روایت سه سال برنامه‌ریزی در یکی از شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ خلیج فارس
«اروند» بورسی می‌شود
شرکت پتروشیمی اروند، پس از سه سال برنامه‌ریزی، توانست مقدمات حضور در بازار سرمایه را فراهم کند. این شرکت زیرمجموعه هلدینگ خلیج فارس، در سال مالی 1402 سود خالص 4.6 هزار میلیارد تومان داشت و توانست فروش سالانه خود را به رقم 19.5هزار میلیارد تومان برساند. در واقع طی سه سال اخیر مجموع سودآوری اروند از مرز 20 هزار میلیارد تومان گذشته و بدین ترتیب توانسته خود را برای حضور در بورس آماده کند. اما این فرآیند چگونه آغاز شد و به کجا رسیده است؟
سابقه ایجاد پتروشیمی اروند در منطقه ویژه اقتصادی بندر ماهشهر به حدود 23 سال پیش بر می‌گردد که این شرکت کار خود را با همکاری شرکت آلمانی Uhde (اوده) کلید زد. زنجیره فعالیت شرکت نیز محصولات کلر، کاستیک، پی وی سی، آب ژاول و... بوده است. در واقع این زنجیره از «نمک دریایی» آغاز می‌شود و به محصولاتی با ارزش افزوده بالا می‌انجامد.
در بازار داخلی، پتروشیمی اروند، یکی از تأمین‌کنندگان اصلی محصولی به نام «کاستیک سودا» است. این محصول که به «سود سوزآور» هم معروف است، در صنایع مختلفی به کار گرفته می‌شود. از جمله شوینده‌ها، نساجی، داروسازی و حتی فرآوری فلزات. در واقع «جامعه مصرف» این محصول، به گستردگی بیش از هزار مشتری متفاوت است. اما کاستیک سودا فقط در بازار ایران پرطرفدار نیست. در بازارهای خارجی هم این محصول تولیدی «اروند» به عنوان صادرات عمده شناخته شده که در کنار پی‌وی‌سی، به بازارهای جهانی و منطقه‌ای صادر می‌شود. بازار عراق، کشورهای حوزه خلیج فارس، روسیه و بازار جدیدی مثل آسیای مرکزی عمده واردکننده‌های این محصولات هستند.
مدیران هلدینگ خلیج فارس به دنبال تکمیل زنجیره ارزش و سرمایه‌گذاری در صنایع پایین دستی نیز هستند. انتظار می‌رود که با عملیاتی شدن این استراتژی، «اروند» بتواند محصولاتی مثل فیلم‌های بسته‌بندی، لوله‌های پلیمری، قطعات صنعتی، تجهیزات پزشکی و برخی مصالح ساختمانی را نیز تولید کند که این اتفاق می‌تواند به توسعه بازارهای هدف در آسیای میانه، آفریقا، ترکیه و حتی اروپای شرقی کمک کند.

دسترسی پایدار به خوراک
اما «اروند» چگونه توانست در شرایطی که خیلی از مجتمع‌های پتروشیمی با مشکل تأمین خوراک مواجه‌اند، این چالش را خیلی سریع پشت سر بگذارد؟ پاسخ این سؤال، دسترسی پایدار «اروند» به خط تولید اتیلن است. همین عامل مهم تأمین پایدار خوراک، ریسک تولید را کاهش می‌دهد و موجب افزایش ظرفیت بهره‌برداری خواهد شد.
 اتیلن در صنایع پتروشیمی با روش کراکینگ و بخار آب تولید می‌شود. در این روش، هیدروکربن‌های گازی و محلول‌های سبک هیدروکربن حاصل از نفت به مدت بسیار کوتاهی در دمای بالا (750 تا950 درجه سانتی‌گراد) حرارت داده می‌شوند. هیدروکربن‌های بزرگ به هیدروکربن‌های کوچک شکسته می‌شوند و هیدروکربن‌های اشباع، با از دست دادن هیدروژن به غیراشباع تبدیل می‌شوند، بدین ترتیب مخلوطی از هیدروکربن به دست می‌آید که عمده‌ترین آن، «اتیلن» است و با روش تقطیر، جداسازی می‌شود.
نیروی انسانی و فناوری، دو بال تولید هستند. نیروی انسانی متخصص، آموزش دیده و خلاق است که با دانش فنی روز و تجربه عملیاتی تلفیق می‌شود و همزمان با تحولات پرشتاب بازار صنعت و انرژی، خود را به روز نگه می‌دارد.
استراتژی «اروند» در وهله اول، سرمایه‌گذاری روی نیروی انسانی بوده؛ با اولویت قرار دادن بر آموزش، ارتقای مهارت و انگیزش کارکنان. اما در بخش دوم، نوسازی مستمر مورد تأکید قرار گرفته است.
در کنار نیروی انسانی، طرح بلندمدتی هم در «اروند» پیاده شده است. این طرح در واحدهای کلر آلکالی (فرآیند صنعتی برای الکترولیزه کردن محلول‌های کلرید سدیم صنعتی)، کوره‌های وینیل کلرید (VCM یک ماده شیمیایی مهم صنعتی) و برج‌های خنک‌کننده و کارخانه شست و شوی نمک انجام شده تا کیفیت محصولات هم در سطح استانداردهای جهانی قرار بگیرد.

عبور از ناترازی انرژی
در روزهایی که هنوز کسری و ناترازی انرژی سایه سنگین بر صنعت کشور انداخته، چالشی که بویژه در پاییز و زمستان گذشته نفس صنعت ایران را به شماره انداخت؛ «اروند» از یوتیلیتی تولید شده در منطقه ویژه اقتصادی بندر ماهشهر بهره برد تا خط تولید خود را بی‌وقفه پیش ببرد.
واحد یوتیلیتی (Utility Unit) به بخشی از تأسیسات یا سیستم‌های یک کارخانه یا بخش‌های صنعتی اشاره دارد که وظیفه تأمین انرژی، تأمین مواد اولیه یا خدمات پشتیبانی لازم برای فرآیندهای اصلی تولید را برعهده دارد. این واحدها معمولاً به عنوان بخش حیاتی از زیرساخت‌های صنعتی عمل می‌کنند و بدون آنها، بخش‌های اصلی سیستم تولید نمی‌توانند به درستی کار کنند. واحدهای یوتیلیتی پالایشگاه عمدتاً شامل سیستم‌های تولید برق و بخار، سیستم‌های تصفیه آب و فاضلاب، واحدهای تولید یا ذخیره نیتروژن، کمپرسورهای هوا، سیستم‌های سوخت و نهایتاً اطفای حریق است. حالا با «عرضه اولیه»، پتروشیمی «اروند» در روزهایی که بورس نیز روزهای سبزی را پشت سر می‌گذراند؛ حلقه تکمیلی از استراتژی چندوجهی و بلندمدت خواهد بود. برای حضور «اروند» در بورس، نیاز به شفافیت در تراز مالی، ظرفیت تولید پایدار و بازار صادراتی مستقر دارد که تا اینجا بخش بزرگی از این سه‌گانه رخ داده است.