دیروز با گذشت سه روز از انفجار و آتش‌سوزی مهیب در بندر شهید رجایی بندرعباس، عملیات گسترده برای مهار کامل آتش همچنان با جدیت ادامه یافت؛ هر چند با تلاش شبانه‌روزی تیم‌های امدادی، نیروهای مسلح و دستگاه‌های مسئول، گستره آتش مهار و آنچه دیروز دنبال شد، بیشتر لکه‌گیری از آتش و دود به جای مانده بود. وضعیت به ‌نسبت با ثبات دیروز در بندر (تا لحظه تنظیم گزارش)، به گونه‌ای بود که به گفته وزیر کشور، فعلاً نیاز نیست از هواپیماهای آب‌فشان اعزام شده از روسیه کمک گرفته شود یا به عملیات اطفای حریق فراخوانده شوند. اسکندر مؤمنی که به دستور و به عنوان فرستاده ویژه رئیس‌جمهوری برای نظارت بر مدیریت بحران از روز حادثه در بندر حضور دارد، دیروز اعلام کرد:«آتش تا حد زیادی کنترل شده و تیم‌های امدادی در مرحله لکه‌گیری هستند، اما به دلیل وجود مواد شیمیایی در محل حادثه، احتمال مشاهده دود تا چند روز آینده وجود دارد.»
مؤمنی با اشاره به واگذاری مسئولیت ادامه عملیات به مقامات استانی تا امروز (سه‌شنبه)، از تلاش بی‌وقفه نیروهای امدادی و نظامی قدردانی کرد.

اطفای حریق؛ زمین و آسمان در تکاپو
در کنار عملیات زمینی، نیروهای مسلح نیز با بهره‌گیری از توان هوایی خود نقش مهمی در مهار آتش ایفا کردند. دریادار تنگسیری، فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران اعلام کرد:«بالگردهای نیروی دریایی سپاه پاسداران تاکنون ۳۸ سورتی پرواز برای اطفای حریق انجام داده‌اند. همچنین هواپیمای «ایلوشین27» که برای اطفای حریق طراحی شده است، در ۴۸ ساعت ابتدایی حادثه ۱۰ سورتی پرواز در شب و روز انجام داده و در هر پرواز، مخزن ۴۰ هزار لیتری خود را برای خاموش کردن آتش به کار گرفته است.» به گفته دریادار تنگسیری، این برای اولین‌بار در کشور است که سه مورد پرواز هواپیمای اطفای حریق ایلوشین در شب انجام شد.
در کنار این نهاد، بالگردهای هلال احمر نیز با همکاری ارتش و سپاه پاسداران تاکنون ۳۱ سورتی پرواز را در بعد‌های مختلف حریق در بندر شهید رجایی ثبت کردند که در ابعاد اطفای حریق و امداد به مصدومان بود. مجموعه این تلاش‌ها نشان‌دهنده هماهنگی میان نهادهای مختلف در این بحران است، آن چیزی که می‌توان از آن با عنوان «مدیریت بومی و ایرانی بحران» یاد کرد.

افزایش آمار قربانیان و مصدومان
مهرداد حسن زاده مدیرکل مدیریت بحران هرمزگان گفت: تعداد فوتی‌های این حادثه به 70 نفر رسید. همچنین وزیر کشور دیروز در گفت‌و‌گو با اخبار ساعت 14 شبکه اول سیما اعلام کرد: تیم‌های پزشکی قانونی هم با همکاری نیروی انتظامی، با آزمایش‌های DNA و روش‌های تشخیص هویت در حال شناسایی اجساد قربانیان این حادثه هستند. مجتبی خالدی، سخنگوی جمعیت هلال احمر نیز تعداد مصدومان را ۱۲۰۰ نفر اعلام کرد. به گفته خالدی، ۵۰ تیم عملیاتی هلال احمر در محل حادثه حضور یافتند و ۵۰ تیم دیگر هم در حالت آماده‌باش کامل قرار دارند تا در صورت نیاز وارد عمل شوند.

 دستور اژه‌ای و احضار مقصران
دیروز اعلام شد که به دنبال اطفای تقریبی حریق در بندر شهید رجایی، کمیته بررسی علل حادثه به دستور مقامات ارشد تشکیل شد که این کمیته پس از برگزاری جلسات متعدد به نتایج اولیه‌ای دست یافته است. وزیر کشور در توضیح این یافته‌ها، با اشاره به قصور در رعایت نکات ایمنی و ضعف در اجرای پروتکل‌های پدافند غیرعامل، اعلام کرد:«برخی از مقصران حادثه احضار شده‌اند.» مؤمنی تأکید کرد:«رعایت نکردن استانداردهای ایمنی در بندر شهید رجایی یکی از عوامل اصلی این فاجعه بوده است.»  همزمان حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی‌اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه نیز با ابراز همدردی با خانواده قربانیان دستور ویژه‌ای برای شناسایی سریع مقصران صادر کرد.
وی به دادستان کل کشور و دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی مأموریت داد با بررسی دقیق، افرادی را که با قصور یا تعلل خود به بروز این حادثه دامن زده‌اند، شناسایی و با آنان برخورد قانونی شود. محسنی‌اژه‌ای تأکید کرد، گذشت زمان نباید سبب شود از جدیت این مأموریت کاسته شود. رئیس دستگاه قضا از همه مسئولان در بخش‌های ذیصلاح خواست تا درباره ابعاد حادثه بندر شهید رجایی اطلاعات شفاف و صحیح به افکار عمومی ارائه دهند تا از رواج شایعات و اکاذیب جلوگیری شود. محسنی‌اژه‌ای تأکید کرد، با عناصری که قصد سوء‌استفاده از این فضا و تهدید امنیت روانی مردم را دارند نیز برخورد مقتضی به عمل آید.
 
تشکیل کمیته اختصاصی
برای بررسی علل انفجار
سردار اباذر سالاری فرمانده سپاه امام سجاد(ع) استان هرمزگان هم از تشکیل کمیته‌ای اختصاصی برای بررسی علل بروز حادثه انفجار در اسکله شهید رجایی خبر داد. وی گفت: «نتایج حاصل از تحقیقات این کمیته به‌زودی جمع‌بندی و اعلام خواهد شد.»

 اطمینان به بازرگانان و تکذیب شایعات
وزیر کشور به بازرگانان و فعالان اقتصادی بندر شهید رجایی اطمینان داد که تمام تلاش‌ها برای حفظ اموال و دارایی‌های آنان در جریان است. وی با رد شایعات منتشر شده در فضای مجازی مبنی بر آسیب به کالاهای اساسی تأکید کرد: «بخش عمده کانتینرهای دچار حریق مربوط به کالاهای صادراتی بوده است.»
حادثه انفجار و آتش‌سوزی در بندر شهید رجایی نه‌تنها یک تراژدی انسانی، بلکه هشداری جدی به ضرورت تقویت زیرساخت‌های ایمنی و نظارتی در بنادر کشور است. آیا استانداردهای ایمنی در بنادر کشور به‌روز و کارآمد هستند؟ آیا نظارت بر ورود و نگهداری محموله‌های خطرناک به اندازه کافی دقیق است؟ اینها سؤالاتی است که پاسخ به آنها می‌تواند از تکرار چنین فجایعی جلوگیری کند. در حالی که عملیات اطفای حریق به مراحل پایانی خود نزدیک می‌شود، چشم‌ها به نتایج تحقیقات کمیته بررسی و اقدامات قضایی دوخته شده است. ملت ایران انتظار دارند که مقصران این حادثه، طبق فرمایش رهبر انقلاب و دستور رئیس دستگاه قضا، شناسایی و پاسخگو شوند.
در این میان تعیین و جبران خسارت‌ها و حمایت از خانواده‌های کشته شدگان و مفقودان باید به طور ویژه در دستور کار قرار بگیرد.
کما اینکه اسماعیل حاجی‌زاده، دبیر اجرایی خانه کارگر هرمزگان به «ایلنا» گفت «طبق آماری که ما در خانه کارگر به دست آورده‌ایم، تاکنون سه کارگر زن در انفجار فوت شده‌اند و یک کارگر زن نیز همچنان مفقود است.» براساس ادعای وی «خانم‌های زیادی در سایت‌های مختلف اسکله‌ شهید رجایی مشغول به کار بوده‌اند. به همین دلیل همچنان خانواده‌هایی مراجعه می‌کنند که دختران‌شان گم شده‌اند، لذا احتمال افزایش تعداد زنان کارگر فوت شده وجود دارد. یا رانندگانی از شهرستان‌های دیگر در بخش تخلیه و بارگیری اسکله مشغول به کار بوده‌اند که تعدادی از آنان میان مفقودین هستند و خانواده‌هایشان در اسکله دنبال فرزندان‌شان می‌گردند.»

یادداشت

همدلی روح راستین ایران است

علی عوض خواه
 روزنامه نگار

چرا هر حادثه‌ای به بروز دوباره هم‌پیوندی و یکدلی ایرانیان بدل می‌شود؟ یک پاسخ شاید این باشد که ملت ایران همچون تپش قلب یکپارچه‌ای است که در شادی و غم، با هم می‌زند. وقتی انفجار بندر شهید رجایی رخ داد، نه فقط یک شهر، بلکه کل ایران داغدار شد.
انگار قلبی واحد در سینه‌ این ملت از تپش ایستاد. از هر گوشه‌ این خاک، صدای همدردی برخاست؛ دست‌هایی که به یاری شتافتند، اشک‌هایی که با غم مردم هرمزگان جاری شدند و دعاهایی که از دل‌های بی‌شمار ایرانیان به آسمان رفت.
این همدلی روح راستین ایران است؛ مردمی که در سختی‌ها، فاصله‌ها را فراموش می‌کنند و شانه به شانه، درد را تقسیم و امید را می‌سازند.
ما ملتی هستیم که در سختی‌ها، دیوارهای فاصله را فرو می‌ریزیم. قومیت، زبان، مذهب و جغرافیا در برابر قلب‌هایمان و هویت مشترک‌ ایرانی مان رنگ می‌بازد. کرد و لر، ترک و بلوچ، فارس و ترکمن، همه در رخدادهایی اینچنین ، یک خانواده می‌شویم. انفجار بندر شهید رجایی در بندرعباس، آن هم در جنوبی‌ترین نقطه ایران و کنار مرزهای آبی این سرزمین، فقط یک حادثه نبود؛ آینه‌ای بود که نشان داد چگونه این ملت، در بدترین لحظات بهترین خود را به نمایش می‌گذارد و به هر طریقی می‌خواهد از آلام هم‌وطنش در صدها کیلومتر دورتر بکاهد.  این تلاش برای کاستن رنج‌ها و دردها، چه با حضور در پایگاه انتقال خون، چه با بازنشر یک شعر یا انتشار یک پیام همدردی در صفحات مجازی رخ داد. ایران یعنی همین لحظه‌های ناب، که در آنها ما ایرانیان غم را با هم تقسیم می‌کنیم و از دل تاریکی نور امید می‌تابانیم. ما نه فقط در تاریخ کهن‌مان، نه فقط هنگام شادی‌ها، بلکه در همین امروز، در همین همدردی‌ها و همراهی‌ها و در چنین  مقاطعی، بار دیگر نشان می دهیم که ما همواره یک ملتیم.
بندرعباس زخمی شد و هرمزگان داغدار، اما این زخم که آسیبی بود به همه نقاط این سرزمین ما را به هم نزدیک‌تر کرد. داستان این ملت داستان مردمی است که فارغ از گویش و لهجه، ریشه در یک خاک دارند و در غم، شانه به شانه‌ هم می‌ایستند. این روح جمعی، این حس بودن برای یکدیگر، گنجینه‌ای است که هیچ آتشی نمی‌تواند آن را از ما بگیرد. بندر شهید رجایی دوباره سرپا می‌شود، چرا که بخشی از این سرزمین است و بر قلب‌های هم‌پیمان و هم‌ریشه 86 میلیون ایرانی استوار است.
هر کمک، هر پیام، هر قطره اشکی که برای هرمزگان ریخته شد، تار و پود این ملت را محکم‌تر کرد. ما، نه با شمشیر و فریاد، بلکه با عشق و همدلی ملتی جاودانه‌ در تاریخ هستیم. ایرانی بودن، یعنی این غرور عزیز که هیچ‌کس از ما در غم تنها نمی‌ماند. ایران یعنی این زنجیره‌ ناگسستنی از قلب‌هایی که برای هم می‌تپند. یعنی این باور که ما با همه‌ تفاوت‌هایمان، یک روحیم؛ یک ملتیم و این زیباترین قصه‌ای است که تاریخ می‌تواند درباره‌ ساکنان مقدس‌ترین سرزمین کره خاکی روایت کند.