یادداشت
آموزشگاه هنر یا بنگاه تجاری؟
رضا صائمی-دبیر گروه فرهنگی/ این روزها در شبکههای اجتماعی یکی در میان شاهد تبلیغات آموزشگاههای هنری و ثبتنام دورههای مختلف هنرآموزی هستیم که اگر نامش را رشد قارچ گونه بگذاریم سخن به گزاف نگفتهایم.
امروزه به واسطه توسعه رشتههای هنری و اضافه شدن تکنولوژی و تجارت به ساحت این رشتهها، هنر بویژه سینما هویتی صنعتی پیدا کرده و آموزش آن از حالت اتوماتیک به متدهای آکادمیک، تغییر شکل داده است. ساختار جدید آموزش هنر در قالب الگوهای مدرسهای و افزایش متقاضیان آن از سوی دیگر موجب نزدیکی هرچه بیشتر اقتصاد با هنر شده و سویه صنعتی و تجاری سینما بیش از هنرهای دیگر به این آمیزش دامن زده است. از سوی دیگر جذابیت و شهرت و امکان دیده شدن در این حرفه موجب شده که دامنه تقاضا در این رشته بیش از ظرفیت عرضه آن رشد کند و تناسب این ترازو به هم بریزد؛ بهطوریکه دانشگاهها و مراکز دولتی و دانشگاه آزاد نیز توان پاسخگویی به این نیاز تراکمیافته را نداشتند و به تدریج آموزشگاههای آزاد سینمایی یکی بعد از دیگری سر برآوردند و بازار آموزش هنر نیز رونق گرفت.
ماهیت آزاد و مستقل این آموزشگاهها و سیستم خودگردانی آنها میطلبید تا هزینه مالی این مؤسسات از جیب هنرجویان تأمین شود؛ هزینههایی که از دستمزد اساتید تا اجاره مکان آموزشگاه و تجهیزات آموزشی آن را دربرمیگیرد. اما آنچه که بیشترین دغدغه مالی صاحبان این مؤسسات و خود هنرجویان را دامن میزند شهریه دورههای آموزشی است که متناسب با رشته هنری و جایگاه حرفهای استاد متغیر است. مثلاً با توجه به علاقه تعداد زیادی از هنرجویان، کلاسهای بازیگری به نسبت رشتههای دیگر از شهریه بیشتری برخوردار هستند، اگرچه این شهریه نیز نسبت به مدرسان و خود آموزشگاه متغیر است.
آنچه که موجب تفاوت شهریه آموزشگاههای مختلف سینمایی میشود اعتبار هنری و آموزشی آن مؤسسه و نوع اساتیدی است که در آنجا تدریس میکنند. البته نباید شهرت مدیران این مؤسسات را بهعنوان یک عنصر مهم در تعیین میزان شهریه آنها فراموش کرد. توسعه آموزشگاههای آزاد سینمایی در سالهای اخیر به قدری سرعت گرفت که اهالی سرزمینهای دیگر هنر را نیز به این وادی کشاند. اگرچه تفاوت شهریهها با توجه به سطح کیفی آموزشگاه و اساتیدی که در آن تدریس میکنند منطقی به نظر میرسد اما بهطور کلی این مؤسسات در بخش اقتصادی و گردش مالی از یک بیسامانی عمومی رنج میبرند و شاید عدم نظارت و حمایت متولیان وزارت ارشاد از این مؤسسات و گاهی بیعدالتیهایی که در توزیع تسهیلات میان این آموزشگاهها صورت میگیرد به ایجاد یک رقابت منفی حرفهای در این حوزه دامن میزند که دود آن بیش از هر چیز به چشم هنرجویان و اساتید و آموزشگاههایی میرود که هنر را فدای گوهر نمیکنند.
بدیهی است قانونمند شدن شهریههای آموزشگاههای آزاد سینمایی و درجهبندی آنها میتواند از هدر رفتن سرمایه و سوءاستفادههای احتمالی در این زمینه بکاهد. اگرچه هنر از پول بینیاز نیست اما نباید تابع منطق آن باشد که هر شهرتی ارزش شهریه پرداختن ندارد.