سفر منطقه ای پرحاشیه رئیس جمهوری امریکا با ورود به عربستان سعودی آغاز شد
تور اقتصادی ترامپ به خاورمیانه
رئیس جمهوری آمریکا در اولین سفر دوره دوم ریاست جمهوری خود روز گذشته وارد ریاض شد. سفری که طی روزهای گذشته در رسانههای بینالمللی سفر یک تریلیون دلاری خوانده شده است.
دونالد ترامپ، در تور خاورمیانهای خود بعد از بازدید از عربستان سعودی و امضای تفاهمنامه بزرگ اقتصادی با این پادشاهی به قطر خواهد رفت و سفر خود را در ابوظبی پایتخت امارات متحده عربی به پایان خواهد رساند.
عربستان سعودی روز سهشنبه پذیرایی باشکوهی از ترامپ داشت و برای آغاز تور چهار روزه رئیس جمهوری در حاشیه جنوبی خلیج فارس، که اولین سفر خارجی بزرگ او در دوره دوم ریاست جمهوریاش است، گارد افتخاری و هیأتی از مقامات سلطنتی و رهبران تجاری را به نمایش گذاشت.
نصف کاخ سفید در ریاض
ترامپ که همراه با مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، پیت هگست، وزیر دفاع و دیگر اعضای ارشد دولت خود به عربستان سفر کرده، برخی از بزرگترین رهبران تجاری آمریکا را نیز در این سفر با خود برده تا در یک همایش سرمایهگذاری که دولت عربستان میزبان آن است، شرکت کنند. منابع کاخ سفید به سیانان گفتهاند که بخش بزرگی از بدنه مدیریت اجرایی کاخ سفید در این سفر حضور دارند. همزمان با سفر ترامپ، مجمع کسبوکار سعودی-آمریکایی در ریاض برگزار میشود و بسیاری از شرکتهای بزرگ فناوری و صنعت آمریکا در آن حضور دارند که از جمله میتوان به ایلان ماسک (مدیرعامل تسلا)، اندی جسی (مدیرعامل آمازون)، لری فینک (مدیرعامل بلکراک)، مدیران عامل شرکتهای سیتیگروپ، آیبیام، بوئینگ، دلتا، آمریکن ایرلاینز و یونایتد ایرلاینز اشاره کرد.
به گزارش نیویورک تایمز، ترامپ بر امضای قراردادهای تجاری با این سه کشور عربی تمرکز خواهد کرد. او به مشاورانش گفته که میخواهد توافقهایی به ارزش بیش از یک تریلیون دلار امضا کند. انتظار میرود این توافقها شامل سرمایهگذاری در شرکتهای هوش مصنوعی و تولید انرژی و همچنین خریدهای میلیارد دلاری سلاح از تولیدکنندگان تسلیحات آمریکایی باشد.
سفر ترامپ به خاورمیانه مطابق انتظار بیحاشیه نبوده است. این تور منطقهای بهطور دقیق با منافع مالی خانوادگی ترامپ همراستا است که شامل قراردادهایی با یک شرکت املاک و مستغلات متعلق به سعودیها، یک قرارداد ارز دیجیتال با یک شرکت وابسته به دولت امارات متحده عربی و یک پروژه جدید گلف و ویلاهای لوکس که توسط دولت قطر حمایت میشود، است.
هدیه دردسرساز قطر
دولت ترامپ همچنین آماده است یک هواپیمای لوکس بوئینگ 747 را به عنوان هدیه از خانواده سلطنتی قطر دریافت کند که میتواند بزرگترین هدیه خارجی باشد که تاکنون دولت آمریکا دریافت کرده است. به نوشته نیویورک تایمز، انتظار میرود سناتور چاک شومر، رهبر اقلیت، اعلام کند که قصد دارد از تأیید منصوبان ترامپ در وزارت دادگستری تا زمانی که اطلاعات بیشتری درباره برنامههای رئیس جمهوری برای پذیرش این جت دریافت کند، جلوگیری کند.
روز دوشنبه، ترامپ با لحنی تحسینآمیز درباره این بوئینگ ۴۰۰ میلیون دلاری سخن گفت؛ هواپیمایی که قرار است در طول دوران ریاست جمهوریاش بهعنوان «ایرفورس وان» مورد استفاده قرار گیرد و سپس به بنیاد کتابخانه ریاست جمهوری او واگذار شود. ترامپ گفت: «فکر میکنم این اقدام بزرگی از سوی قطر است. بسیار قدردان آن هستم.» او درباره این هواپیما که آن را «قصری در آسمان» نامیده بود، افزود: «من هرگز کسی نیستم که چنین پیشنهادی را رد کند. یعنی، میتوانم آدم احمقی باشم و بگویم نه، ما یک هواپیمای رایگان و بسیار گرانقیمت نمیخواهیم. ولی به نظرم اقدام بزرگی بود.»
روزنامه واشنگتن پست هم در این رابطه نوشت: «سفر به منطقهای که کسبوکار خانوادگی ترامپ در ماههای اخیر بهطور چشمگیری در آن گسترش یافته است، برای دولت او، نسبت به گذشته، زمینههای بیشتری برای بروز تضاد منافع ایجاد میکند.
پسران رئیس جمهوری که ریاست سازمان ترامپ را بر عهده دارند، طی هفتههای گذشته بهطور مکرر به خاورمیانه سفر و مقدمات قراردادهایی را فراهم کردهاند که به سود این شرکت و در برخی موارد، به سود شخص ترامپ خواهد بود. نهادهای ناظر دولتی و دیگر منتقدان میگویند این اقدام، تشدید تضادهای غیراخلاقی و حتی مغایر با قانون اساسی است که میان منافع ایالات متحده و منافع رئیس جمهوری وجود دارد.»
تجارت خانوادگی در خاورمیانه
یک هفته پیش از آنکه ترامپ طبق برنامه به عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی سفر کند، پسرش، اریک، در دبی درباره طرحهای سازمان ترامپ برای ساخت یک برج هتلی و مسکونی ۸۰ طبقهای در این شهر سخنرانی کرد. او با افتخار گفت این «نماد شگفتانگیز» قرار است «تعریف جدیدی از لوکس بودن» ارائه دهد.
به نوشته این روزنامه آمریکایی، روابط ترامپ با کشورهای حوزه خلیج فارس، تصویری روشنگر از غریزههای یک تاجر مادامالعمر ارائه میدهد؛ کسی که تمام عمر خود را صرف فروش کرده است. دونالد ترامپ، جونیور و اریک ترامپ در رویدادهایی در منطقه ظاهر شدهاند تا قراردادهایی از جمله در زمینه رمزارز و پنتهاوسهای لوکس را پیش ببرند، اقدامی که نشان میدهد خانواده ترامپ قصد دارند به پیگیری معاملات بینالمللی ادامه دهند، حتی در حالی که ترامپ هدایت سیاست خارجی آمریکا در این منطقه را بر عهده دارد.
دو هفته پیش، اریک ترامپ توافقی را برای ساخت باشگاه گلف بینالمللی ترامپ، به ارزش ۵.۵ میلیارد دلار در قطر امضا کرد. رئیس جمهوری آمریکا سفر خود را در ابوظبی به پایان خواهد رساند، جایی که پروژه رمزارز خانوادهاش -که در حال حاضر در مرکز اتهامات فساد قرار دارد- هرچه بیشتر با سرمایهگذاریهای خاورمیانهای درهم آمیخته است. هفته گذشته، یک شرکت سرمایهگذاری پشتیبانیشده توسط ابوظبی اعلام کرد که قصد دارد دو میلیارد دلار در این پروژه سرمایهگذاری کند.
کسبوکارهای خانواده ترامپ در کشورهای دیگری چون صربستان، آلبانی و ویتنام نیز منافع دارند. اما کارشناسان میگویند پیوندهای فزاینده شرکت ترامپ با خاورمیانه بویژه نگرانکننده است، چرا که این منطقه نقش حیاتی در سیاست خارجی آمریکا دارد.
ترامپ پول بیشتری می خواهد
پایگاه خبری پولیتیکو هم درباره تور خاورمیانهای ترامپ نوشت: این سفر تکرار اولین سفر او به عنوان رئیس جمهوری ایالات متحده در سال ۲۰۱۷ است و طبق معمول ترامپ، همه چیز بر اساس معامله خواهد بود. استیون کوک، متخصص خاورمیانه در شورای روابط خارجی گفت که او به دنبال پیروزیهای سریع و معاملات چند میلیارد دلاری در زمینه نفت و تجارت و سرمایهگذاری است که بتواند در داخل کشور تبلیغ کند.
برای ترامپ، پول قبل از هر چیز دیگری حرف اول را میزند و رهبران خلیج فارس به دنبال معامله خواهند بود. پایان دادن به جنگ غزه در صدر فهرست آنها خواهد بود، جنگی که بیبی، عمدتاً برای حفظ ائتلاف بیقاعده خود و جلوگیری از انتخابات، مصمم است آن را ادامه دهد.
این پایگاه آمریکایی مینویسد: «در نهایت - و برخلاف سال ۲۰۱۷ - این رهبران خواهان توافق هستهای با ایران هستند، زیرا خواهان ثبات منطقهای هستند. آنها شرایط فعلی منطقه را فرصتی برای ایجاد آرامش میبینند. در حالی که سعودیها در سال ۲۰۱۵ جنگی را علیه یمن آغاز کرده بودند، این بار میخواهند درگیری در یمن پایان یابد. از این رو، آنها از توافق ترامپ برای توقف بمباران در ازای وعده آنها برای توقف هدف قرار دادن کشتیهای آمریکایی در دریای سرخ حمایت میکنند.
نکته قابل توجه این است که هیچ سفری به اسرائیل در برنامه ترامپ وجود ندارد. نتانیاهو و مشاورانش همچنین به خوبی میدانند که برخی در اردوگاه MAGA، از جمله جی دی ونس، معاون رئیس جمهوری و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه، در مورد هرگونه ماجراجویی بیپایان در منطقه که ممکن است واشنگتن را درگیر کند، تردید دارند. ونس در مصاحبهای قبل از سوگند یاد کردن به عنوان معاون رئیس جمهوری گفت: «منافع ما در این است که با ایران درگیری نظامی نداشته باشیم. این امر باعث هدر رفتن منابع زیادی خواهد شد. این امر برای کشور ما بسیار گران تمام خواهد شد.»
پایگاه خبری آکسیوس نزدیک به محافل اسرائیلی نوشت: ترامپ به دنبال چیزی بیش از دسته چکهای کشورهای خلیج فارس بوده است. او برای میزبانی مذاکرات آمریکا و روسیه و بعداً مذاکرات آمریکا و اوکراین به عربستان سعودی روی آورد. ترامپ همچنین علاقهمند به دیدار با ولادیمیر پوتین در ریاض به همراه محمد بن سلمان بود.
اگرچه آن دیدار هنوز اتفاق نیفتاده و ترامپ اکنون ایده برگزاری اجلاس در استانبول را مطرح کرده است، اما این پادشاهی با هر دو کشور متخاصم و کاخ سفید روابط برقرار کرده است، این برای کشوری که مدتهاست قدرتی در جهان عرب بوده، اما نتوانسته فراتر از آن برود، تازگی دارد.