احتراماً در تاریخ 6/2/1404 مطلبی با این عنوان: «ایران» اجرای دستور پزشکیان را پیگیری می‌کند، در آن روزنامه وزین به چاپ رسیده است. خواهشمند است به موجب ماده 23 قانون مطبوعات، جوابیه این سازمان جهت تنویر افکار عمومی در همان صفحه و در اولین شماره آتی آن روزنامه منتشر شود.
 تشریح طرح
سایت پتروشیمی امیرآباد به مساحت 90 هکتار در 10 کیلومتری شمال‌غربی شهر بهشهر و در حاشیه جاده بهشهر به زاغمرز واقع شده‌ است. طرح دارای دو فاز خواهد بود؛ فاز اول شامل واحد تولید متانول به ظرفیت 1650 هزار تن و واحد تولید پروپیلن به ظرفیت 460 هزار تن در سال.
فاز دوم شامل تبدیل پروپیلن به پلی پروپیلن.
آب شیرین‌کن در فاصله 850 متری پلنگان میانکاله احداث خواهد شد.
2 - حساسیت‌های محیط‌‌زیستی مکان پیشنهادی طرح
- در مجاورت پناهگاه حیات‌وحش میانکاله، داخل محدوده تالاب بین‌المللی رامسر، سایت میانکاله با میزبانی از 70 درصد پرندگان مهاجر جهان (566 گونه) و همچنین استقرار در داخل زون ذخیرگاه زیست‌کره میانکاله.
- نزدیکی به مکان‌های تکثیر آبزیان دریای خزر، استقرار در مرتعی پربازده با صدها بهره‌بردار و تعارض با جوامع محلی، برخورداری از خاک بسیار هیدرومورف ومجاورت با جنگل‌های ارزشمند هیرکانی.
3 - برخی اثرات منفی طرح
استقرار این صنعت بدون توجه به ماهیت و نوع آلاینده‌های تولیدی در منطقه میانکاله، بدون در نظر گرفتن محدودیت‌های طبیعی، اقتصادی و اجتماعی، می‌تواند کارکردهای اکولوژیک این زیست‌بوم باارزش را دچار اختلال جدی نماید. این در حالی‌ است که اثرات غیر‌قابل جبران و برگشت‌ناپذیر ناشی از آلاینده‌های مختلف طرح بر سلامتی و زندگی ساکنین منطقه قابل کتمان نیست. از مهم‌ترین اثرات منفی طرح می‌توان موارد زیر را برشمرد:
- احداث زیرساخت‌های لازم جهت تأمین یوتیلیتی‌های مورد نیاز طرح از قبیل تأمین آب با احداث آب شیرین‌کن و برداشت 25 میلیون متر‌مکعب آب در سال از دریای خزر و تخلیه شورابه و اثر بر اکوسیستم حساس و شکننده دریای خزر.
- اثرات تجمعی طرح آب شیرین‌کن و سایر طرح‌های در دست اقدام در منطقه، احداث 5/3 تا 4 کیلومتر خط لوله جهت تأمین خوراک (14/4 میلیون متر‌مکعب در سال گاز طبیعی) از خط لوله اصلی سرخس-نکا با احداث 200 کیلومتر خط لوله جهت انتقال 400 هزار تن محصول تولیدی پروپیلن در سال از استان مازندران به استان سمنان.
- تخریب عرصه میانکاله و مرگ حیات گیاهی و جانوری موجود در زون ذخیرگاه زیست کره میانکاله.
- حذف منطقه از لیست ذخیره‌گاه‌های ثبت شده جهانی.
- ناپایداری و شکنندگی عرصه‌های موجود و خارج شدن تالاب میانکاله از کنوانسیون بین‌المللی رامسر.
- از بین رفتن ویژگی‌های محیط‌زیستی منطقه در اثر آلاینده‌های خروجی به هوا، پساب صنعتی و پسماندهای کاتالیستی.
- تولید گازهای گلخانه‌ای در کنار تغییر کاربری‌های گسترده ناشی از استقرار صنعت و تجهیزات پیآیند و اثرات بر سلامتی مردم منطقه.
4 - اهم مغایرت‌های قانونی با اسناد بالادستی:
1 - مغایرت با بند «6» سیاست‌های کلی محیط‌زیست ابلاغی مقام معظم رهبری مورخ 26/08/1394 مبنی بر ضرورت بهره‌برداری متناسب با توان اکولوژیک سرزمین.
2 - مغایرت با مصوبه شماره 32719/ت25842ه‍ مورخ 16/07/1381 مبنی بر ممنوعیت استقرار صنایع شیمیایی، در صورت دارا بودن فاضلاب صنعتی در فرآیند تولید در استان‌های شمالی کشور.
3 - تأکید بند 11 ماده 4 سند ملی آمایش سرزمین مصوب شورای‌عالی آمایش سرزمین مورخ 11/12/1399 بر موضوع ساخت محصولات در صنایع پایین‌دستی نفت و گاز با اولویت ساخت محصولات شیمیایی و پتروپالایشگاه‌ها بویژه در شبکه همکار جنوب‌غربی و پسکرانه‌های جنوب که نشان‌دهنده عدم وجود هر گونه اولویت در ساخت محصولات صنایع پتروشیمی در استان‌های شمالی کشور می‌باشد.
4 - عدم امکان احداث واحدهای بالادستی پتروشیمی براساس بند 2-2 ماده 2 بخش صنعت و معدن، سند آمایش استان مازندران.
5 - بند 1 ماده 3 قانون کنوانسیون مربوط به تالاب‌های مهم بین‌المللی بویژه تالاب‌های زیستگاه پرندگان آبزی مورخ 28/12/1352 (کنوانسیون رامسر- و قرارگیری مکان پیشنهادی طرح داخل ذخیره‌گاه زیست کره که در کمیته انسان و کره مسکون یونسکو (M&B) به ثبت جهانی رسیده و احداث این پتروشیمی با قوانین حاکم بر آن در تضاد بوده و منجر به حذف این منطقه از لیست ذخیره‌گاه‌های ثبت شده جهانی خواهد ‌شد.
6 - مغایرت با طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی (ICZM) اولویت برای این زمین «استعداد نسبتاً مناسب برای زراعت‌های آبی» می‌باشد.
7 - مفاد مصوبه مورخ 23/04/1399 ستاد ملی هماهنگی و مدیریت تالاب‌های کشور موضوع ماده «3» آیین‌نامه جلوگیری از تخریب و آلودگی غیرقابل جبران تالاب‌ها، مصوبه شماره 157408/ت55096ه‍ مورخ 27/11/1397 هیأت محترم وزیران دایر بر پیش‌بینی طرح جامع 5 ساله (1403-1399) احیای مجموعه تالاب‌های میانکاله و خلیج گرگان.
5-ابهامات متعدد در فرآیند اخذ مجوزهای مورد نیاز این پتروشیمی که برخی از اهم ابهامات به شرح ذیل می‌باشد:
 1 - با وجود مصوبه شماره 32719/ت25842ه‍ مورخ 16/07/1381 هیأت محترم وزیران مبنی بر ممنوعیت استقرار صنایع شیمیایی در استان‌های شمالی که در فرآیند تولید دارای پساب و فاضلاب صنعتی می‌‌باشند، طرح فوق‌الذکر به جای کمیسیون زیربنایی، در کمیسیون اقتصاد مطرح و با وجود مخالفت اعضا، نهایتاً با نظر مثبت وزیر وقت نفت بدون توجه به رویکرد آمایش سرزمین، تصویب شده ‌است.
 2 - مصوبه هیأت محترم وزیران به شماره 152536/ت57944ه‍ مورخ 23/12/1399 با هدف ایجاد زیر‌ساخت‌های لازم برای رفع نیاز صنایع پایین‌دستی پتروشیمی، ایجاد اشتغال پایدار و با رویکرد آمایش سرزمین از طریق اجرای طرح‌های پیشران صنعت پتروشیمی با تأکید بر تکمیل زنجیره ارزش متانول/‌پروپیلن تصویب شده‌ است و استقرار این صنعت در استان به هیچ‌ وجه با سند آمایش استان همخوانی ندارد. در این مصوبه به اجرای صنایع پتروشیمی با تأکید بر تکمیل زنجیره متانول/‌پروپیلن اشاره شده در حالی که خوراک طرح پتروشیمی امیرآباد (GTP) به میزان 14/4 میلیون مترمکعب در سال، گاز طبیعی نیاز ‌دارد که با توجه به کمبود گاز در استان‌های شمالی بویژه در فصول سرد سال، تخصیص این میزان گاز به نظر امکان‌پذیر نمی‌باشد.
 3 - همچنین مصوبه مذکور نافی ضرورت و الزام قانونی ارائه گزارش ارزیابی و اخذ تأییدیه از سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور نبوده و صرف استناد به این مصوبه مجوزی برای شروع فعالیت نمی‌باشد. به عبارت دیگر در صورت عدم اخذ مجوز زیست‌محیطی به‌رغم وجود چنین مصوبه‌ای، انجام هر گونه عملیات احداث و بهره‌برداری از طرح مذکور غیرقانونی می‌باشد.
 4 - وزارت صنعت، معدن و تجارت بدون استعلام از اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان مازندران جواز تأسیس به شماره 54072/701 مورخ 08/07/1399 (واقع در شهرستان بهشهر) صادر نموده‌ است. همچنین اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان مازندران نیز بدون استعلام از اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان مازندران جواز تأسیس شماره 1294/701 مورخ 31/01/1402 (اصلاح جواز تأسیس-تغییر محل اجرای طرح به شهرستان میان‌دورود- و جواز تأسیس شماره 1791/701 مورخ 17/02/1402 (تغییر نام جواز تأسیس از شرکت صنایع پتروشیمی امیرآباد مازندران با شماره ثبت 563134 مورخ 22/05/1399 و شناسه ملی 14009358531 به نام شرکت صنایع پتروشیمی گهر مازندران) صادر نموده‌ است. لذا پیرو استعلام شماره 273687 مورخ 31/02/1402 اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان مازندران از اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان مازندران با موضوع درخواست شرکت صنایع پتروشیمی گهر مازندران مبنی بر اجرای طرح پتروشیمی بر اساس جواز شماره 1294/701 مورخ 31/01/1402 در شهرستان میان‌دورود، اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان طی نامه شماره 2462/1402/ص مورخ 10/03/1402 به دلیل مغایرت محدوده اراضی با ضوابط و مقررات با درخواست مذکور مخالفت نموده‌ است. لیکن اداره کل صنعت، معدن و تجارت شهرستان بهشهر از طرف مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان مازندران و به‌رغم مخالفت اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان مازندران، جواز تأسیس شماره 3688584 مورخ 16/07/1403 (تمدید جواز تأسیس ایجادی به نام شرکت صنایع پتروشیمی گهر مازندران - تغییر محل اجرای طرح به شهرستان بهشهر) اقدام نموده‌ است.
 5- گواهی تخصیص زمین از اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران به شماره 17837/33/1399 مورخ 29/07/1399 بر خلاف ضوابط و مقررات مربوطه خصوصاً مفاد آیین‌نامه اجرایی لایحه قانونی اصلاح لایحه قانونی واگذاری و احیای اراضی در حکومت جمهوری اسلامی ایران و دستورالعمل‌های مربوطه در زمینه اخذ مجوزهای لازم بویژه مجوز ارزیابی اثرات زیست‌محیطی به مستأجر واگذار شده ‌است؛ همچنین در زمان صدور گواهی تخصیص زمین مصوبه شماره 152536/ت57944ه‍ مورخ 23/12/1399 توسط هیأت محترم وزیران تصویب نگردیده و مصوبه شماره 32719/ت25842ه‍ مورخ 16/07/1381 مبنی بر ممنوعیت استقرار صنایع شیمیایی در استان‌های‌‌ شمالی که در فرآیند تولید دارای پساب و فاضلاب ‌‌صنعتی می‌باشند، به قوت خود باقی و جاری بوده ‌است.
6- دادستان محترم سابق کل کشور طی نامه شماره 140/1401/36868/9000 مورخ 22/05/1401 واگذاری اراضی موصوف را غیرقانونی اعلام کرد و دستور لغو قرارداد و استرداد آن به بیت‌المال را صادر نموده است.
7- موافقت مقدماتی اجرای طرح پتروشیمی به شماره م ب 372800 مورخ 15/10/1399 از وزارت نفت که به صراحت در تبصره ‌بند 5-10 اعلام نموده متقاضی باید پیش از آغاز عملیات اجرایی طرح و در مرحله امکان‌سنجی و مکان‌یابی، مطالعات ارزیابی اثرات زیست‌محیطی طرح (EIA) را مطابق روش اجرایی ابلاغی اداره کل HSE وزارت نفت به شماره 320-pr-HSED-MOP انجام و به تأیید سازمان حفاظت محیط‌زیست برساند. طبق این تبصره مجری طرح موظف به اخذ دو تأییدیه، یکی از شرکت ملی صنایع پتروشیمی کشور و دیگری از سازمان حفاظت محیط‌زیست پیش از آغاز عملیات اجرایی و در مرحله امکان‌سنجی و مکان‌یابی بوده ‌است. این در حالی‌ است که هیچ کدام از دو مجوز مذکور را اخذ ننموده‌ است. لذا وزارت نفت طی نامه شماره م.ب/410555 مورخ 07/08/1402 عطف به اعلام مورخ 30/07/1402 معاونت حقوقی ریاست جمهوری و همچنین عطف به گزارش شماره 43858/1-1 ص ب مورخ 04/05/1402 معاون محترم وزیر و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، ابطال موافقت مقدماتی به شماره م.ب 372800 مورخ 15/10/1399 شرکت مذکور را به دلیل عدم انجام تعهدات اصلی مندرج در موافقت مقدماتی و ناترازی گاز طبیعی در کشور به متقاضی اعلام نموده ‌است.
 8- مجوزهای صمت، گواهی تخصیص زمین و موافقت اصولی وزارت نفت قبل از تصویب مصوبه شماره 152536/ت57944ه‍ مورخ 23/12/1399 هیأت محترم وزیران (بند 4) و در مغایرت با مصوبه شماره 32719/ت 25842ه‍ مورخ 16/07/1381، قبل از تصویب مبنی بر ممنوعیت استقرار این‌گونه صنایع در استان‌های شمالی می‌باشد.
9- معاون محترم وزیر صنعت، معدن و تجارت طی نامه شماره 4822803 مورخ 22/12/1403 به رئیس محترم سازمان امور اراضی کشور، با صدور (تمدید) جواز تأسیس مخالفت نموده‌ است.
 10- اشتغال‌زایی طرح بر اساس جواز تأسیس در زمان بهره‌برداری کامل 360 نفر است که در مقابل اشتغال‌زایی حاصل از پروژه‌های گردشگری، کشاورزی و... که با آمایش سرزمین استان همخوانی دارد، بسیار پایین می‌باشد.
 6- شرح مخالفت سازمان حفاظت محیط‌زیست:
سازمان حفاظت محیط‌زیست با ارائه دلایل حقوقی و فنی و با توجه به گستردگی ابعاد تخریب، ابهامات و تناقضات موجود در گزارش ارزیابی زیست‌محیطی و عدم توانایی مجری و مشاور زیست‌محیطی طرح در پاسخگویی به این ابهامات و تناقضات موجود در گزارش، طی مکاتبات مختلف این موارد را به مجری ابلاغ نموده و مخالفت خود را با احداث طرح پتروشیمی امیرآباد طی نامه‌های شماره 8323/340/1401 مورخ 31/02/1401، شماره 19453/300/1402 مورخ 03/05/1402 و شماره 19402/300/1402 مورخ 14/05/1402 به متقاضی اعلام نموده‌ و مکرراً طی نامه‌های ارسالی از سوی این سازمان، به مجری تأکید شده است که از هر گونه عملیات اجرایی قبل از اخذ مجوز ارزیابی زیست‌محیطی اجتناب نماید. اما مجری طرح صورتجلسه مورخ 18/11/1400 مجلس شورای اسلامی را که هیچ‌گونه مبنای قانونی ندارد، دستاویز قرار داده و آن را به عنوان مجوز و تأییدیه سازمان قلمداد می‌نماید. مجدداً مخالفت با اجرای طرح مذکور طی نامه شماره 4131/1403/ص مورخ 09/05/1403 توسط مدیرکل وقت حفاظت محیط‌زیست استان مازندران به مجری طرح اعلام شده ‌است.
 همچنین این سازمان طی نامه شماره 1705/100/1401 مورخ 20/01/1401 خطاب به استانداران محترم درخواست کرده ‌است از کلنگ‌زنی طرح‌ها و پروژه‌های فاقد مجوز زیست‌محیطی که با فشارهای نامتعارف و بخشی‌نگری محض عموماً در سفرهای استانی توسط مقامات ارشد کشور اتفاق می‌افتد، اجتناب نمایند.
 سازمان در راستای لغو بند 4 و 5 مصوبه شماره 152536/ت 57944 هـ مورخ 23/12/1399 هیأت محترم وزیران مکاتباتی با رئیس‌جمهوری محترم انجام داده (موضوع نامه شماره 4388/100/1401 مورخ 05/02/1401 )و این درخواست طی نامه شماره 19412 مورخ 01/02/1401 به دبیر محترم هیأت دولت جهت طرح در کمیسیون زیربنایی، صنعت و محیط‌زیست ارسال شده ‌است. این موضوع در کمیسیون مذکور در مورخ 01/03/1401 (موضوع نامه شماره 29128 مورخ 28/02/1401  مطرح و به دلیل عدم حضور وزیر محترم نفت به جلسه دیگری موکول شد)همچنین سازمان طی نامه‌های شماره 1047/360/-1/م مورخ 06/04/1402 و شماره 1337/447-1/م مورخ 21/04/1402 خطاب به رئیس‌جمهوری محترم مجدداً خواستار لغو بند 4 و 5 این مصوبه می‌باشد.
 معاون محترم حقوقی رئیس‌جمهوری طی نامه شماره 31100/م/51839 مورخ 01/06/1402 صراحتاً اعلام می‌دارد:«با امعان نظر به انطباق مخالفت‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست در خصوص اجرای طرح مزبور با اسناد بالادستی، مقررات و دستورالعمل‌های زیست‌محیطی و تبعات حاصل از تخریب محیط‌زیست تالاب میانکاله ناشی از احداث پروژه مزبور، ممنوعیت مقرر در اصل «50» قانون اساسی و واگذاری غیرقانونی 90 هکتار اراضی مرتعی، لغو بندهای «4» و «5» مصوبه شماره 152536/ ت 57944 ه‍ مورخ 1399/12/23 هیأت محترم وزیران با سند آمایش سرزمینی و سایر اسناد بالادستی مطابقت داشته و با توجه به توضیحات فوق، اجرای آن اعم از اینکه توسط شرکت پتروشیمی امیرآباد یا هر شرکت دیگری انجام شود، منطبق بر قانون تلقی نمی‌شود.»
 رئیس‌جمهوری محترم طی نامه شماره 8070/م مورخ 17/02/1402 به ریاست سازمان اعلام نمود احداث پتروشیمی در این موقعیت به مصلحت نمی‌باشد.
 سازمان در راستای رویکرد توسعه صنایع پتروشیمی به منظور جلوگیری از خام‌فروشی منابع نفت و گاز از سال 1382 تا سال 1403 بیش از 80 مجوز زیست‌محیطی برای صنایع پتروشیمی کشور صادر نموده‌ است. مجوزهای صادره حاصل صرف ساعت‌ها وقت کارشناسی و مدیریتی سازمان‌ها و ادارات مختلف دولتی می‌باشد که قابل استفاده برای این دسته از مجریان جدید خواهد ‌بود.
 7- جمع‌بندی:
 سازمان حفاظت محیط‌زیست معتقد‌است مصوبه شماره 32719/ت 25842ه‍ مورخ 16/07/1381، مبنی بر ممنوعیت استقرار صنایع شیمیایی دارای فاضلاب صنعتی در استان‌های شمالی با آگاهی و درایت تصویب شده و سند آمایشی استان‌های شمالی نشان می‌دهد این مناطق قابلیت بارگذاری این نوع از صنایع با این حجم از آلودگی را ندارند. از این‌رو سند آمایش 31 استان کشور مصوب شورای‌عالی سرزمینی مورخ 11/12/1399 به عنوان سند بالادستی در استقرار صنایع مدنظر این سازمان خواهد بود. این موضوع در بند «6» سیاست‌های کلی محیط‌زیست، ابلاغی مورخ 26/8/1394 مقام معظم رهبری (مدظله العالی) مبنی بر «ضرورت بهره‌برداری متناسب با توان اکولوژیک در سرزمین» مورد تأکید قرار گرفته‌ است.
 به‌رغم ابلاغ دادنامه قطعی و پیگیری‌های مکرر این سازمان و دادستانی کل ‌کشور و معاونت حقوقی رئیس‌جمهوری و... لیکن تاکنون اراضی واگذار شده به شرکت مذکور، به بیت‌المال اعاده نشده‌ است.
 در راستای لغو بندهای «4» و «5» مصوبه شماره 152536/ ت 57944 ه‍ مورخ 1399/12/23 هیأت محترم وزیران، به پیشنهاد سازمان حفاظت محیط‌زیست و به استناد اصل یکصد‌و‌سی‌و‌هشتم قانون اساسی کشور هیأت محترم وزیران مصوبه شماره 19821/ت 64104 ه‍ مورخ 09/02/1404 تصویب و مقرر شد:
1- جزءهای «4» و «5» بند «الف» تصویب‌نامه 152536/ ت 57944 ه‍ مورخ 1399/12/23 لغو می‌شوند.
2- وزارت جهاد کشاورزی موظف است نسبت به استرداد اراضی واگذار شده به شرکت صنایع پتروشیمی گهر مازندران (صنایع پتروشیمی امیرآباد مازندران) اقدام لازم را به عمل آورد.