سرلشکر باقری ابعاد چندگانه پاسخ رهبر انقلاب به نامه ترامپ را تشریح کرد
ایران؛ صلح‌طلب و تهدیدناپذیر
علی عوض‌خواه
روزنامه‌نگار
ایران برای هر سناریویی آمادگی دارد؛ خواه جنگ باشد و خواه مذاکره. این عصاره صحبت‌های دیروز سرلشکر محمد باقری رئیس ستادکل نیروهای مسلح در تشریح ابعاد پاسخ رهبر انقلاب به نامه دونالد ترامپ بود که در جمع فرماندهان، مدیران و کارکنان ستاد کل نیروهای مسلح و قرارگاه مرکزی خاتم الانبیا(ص) بیان شد. اشارات سرلشکر باقری درباره پاسخ ایران به نامه ترامپ، دارای جزئیاتی بود که تاکنون کمتر بیان شده بود. اما این تنها نکته اهمیت اظهارات روز گذشته سرلشکر باقری نبود که خود عضو حقوقی شورای عالی امنیت ملی است و بنا به همین عضویت در جریان جزئیات پاسخ رهبر انقلاب، نامه ترامپ یا دیگر موارد این رفت و برگشت‌ها قرار دارد. اهمیت دیگر این است که این سخنان در ستاد کل نیروهای مسلح و در جمع فرماندهان بیان شد که نوعی جلسه توجیهی را تداعی می‌کند؛ جلسه‌ای توجیهی که پس از انتشار، خصلتی عمومی و همگانی هم یافت. بعد دیگر اظهارات سرلشکر باقری، حاوی این واقعیت است که پاسخ جمهوری اسلامی ایران به ترامپ، چندبعدی و هر بعد آن متناسب با بعدی از نامه طرف مقابل بوده است. به دیگر سخن، آنجا که طرف آمریکایی از تهدید گفت، جمهوری اسلامی ایران مقاومت بی‌قید و شرط را به میان کشید و آنجا که از مذاکره سخن به میان آمد، جمهوری اسلامی ایران با پذیرش اصل مذاکره، خواهان آن شد که ابتدا طرف اعتمادشکن آمریکایی در مذاکرات غیرمستقیم، جدیت و صداقت خود را اثبات کند. بنا بر این ملاحظات برخاسته از اظهارات سرلشکر باقری، عالی‌ترین مقام دفاعی و نظامی جمهوری اسلامی ایران است که می‌توان گفت پاسخ چندگانه جمهوری اسلامی ایران به آمریکا را می‌توان اینطور خلاصه کرد: «صلح‌طلب و تهدیدناپذیر.»
نقطه آغاز نامه‌نگاری
روزهای پایانی سال 1403 رئیس‌جمهوری آمریکا با ابراز تمایل به مذاکره با ایران، مدعی شد نامه‌ای مستقیم به رهبر انقلاب اسلامی ارسال کرده است. چند روز بعد «انور قرقاش» مشاور دیپلماتیک رئیس امارات متحده عربی به تهران آمد تا نامه ترامپ را به مقامات ایرانی تحویل دهد. نامه ترامپ به رهبر انقلاب منعکس‌کننده رویکرد او در سیاست خارجی آمریکا، تحت عنوان ادعایی «صلح از طریق قدرت» بود. در واقع رئیس‌جمهوری آمریکا تلاش کرد توپ وضعیت جدید میان دو کشور را در زمین ایران انداخته و پیشاپیش، هزینه شکست احتمالی در مذاکرات را متوجه ایران کند. در این صورت، با حساب و کتاب ترامپ، حق آمریکا برای استفاده از ابزار نظامی علیه تهران حفظ می‌شد. در همین راستا بود که وبگاه خبری آمریکایی «آکسیوس» با ادعای اطلاع از مفاد نامه، خبر داد که نامه ترامپ، شامل یک ضرب‌الاجل دوماهه برای دستیابی به یک توافق هسته‌ای جدید بود و اگر ایران آن پیشنهاد مذاکره را رد کند، احتمال اقدام نظامی آمریکا یا اسرائیل علیه تأسیسات هسته‌ای ایران افزایش خواهد یافت.
البته فردای روزی که ترامپ از ارسال نامه به رهبر انقلاب خبر داد، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار رمضانی با مسئولان نظام فرمودند: «اصرار برخی از دولت‌های قلدر برای مذاکره، به منظور حل مسائل نیست، بلکه برای تحکم و تحمیل توقعات خودشان است. جمهوری اسلامی ایران قطعاً توقعات آنها را نخواهد پذیرفت.» در فرجام این تحولات، در روزهای ابتدایی سال جدید سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان اعلام کرد پاسخ رسمی ایران به نامه ترامپ ۶ فروردین ماه از طریق کشور عمان ارسال شده است.
همه گزینه‌های ایران روی میز است
در شرایطی که انتظار می‌رفت یک مقام دیپلماتیک ابعاد پاسخ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به رئیس‌جمهوری آمریکا را تشریح کند، روز گذشته رئیس ستادکل نیروهای مسلح پاسخ ایران را تشریح کرد تا پیام آمادگی ایران برای هر سناریویی را به طرف غربی مخابره کند. سرلشکر باقری ترامپ را فردی خودشیفته و قلدرمآب نامید و عنوان کرد: «امروز جهانیان شاهد هستند که او علاوه بر دشمنان، با دوستان و متحدانش هم درگیر شده است.» وی با این مقدمه، گریزی به تبادل نامه میان آمریکا و ایران زد و گفت: «رئیس‌جمهوری آمریکا اخیراً نامه‌ای برای مقام معظم رهبری نوشت و پاسخ درخور خودش را هم با لحاظ تدابیر و اوامر ایشان دریافت کرد.»
ایران صلح‌طلب است، تهدیدپذیر نیست!
طبق اعلام سرلشکر باقری، تدابیر رهبر انقلاب در ارائه پاسخ ایران به نامه ترامپ، شامل سه محور کلی است؛ از جمله اینکه «جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر اینکه همواره به دنبال آرامش در منطقه بوده و هیچ زمانی آغازگر جنگ نیست، هشدار داده که هرگونه تهدیدی علیه منافع و تمامیت ارضی خود را با تمام قوا پاسخ خواهد داد.» این اظهارات سرلشکر باقری نشان می‌دهد تهران همزمان با اتخاذ راهبرد صلح‌جویانه، تلاش کرد انگاره غلط به وجود آمده در غرب که دوری ایران از جنگ را به ضعف در دفاع تعبیر می‌کند، از بین ببرد.
تأکید بر فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای
جمهوری اسلامی ایران بارها تأکید کرده است که فعالیت‌های هسته‌ای، عاری از اهداف نظامی است و صرفاً به دنبال بهره‌مندی از آن برای پیشبرد اهداف صلح‌آمیز و فناورانه است. در پاسخ ارائه شده به نامه ترامپ نیز به این اصل اساسی اشاره و تأکید شده که «در مسائل مرتبط با هسته‌ای، ایران به دنبال سلاح هسته‌ای نیست و نیازهای ملت خود را دنبال می‌کند.» قید این مقوله در نامه به رئیس‌جمهوری آمریکا، از آن جهت مهم است که ادعای غرب در ارتباط با برنامه هسته‌ای کشورمان را در افکارعمومی جهان باطل کند.
مذاکره مستقیم نه
مذاکره غیرمستقیم آری
محور دیگر پاسخ ایران به آمریکا، تصریح و شفاف‌سازی موضع جمهوری اسلامی در ارتباط با مذاکره است. به گفته سرلشکر باقری، «در مقابل تلاش ترامپ برای القای این گزاره که آمریکا دنبال مذاکره است اما ایران قبول نمی‌کند، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بدقولی و غیرقابل اعتماد بودن آمریکایی‌ها را پیش کشیده‌اند. بر مبنای تدابیر ایشان، به آمریکایی‌ها یادآوری شد که بدقول‌ترین و بدعهدترین طرف در مذاکرات قبلی بوده‌اند و به همین دلیل هیچ اعتمادی به آنان وجود ندارد و همین بدعهدی‌ها باعث شد تا جمهوری اسلامی در جهت رفتار عقلانی، حضور پای میز مذاکره را نپذیرد، آن هم در شرایطی که آمریکایی‌ها تهدید به اقدام نظامی می‌کنند.» بنابر اعلام سرلشکر باقری، ایران به صراحت تأکید کرده که «هیچ مذاکره مستقیمی با آمریکا در کار نخواهد بود، اما مذاکره غیرمستقیم ایرادی ندارد.»
چرا پاسخ ایران مهم است
نامه متقابل ایران مهم است، نه به این دلیل که پاسخ به نامه رئیس‌جمهوری آمریکاست، به این دلیل که راهبرد تهران در ارتباط با موضوعات یاد شده را هم برای ایالات متحده و غرب، هم برای کشورهای دنیا و هم برای مردم کشورمان توضیح می‌دهد. اینکه ایران برنامه‌های روشنی برای هم مذاکره و گفت‌و‌گو و هم مقابله نظامی دارد و گرچه هیچ زمانی به دنبال جنگ نیست و ثبات آرامش در منطقه را دنبال می‌کند، اما در مواجهه با تهدیدهای نظامی هم ضعیف نیست که نخواهد و نتواند پاسخ دهد.
هشدار مهم سرلشکر
صحبت‌های رئیس ستاد کل نیروهای مسلح بخش دیگری هم داشت که عملاً در تکمیل مفاد پاسخ ایران به نامه ترامپ بود. سرلشکر باقری تصریح کرد که «ایران در تقابل نظامی با رژیم صهیونیستی و اجرای عملیات‌های وعده صادق، واقعیت توانمندی‌ها و نقاط قوت و ضعف خود و دشمن را به خوبی محک زده و توانسته است در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با دقت، برخی اشکالات را برطرف کند.» سرلشکر باقری گفت: «قاطعانه و با اطلاع دقیق می‌گویم که وضعیت پدافند هوایی، سطح تولید و توانمندی موشکی، توانمندی پهپادی و کروز ما با عملیات وعده صادق 2 و عملیات پنج آبان دشمن قابل مقایسه نیست و پاسخ ما به هرگونه تعرض به حریم و منافع جمهوری اسلامی ایران، کوبنده و جبران‌ناپذیر خواهد بود.»
برش
فرمانده قرارگاه پدافند هوایی:
نیروی پدافندی به پیشرفته‌ترین سلاح‌ها تجهیز شد
امیر سرتیپ علیرضا صباحی‌فرد، فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا(ص) دیروز گفت: «بر اساس تهدیدات، تجهیزات ما هم پیشرفته‌تر و به روزتر می‌شوند. لذا از آمادگی کامل برای مقابله با تهدیدات برخوردار هستیم.» وی با توصیه به دشمنان مبنی بر پرهیز از خطای محاسباتی، تصریح کرد: «ایران اسلامی در همه زمینه‌ها آمادگی هرگونه مقابله با هر نوع تهدیدی را داراست و هر اقدامی از سوی دشمنان به ضرر خودشان تمام می‌شود.» فرمانده قرارگاه پدافند هوایی کشور با تأکید بر دستاوردهای جدید نیروی پدافند هوایی ارتش اظهارکرد: «توانمندی‌های پدافند هوایی هر روز در حال توسعه است و بسیاری از بخش‌های پدافندی طی یک ماه اخیر به پیشرفته‌ترین سلاح‌هایی که دشمنان ما تصور نمی‌کنند، مسلح شده‌اند.»
ایران حق دارد بطور غیرمستقیم مذاکره کند
غلامعلی دهقان
مدرس تاریخ
سخنان سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران درباره پاسخ مقام معظم رهبری به نامه ترامپ نشان داد راه حل دیپلماسی بر هر راه حل دیگر ترجیح دارد و مقامات عالی کشور مذاکره غیرمستقیم درباره پرونده قضیه هسته‌ای را جایز دانسته‌اند. پیش از این هم برخی محافل خبری غرب چنین خبری را اطلاع‌رسانی کرده بودند. واقعیت این است که کارکرد سیاست خارجی آمریکا طی ۸۰ سال گذشته نسبت به ایران همیشه با محوریت دنبال کردن منافع آمریکایی‌ها و بی‌توجه به منافع ملی ایرانیان بوده است. از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تا زیر پا گذاشتن برجام از سوی رئیس جمهوری فعلی آمریکا در دور اول ریاست جمهوری‌اش تأییدی بر این ادعا است.
البته به این «سیاه‌نامه» می‌توان موارد دیگری هم اضافه کرد. از جمله حمله نظامی مخفیانه به صحرای طبس در اردیبهشت ۱۳۵۹ که خوشبختانه و به لطف الهی راه به جایی نبرد، تا حمایت از سازمان‌های تروریستی که علیه ملت ایران فعالیت می‌کردند. در ادامه هم تحریم‌های مختلف اقتصادی که مهم‌ترین آنها تحریم نفتی ایران است. بنابراین با این سوابق باید به ایران حق داد که با بدبینی به دور جدید مذاکرات احتمالی نگاه کند و راه مذاکره غیرمستقیم را پیشه کند. زیرا تجربه ثابت کرده است با طناب آمریکایی‌ها نمی‌توان به چاه رفت. آمریکایی‌ها در قضیه نهصت ملی شدن صنعت نفت ایران در آغاز چراغ سبز نشان دادند، اما با تغییر رئیس جمهوری یعنی رفتن ترومن دموکرات و آمدن آیزنهاور جمهوریخواه، در تعامل با انگلیس چرچیل با کودتای ۲۸ مرداد موافقت کردند. در زمان حال هم پس از ماه‌ها مذاکره در قضیه هسته‌ای ایران با یک جابه‌جایی دولت‌ها و رؤسای جمهور در کاخ سفید، به برجام که دولت متبوع آنان آن را تأیید و امضا کرده بود، پشت کردند و زحمات ماه‌ها دیپلماسی 6 قدرت جهانی به علاوه جمهوری اسلامی ایران را بر باد دادند. با وجود این، آن‌طور که سرلشکر باقری اشاره کرد، ایران با همه این بی مهری‌ها همچنان راه دیپلماسی را نبسته و دریچه مذاکره غیرمستقیم را باز گذاشته است تا سیه‌روی شود هر که در او غش باشد. امید است دولتمردان آمریکایی از تاریخ بیاموزند که نه کودتای امریکایی-انگلیسی در ایران ماندگار شد و نه حمله نظامی به طبس نتیجه داد و نه تحریم‌های اقتصادی توانست ایران را به زانو درآورد. باید که حسن نیت آنان، به گفته سرلشکر باقری در مذاکرات غیرمستقیم اثبات شود، آنگاه ایران گام‌های بیشتری برمی‌دارد. اما تهدید، تهدید متقابل را در پی خواهد داشت.
