بازدید از واحدهای تولیدی
رئیس‌جمهوری حضور خود در شهرستان‌های جنوب‌شرق استان تهران را با حضور در شهرک صنعتی قرچک و بازدید از دو شرکت فعال در حوزه چرم و نساجی آغاز کرد. بازدید از یک گلخانه مکانیزه در روستای محمدآباد عرب ورامین که محصولات آن به روسیه، آسیای‌میانه و کشورهای حوزه خلیج فارس صادر می‌شود از دیگر برنامه‌های رئیس‌جمهوری در این سفر بود.
 
نشست با فعالان صنایع‌دستی
برنامه بعدی رئیس‌جمهوری در این سفر، حضور در نشست هنرمندان و فعالان صنایع‌دستی شهرستان‌های قرچک، ورامین، پیشوا و پاکدشت بود. در اینجا بود که پزشکیان از ضرورت داشتن یک نگاه متفاوت برای حل مسائل کشور گفت. رئیس‌جمهوری تأکید کرد که «اگر به ظرفیت‌های انسانی و نیروهای داخلی خودمان توجه کنیم، نیازی به نفت، گاز و منابع طبیعی برای بقای کشور نداریم.» وی اضافه کرد: «مشکل زمانی ایجاد می‌شود که یک ملت سرمایه‌اش را تنها در فروش منابع طبیعی بداند؛ چنین کشوری دیر یا زود با بحران مواجه خواهد شد.» پزشکیان برون‌رفت را این‌طور بیان کرد: «توانمندسازی نیروهای داخلی.»
وی در توضیح چیستی این «توانمندسازی نیروهای داخلی» گفت: «باید به استعدادها و توانمندی‌های تولیدکنندگان، هنرمندان، دانشمندان و تجار خود توجه کنیم. اگر مسیر را برای آنان باز و از آنان حمایت کنیم، تهدیدهایی مانند تحریم‌های آمریکا راه به جایی نخواهد برد.» بازکردن راه برای استعدادها، وظیفه‌ای بر دوش نظام حکمرانی است. اگر کشور نمی‌تواند از استعدادهای خود استفاده کند، مشکل از صاحبان استعدادها نیست، مشکل از نهادهاست که راه برای بهره‌گیری از استعدادها بسته‌اند و به منابع طبیعی دلخوش کرده‌اند. همین رویکرد است که وضعیت تحریمی را به وجود آورد، وضعیتی مانند اینکه رئیس‌جمهوری گفت: «آنان (دشمنان) تصور می‌کنند با فشار اقتصادی می‌توانند ما را متوقف کنند، اما این تفکر تنها زمانی به واقعیت تبدیل می‌شود که ما خود را وابسته به فروش نفت و گاز بدانیم.»
واقعیت امروز کشور این است که ما وابسته به فروش نفت و گاز هستیم و درصورتی می‌توان از این وضعیت عبور کرد که مبنای تولید ثروت و خلق ارزش مادی را بازتعریف کنیم. پزشکیان هم با تأکید بر «ضرورت خلق ارزش و استقلال اقتصادی برای کشور» تصریح کرد: «زمانی که بتوانیم هنر خلق کنیم، تولید کنیم و توانایی‌های خود را به نمایش بگذاریم، هیچ قدرتی نمی‌تواند ما را متوقف کند. اگر مسیر شکوفایی و رشد را برای فعالان اقتصادی و فرهنگی کشور باز کنیم، ایران قوی‌تر از هر زمان دیگری خواهد بود.»
رئیس‌جمهوری از نقش هنرمندان و تولیدکنندگان در توسعه اقتصاد کشور قدردانی کرد و بر پایه نگرش خود به این ظرفیت‌ها اعلام کرد: «ما (یعنی دولت) هر کاری که از دستمان برآید برای حمایت از شما انجام خواهیم داد.»
 
درستی خود را در عمل نشان دهیم
بخش دیگر سخنان پزشکیان به تبیین «اهمیت همدلی و وفاق ملی» اختصاص داشت. پزشکیان ابتدا یک مبنا ارائه کرد، مبنایی برای اینکه مشخص شود کدام سخن درست و برتر است و کدام برتر نیست. مبنای ارائه‌شده پزشکیان این بود: «اگر مسیر ما درست است، باید در عمل این را ثابت کنیم، نه با شعار.»
چه کسی نخبه اجتماعی یا فرهنگی است و چطور می‌توان این را فهمید؟ پاسخ رئیس‌جمهوری این بود: «از بین شما و ما، کسانی خود را برخواهند کشید که ایده‌های نو ارائه دهند، کارهایی را انجام دهند که دیگران قادر به انجام آن نباشند.»
رئیس‌جمهوری با اشاره به جایگاه علم و منطق در تصمیم‌گیری‌ها تصریح کرد: «ما اعتقاد خود را صرفاً از روی تعبد نپذیرفته‌ایم، بر اساس منطق و آگاهی به این مسیر رسیده‌ایم. دانشگاه و علم نیز نباید صرفاً نمادین باشند، بلکه باید بر مبنای تحقیق، پژوهش و تفکر منطقی عمل کنیم تا بتوانیم در دنیای امروز حرفی برای گفتن داشته باشیم.»

وابسته به منابع طبیعی نباشیم
پزشکیان بار دیگر به مباحث اولیه خود در این نشست برگشت، یعنی مخاطرات وابستگی به ذخایر طبیعی. رئیس جمهوری با اشاره به اینکه «هیچ قدرتی نمی‌تواند ما را محاصره کند، مگر آنکه خودمان خود را وابسته به منابع طبیعی بدانیم» چاره کار را «همدلی و تغییر نگاه‌ها» دانست. اما این تغییر نگاه اصلاً به چه معنی است؟ پزشکیان پاسخ داد: «این سرزمین پر از گنج‌های پنهان است، اما آنچه ما را از جایگاه شایسته‌مان دور کرده، عدم همدلی و نگاه محدود به ظرفیت‌های خودمان است. ما باید جایگاه خود را بازتعریف کنیم. باید بدانیم که توانایی‌های ما بسیار فراتر از وضعیتی است که امروز در آن قرار داریم. وقتی که می‌توانیم در کنار یکدیگر، با عزت زندگی کنیم و ایران را بسازیم، چرا نباید این کار را انجام دهیم؟»
 
حرف باید با عمل یکی باشد
اینکه حرف، درصورتی پذیرفته می‌شود که با عمل همراه باشد، در دیدار رئیس جمهوری با جمعی از خانواده شهدا در حرم حضرت جعفر ابن موسی الکاظم(ع) پیشوا هم تکرار شد. رئیس جمهوری نخست از صبر و ایثار خانواده‌های شهدا قدردانی کرد و گفت: «ما شرمنده خون شهدا هستیم. شهدا زنده‌اند و من بیم آن دارم که ما مرده باشیم. باید راه شهدای عزیز را ادامه داده و آرمان آنان را زنده نگه داریم و اجازه ندهیم ارزش‌هایی که این شهدا برای آن جان خود را فدا کرده‌اند، از بین برود و کشور با مشکل مواجه شود.»
وی با بیان اینکه پیش از انقلاب باور داشتیم «اگر اسلام در جامعه پیاده شود، عدالت برقرار شده و شرایط جامعه بهبود می‌یابد» اضافه کرد: «حالا دیگر نمی‌توانیم بگوییم باید عدالت و انصاف وجود داشته باشد و باید به محرومین رسیدگی شده و مشکلات معیشتی حل شود، بلکه باید کاری کنیم عدالت و انصاف در جامعه پیاده شده، به محرومین رسیدگی و مشکلات معیشتی حل شود.» به تأکید رئیس جمهوری، حالا «باید شعارهای خود را محقق کنیم؛ بیان حرف خوب بدون عمل را دیگر کسی از ما قبول نمی‌کند.» به باور پزشکیان، اینکه باید شعارهای خود را محقق کنیم «سنگینی‌ای است که بر دوش ما قرار دارد.»
 اول شناخت ظرفیت
رئیس جمهوری در نشست با مدیران جنوب شرق استان تهران خواستار آن شد که میان توسعه و منابع طبیعی توازن برقرار شود. زیرا به باور وی «اگر چنین نگرشی در جامعه ایجاد شود، دیگر در برنامه‌ریزی‌ها دچار اشتباه نخواهیم شد.»
منظور پزشکیان از چنین توازنی، این بود: «میان داشته‌ها، عرضه و تقاضا، باید تعادل برقرار باشد. منابعی مانند آب، برق و گاز، ثروت‌هایی هستند که مدیریت آنها نیازمند عقلانیت و برنامه‌ریزی است. نمی‌توان بدون شناخت ظرفیت‌ها، چشمان خود را بست و صرفاً بر توسعه تأکید کرد. در چنین شرایطی، ناگهان با بحران‌هایی مانند کمبود آب، برق و گاز مواجه خواهیم شد و این چیزی است که باید از آن جلوگیری کرد.»
رئیس جمهوری پس از این توضیحات، اشاره کرد که اتفاقاً همین حرکت بدون برنامه و بدون شناخت ظرفیت‌ها و داشته‌ها به سمت توسعه بود که به ناترازی‌ها ختم شد. البته وی با رد برخی نگرش‌ها که از پایان فرآیند یافتن توسعه در کشور می‌گویند، تأکید کرد که «ما باید می‌رفتیم، حرکت و پیشرفت می‌کردیم، اما هنوز هم می‌توانیم.» وی به این دلیل از این گفت که ما می‌توانیم، زیرا به باور پزشکیان «مشکلات امروز نتیجه تصمیماتی است که در گذشته گرفته‌ایم و اگر امروز به جایگاه موردنظر خود نرسیده‌ایم، باید بپرسیم که آیا به‌اندازه کافی تلاش کرده‌ایم؟ آیا برنامه‌ریزی درستی داشته‌ایم؟ اگر پاسخ منفی است، پس نمی‌توان انتظار داشت که صرفاً با امید و بدون اقدام، مسیر توسعه را طی کنیم.»
وی با اشاره به ناکامی ما در رسیدن به اهداف سند چشم‌انداز، «اصلاح مسیر» را ضروری دانست و تأکید کرد: «این مسیر باید اصلاح شود، ما باید حرکت کنیم، باید بسازیم و باید به آن جایگاهی که حق ایران است، برسیم.» اصلاح مصرف، منطقی‌سازی مصرف و بهره‌گیری از کمک مردم برای حل ناترازی‌ها، از دیگر نکات مورد تأکید پزشکیان بود. رئیس جمهوری ضمن هشدار نسبت به پیامدهای نادیده گرفتن بحران منابع تصریح کرد: «این خاک، این مرزها، این سرزمین متعلق به ماست و اگر خودمان برای حفظ آن اقدام نکنیم، هیچ‌کس دیگری این کار را نخواهد کرد.»
وی با اشاره به فرونشست سالانه 36 سانتیمتری در زمین‌های ورامین، این مسأله را یک «بحران جدی» توصیف کرد و گفت: «نمی‌توان چشمان خود را به روی این خطر بست و تصور کرد هیچ اتفاقی در حال رخ دادن نیست.»
بخش پایانی سخنان رئیس جمهوری این بود: «رسیدن به عزت و سربلندی در کشور نیازمند همکاری همگانی است. بدون همدلی و همزبانی، نمی‌توان به توسعه پایدار دست یافت.» وی اضافه کرد که حتی «اصلاح ساختارها تنها زمانی مؤثر خواهد بود که مردم نیز در این مسیر مشارکت داشته باشند و تغییرات را در سبک زندگی خود اعمال کنند.» اما اگر اصلاح صورت نپذیرد چه؟ پزشکیان گفت: «اگر اصلاحی در مصرف انرژی صورت نگیرد، نمی‌توان انتظار داشت که این مشکلات حل شوند. تا زمانی که افراد بهای اشتباهات خود را احساس نکنند، تغییری در رفتارها ایجاد نخواهد شد.»