رسانه‌های بین‌المللی برآورد جدیدی از رویارویی خیابانی در سیاست ترکیه ارائه می‌کنند
وزن اجتماعی حامیان «امام‌اوغلو»
حامیان اکرم امام‌اوغلو، شهردار زندانی استانبول می‌گویند میلیون‌ها نفر در اعتراض به بازداشت او به اتهام فساد تجمع کرده‌اند. آمار رسمی‌ای منتشر نشده، اما ناظران می‌گویند این اعتراض‌ها بزرگ‌ترین تظاهرات ضدحکومتی در یک دهه گذشته است. امام‌اوغلو با اتهامات متعددی از جمله «تشکیل و مدیریت یک سازمان مجرمانه، دریافت رشوه، اخاذی، ضبط غیرقانونی داده‌های شخصی و دستکاری در مناقصه» مواجه است. او این اتهامات را رد کرده است. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، می‌گوید هر کسی که متهم به ارتکاب جرم باشد باید در دادگاه محاکمه شود و اینکه «جنبش خشونت‌بار» در خیابان‌ها مؤثر نخواهد بود. اوغور اوزل، رهبر حزب جمهوری‌خواه خلق، (CHP) از اعتراض‌ها حمایت کرده و دادخواستی برای آزادی امام‌اوغلو و برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری راه‌اندازی کرده است.
چرا امام‌اوغلو محبوب است؟
انتظار می‌رفت امام‌اوغلو در سال ۲۰۲۸ برای ریاست جمهوری نامزد شود، اما زندانی شدنش- و لغو مدرک دانشگاهی‌اش چند روز پیش از آن- به‌طور فنی او را از این رقابت کنار می‌گذارد. با این حال، حزب جمهوری خواه خلق او را در ۲۳ مارس به عنوان نامزد ریاست جمهوری معرفی کرد. او در کمپین انتخاباتی سال ۲۰۱۹ برای شهرداری، حتی زمانی که مجبور به تکرار انتخابات شد، کمپینی آرام داشت. این انتخابات پس از اعتراض نامزد حزب عدالت و توسعه (AKP) به نتایج، دوباره برگزار شد. از زمان آغاز به کار، او به‌خاطر بهبود زیرساخت‌ها، خدمات اجتماعی و میراث فرهنگی استانبول مورد تحسین قرار گرفته است. زیا مرال، استاد مطالعات بین‌الملل در دانشگاه SOAS لندن، می‌گوید: «بخشی از محبوبیت او به شخصیتش برمی‌گردد: گرم، دوستانه، خوش‌بیان و در دسترس. همچنین شخصیتش تفرقه‌انگیز نیست که در سیاست ترکیه در این مقطع نادر است.» بورجو اوزچلیک از اندیشکده RUSI به الجزیره گفته که امام‌اوغلو در صحنه شهری ظاهر شد که «نماد کوچکی از سیاست هویتی ترکیه» است و رقابت در آن از هر جای دیگری در کشور شدیدتر است.» او اضافه کرد: «بنابراین، اعتراض‌ها واکنشی به بی‌عدالتی درک‌شده از زندانی‌کردن یک شهردار منتخب دموکراتیک است که سابقه‌ای از خدمت به مردم دارد.»
اردوغان چه گفته است؟
اردوغان اتهامات علیه امام‌اوغلو را دارای انگیزه سیاسی نمی‌داند. او پیشتر امام‌اوغلو را مهره‌ای در خدمت منافع خارجی توصیف کرده و مشکلات حقوقی پیشین او را بی‌اهمیت شمرده بود. رئیس جمهوری اعتراض‌های جاری را «جنبشی خشونت‌بار» خوانده و رهبری حزب جمهوری خواه خلق را به «حمایت از کسانی که با سنگ و تبر به پلیس حمله کرده‌اند» متهم کرده است. او به زخمی شدن بیش از ۱۰۰ مأمور پلیس در جریان تجمعات اشاره کرده است. او گفته: «دادگاه‌ها، کسانی را که به اراده ملی خیانت کرده و عاملان هرگونه خرابکاری علیه اقتصاد ترکیه و رفاه ملت را پاسخگو کرده‌اند و در آینده هم چنین خواهند کرد.» یلماز تونچ، وزیر دادگستری از استقلال دستگاه قضایی در برابر اتهام‌های جانب‌داری سیاسی دفاع کرده و گفته اردوغان در بازداشت امام‌اوغلو نقشی نداشته است.
حزب امام اوغلو چه گفته است؟
حزب جمهوری خواه خلق، اتهامات علیه امام‌اوغلو را محکوم کرده و آنها را دارای انگیزه سیاسی دانسته که هدف‌شان حذف او از رقابت ریاست جمهوری است. اوغور اوزل علاوه بر تشویق مردم به تجمع، پیشتر خواستار تحریم کالاها و خدمات شرکت‌هایی شده که تصور می‌شود به حزب عدالت و توسعه نزدیک‌اند. روز چهارشنبه (13 فروردین) اوزل با پیوستن به فراخوان حامیان امام‌اوغلو برای تحریم یک‌روزه خرید، در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «همگی دیدیم که ائتلاف کودتاگر در برابر ما چگونه به وحشت افتاد. آنها که سال‌ها جرأت بیرون‌آمدن نداشتند، ناگهان با عجله بیرون آمدند و وضعیت ملت فقیر را دیدند.» دیلک، همسر امام‌اوغلو در یک پادکست ویدیویی گفت: «دلیل واقعی زندانی بودن اکرم امام‌اوغلو این است که او توانسته چهار بار در صندوق رأی رقبایش را شکست دهد.» رهبر حزب CHP در جمع معترضان در استانبول گفت: «آنها صدها نفر از فرزندان‌مان، هزاران جوان‌مان را بازداشت کردند. فقط یک هدف داشتند: ترساندن‌شان... و اینکه دیگر هرگز به خیابان نیایند.»
آیا همه از شهردار حمایت می‌کنند؟
با وجود تحسین‌های گسترده برای اقدامات امام‌اوغلو در بهبود خدمات شهری، زیرساخت‌ها و حوزه فرهنگ، او با انتقادهایی نیز مواجه بوده است. شهردار در سال ۲۰۱۹، به‌خاطر عدم آمادگی مناسب استانبول برای سیلاب‌های پیش‌بینی‌شده، بشدت مورد انتقاد قرار گرفت. در سال بعد، زمانی که تنها برای مدت کوتاهی به شهر زلزله‌زده الازیغ رفت و سپس به تعطیلات اسکی با خانواده‌اش رفت، دوباره مورد انتقاد قرار گرفت. در فوریه، روزنامه دولتی دیلی صباح در گزارشی از درگیری‌های طولانی امام‌اوغلو با قوه قضائیه، مسیر سیاسی او را «آلوده به انتقادهایی درباره نحوه اداره پرجمعیت‌ترین شهر ترکیه» توصیف کرد. در ژوئیه ۲۰۲۰، گزارشی از حسابرسی شهرداری استانبول به هزینه‌کردهایی اشاره کرد که منتقدان آن را برخلاف وعده‌های سابق امام‌اوغلو مبنی بر کاهش هزینه‌ها و جلوگیری از ولخرجی دانستند.
چرا حزب نامزد دیگری معرفی نمی‌کند؟
حزب جمهوری خواه خلق اگرچه به‌طور رسمی دلیلش را اعلام نکرده، اما به نظر می‌رسد مصمم است پشت امام‌اوغلو بایستد. او در سال ۲۰۱۹ استانبول را فتح کرد و به سلطه ۲۵ ساله حزب عدالت و توسعه بر این شهر پایان داد؛ شهری که اردوغان در آن به شهرت ملی رسید و در همان سال گفته بود: «اگر استانبول را از دست بدهیم، ترکیه را از دست می‌دهیم.» در انتخابات محلی سال گذشته، امام‌اوغلو و حزب CHP موفق شدند چندین منطقه را که حزب حاکم آنها را قلمرو خود می‌دانست، به‌دست آورند. او یک مسلمان متدین است که حزب جمهوری خواه خلق- به‌عنوان حزبی سکولار- باور دارد این ویژگی محبوبیتش را در میان رأی‌دهندگان محافظه‌کار افزایش می‌دهد. همچنین ممکن است حزب امیدوار باشد که مسیر سیاسی امام‌اوغلو شباهتی به مسیر سیاسی اردوغان پیدا کند، چیزی که بسیاری از تحلیلگران نیز به آن اشاره کرده‌اند.
امام‌اوغلو و اردوغان به هم شبیه‌اند؟
شباهت‌هایی وجود دارد. هر دو دارای ریشه خانوادگی در منطقه دریای سیاه ترکیه هستند. هر دو شهردار استانبول بوده‌اند؛ اردوغان از ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۸ و امام‌اوغلو تا زمان بازداشتش به اتهام فساد. مانند امام‌اوغلو، اردوغان نیز مدتی را در دوران مسئولیتش در زندان گذراند-چهار ماه از یک حکم ۱۰ ماهه- و مدتی از سیاست منع شد، آن‌هم به‌خاطر خواندن یک شعر در سپتامبر ۱۹۹۸ که از سوی حکومت سکولار ضدجمهوری تلقی شد. حتی هر دو سابقه فوتبال دارند. امام‌اوغلو یک بازیکن آماتور بوده و همچنان حامی پرشور تیم محلی خود، ترابوزان‌اسپور است؛ در حالی که اردوغان نیز مدتی در تیم جامیالتی‌اسپور به‌صورت نیمه‌حرفه‌ای بازی کرده است. زیا مرال می‌گوید: «خود اردوغان نیز کار سیاسی‌اش را به‌عنوان شهردار استانبول آغاز کرد و علناً گفته بود هرکس در استانبول پیروز شود، در انتخابات ملی هم پیروز خواهد شد.» او افزود این پیش‌بینی برای اردوغان سال‌ها پیش به حقیقت پیوست.
منبع: Aljazeera
