیه نشست چه گذشت؟
در این نشست که به میزبانی وزیر کشور برگزار شد، مدیران کل احزاب نیز با بیان مشکلات موجود بر سر راه احزاب، راهکارهای موجود برای فعالیت و رقابت جدی احزاب را بیان کردند. در همین رابطه حسین کمالی، رئیس خانه احزاب خواستار شکلگیری رقابت جدی و قانونمند میان احزاب شد. آذر منصوری دبیرکل حزب اتحاد ملت هم بر ضرورت افزایش سرمایه اجتماعی احزاب تأکید کرد و قدرتعلی حشمتیان، رئیس فراکسیون مستقلین خواستار نگاه برابر به فراکسیونهای مختلف سیاسی شد.
درواقع نشست وزیر کشور با دبیران کل احزاب، بار دیگر این سؤال را مطرح کرد که آیا احزاب میتوانند نقش مؤثری در توسعه سیاسی ایران ایفا کنند؟ آیا دولت وفاق قادر خواهد بود با ایجاد فضایی مناسب و رفع موانع، زمینه را برای شکوفایی ظرفیتهای احزاب فراهم کند؟
پاسخ به این سؤالات، نیازمند گذر زمان است. با این حال، آنچه مسلم است این است که تقویت نهادهای مدنی و ایجاد فضای باز سیاسی، از الزامات توسعه پایدار در هر کشوری است و احزاب میتوانند در این میان، نقشی کلیدی ایفا کنند.
با توجه به رویکرد مثبت دولت وفاق و برگزاری نشستهای هماندیشی با احزاب، میتوان امیدوار بود که فصلی نو در تعامل دولت و احزاب آغاز شود. اما تحقق این امید، نیازمند تلاش و همدلی همه است. دولت باید با ایجاد فضایی باز و رفع موانع، زمینه را برای فعالیت آزادانه احزاب فراهم کند و احزاب نیز باید با تقویت تشکیلات خود و ارائه برنامههای کارآمد، اعتماد عمومی را جلب کنند. تنها در این صورت است که میتوان امیدوار بود احزاب به نقش واقعی خود در توسعه سیاسی و اجتماعی دست یابند و به عنوان پل ارتباطی میان مردم و حاکمیت، در جهت پیشرفت و آبادانی کشور گام بردارند.