در حالی که چشم‌ها به مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا دوخته شده، تهران هنوز چراغ سبزی برای ورود به این دور از گفت‌و‌گوها نشان نداده است. سید‌عباس عراقچی وزیر امور خارجه روز گذشته در موضعی جدید تأکید کرد: «تاریخی برای دور پنجم مذاکرات پیشنهاد شده، اما ما هنوز آن را قبول نکرده‌ایم.» این اظهارات بازتابی از نارضایتی تهران نسبت به نوسان‌های پی‌درپی مواضع واشنگتن در قبال دستور کار مذاکرات، بویژه درباره خطوط قرمز ایران از جمله مسأله غنی‌سازی است. این موضع‌گیری رسمی در ادامه مواضعی بود که عراقچی روز گذشته در حاشیه مراسم بزرگداشت آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در حسینیه امام خمینی(ره) مطرح کرد. او گفت: «آنچه که اکنون ما شاهد آن هستیم، مواضع کاملاً غیرمعقول و غیرمنطقی از سوی آمریکایی‌هاست که در چند روز گذشته علنی شده و طبیعتاً با پاسخ فوری ایران مواجه شده است.» وزیر امور خارجه با صراحت اعلام کرد که «بحث غنی‌سازی اصلاً موضوعی نیست که از نظر ما قابل مذاکره باشد» و افزود: «من پاسخ صریح را در چند روز گذشته داده‌ام و امروز هم مقام معظم رهبری تکلیف را کاملاً روشن کردند.» رهبر معظم انقلاب روز گذشته در مراسم سالگرد شهادت رئیس ‌جمهوری شهید و همراهان خطاب به طرف آمریکایی گفتند: «اینکه بگویند به ایران اجازه غنی‌سازی نمی‌دهیم، غلط زیادی است. جمهوری اسلامی منتظر اجازه این و آن نیست.»

چرخش‌های مکرر واشنگتن
بر اساس منطق اصولی کشورمان، غنی‌سازی اورانیوم نه یک امتیاز قابل چانه‌زنی، بلکه حقی مسلم، مشروع و تثبیت‌شده در چهارچوب حقوق بین‌الملل است که بر اساس معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان پی تی) به رسمیت شناخته شده و ایران به‌عنوان عضو متعهد این معاهده، از آن برخوردار است. از نگاه مقامات کشورمان، این حق نه تنها به معنای دستیابی به دانش بومی و چرخه سوخت هسته‌ای است، بلکه به‌عنوان یکی از مظاهر استقلال علمی، فنی و حاکمیتی کشور تلقی می‌شود. از این‌رو، هرگونه تلاشی برای محدود کردن، تعلیق یا توقف فعالیت‌های غنی‌سازی در ایران، عبور از خط قرمزی است که تهران بارها اعلام کرده اجازه عبور از آن را نخواهد داد. عبور از این خط قرمز، نه ‌تنها مشروعیت مذاکرات را زیر سؤال می‌برد، بلکه مسیر هرگونه توافق پایدار را نیز مسدود می‌کند.
با این حال مواضعی که در روزهای اخیر از سوی واشنگتن درباره دستور کار مذاکرات مطرح می‌شود، خلاف این مواضع اصولی است. چنانکه «استیو ویتکاف»، فرستاده ویژه دونالد ترامپ، اخیراً در گفت‌وگویی ادعا کرده است: «رئیس ‌جمهوری ترامپ به دنبال راه‌حل دیپلماتیک است اما یک خط قرمز داریم: غنی‌سازی. حتی یک درصد آن را نمی‌پذیریم. پیشنهاد ما محترمانه است، اما هدف رسیدن به توافقی بدون غنی‌سازی است، چون این مسیر به تولید سلاح هسته‌ای منتهی می‌شود.»
از منظر ایران، اصرار آمریکا بر حذف کامل غنی‌سازی، نه یک خواسته فنی بلکه ابزاری سیاسی برای سلب امتیاز راهبردی از ایران و محروم کردن کشور از حقوق مسلم خود در حوزه فناوری پیشرفته است. به همین دلیل، این موضوع همواره به‌عنوان خط قرمز غیرقابل عبور در مذاکرات مطرح شده است. بنابراین تأکید یک ‌سویه آمریکا بر ممنوعیت کامل غنی‌سازی در ایران، در واقع تلاش برای بی‌اثر کردن یکی از اصلی‌ترین دستاوردهای علمی و فنی جمهوری اسلامی است که نه ‌تنها با واقعیت‌های میدانی و حقوقی ایران سازگار نیست، بلکه اساس مذاکرات را نیز تضعیف می‌کند. از همین رو، اصرار بر چنین موضعی، چنان ‌که مقامات کشورمان هشدار داده‌اند اگر ادامه یابد، مانع جدی برای آغاز دور پنجم مذاکرات خواهد بود.
این مواضع در حالی مطرح می‌شود که تاکنون چهار دور مذاکره غیرمستقیم بین ایران و آمریکا با میانجی‌گری عمان در مسقط و رم برگزار شده است. آخرین دور این مذاکرات در ۲۱ اردیبهشت‌ماه در مسقط برگزار شد و در پایان آن، دو طرف توافق کردند گفت‌و‌گوها ادامه یابد. مقرر شد وزیر خارجه عمان پس از هماهنگی با طرفین، زمان دور بعدی مذاکرات را اعلام کند. اما پیش‌فرض این توافق، پایبندی دو طرف به اصول اولیه است؛ اصولی که از نگاه ایران شامل احترام به حق غنی‌سازی و پرهیز از زیاده‌خواهی است.

بــــرش

غریب‌آبادی: تحریم‌های یکجانبه ناقض حقوق بشر هستند
کاظم غریب‌آبادی، معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه در حاشیه برگزاری کنفرانس بین‌المللی تحریم‌های یکجانبه در تهران، با خانم آلنا دوهان، گزارشگر ویژه تأثیر منفی اقدامات قهرآمیز یکجانبه بر بهره‌مندی از حقوق بشر ملاقات و در ارتباط با آثار تحریم‌های یکجانبه گفت‌وگو کرد.
در این ملاقات غریب آبادی با تأکید بر اینکه تحریم‌های یکجانبه خلاف منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل است، اظهار کرد: «دولت‌های وضع کننده تحریم‌های یکجانبه با نقض حقوق بشر ملت‌های تحت تحریم از طریق وضع این اقدامات غیرقانونی، دارای مسئولیت هستند و باید پاسخگو باشند.»
وی افزود: «در سال‌های گذشته تلاش‌ها و اقدامات زیادی توسط گزارشگر ویژه برای شنیده شدن صدای قربانیان تحریم‌های یکجانبه صورت گرفته و باعث توجه بیشتر جامعه بین‌المللی به ابعاد غیرانسانی این اقدامات شده است ولی حلقه مفقوده تمام این تلاش‌ها دسترسی به عدالت برای قربانیان بوده است که کنفرانس تهران گامی مهم برای گشوده شدن راهی در این مسیر است.»