هر طرح پیشنهادی اروپا برای صلح در اوکراین وابسته به تضمین امنیتی آمریکا است
تفرقه انگلیسی در جبهه اروپا
امیر فرشباف
گروه بین الملل
اختلافات میان رهبران اروپایی بر سر اتکا به آمریکا در ماجرای نحوه پایان دادن به جنگ اوکراین همچنان جدی است و در تازهترین رویداد، انگلیس و برخی دیگر از مقامات ازجمله ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین در نشست لندن، از پیشنهاد رئیس جمهوری فرانسه برای آتشبس محدود یک ماهه بین روسیه و اوکراین، حمایت نکردند.
به گزارش فایننشال تایمز، این اختلافات پس از اجلاس لندن بروز کرد که در آن دولتهای اروپایی به دنبال نشان دادن اتحاد و تدوین یک برنامه مشترک پس از دیدار فاجعهبار دونالد ترامپ و همتای اوکراینیاش در کاخ سفید بودند.
براساس این گزارش، درحالی که مکرون به دنبال طرحهای اروپایی آتش بس، مستقل از آمریکا است، استارمر، نخستوزیر انگلیس بر حضور و تضمین امنیتی واشنگتن اصرار دارد. وی پس از این اجلاس گفت با اینکه اروپا باید کار سنگینی انجام دهد، اما این تلاش باید از حمایت قوی آمریکا برخوردار باشد.
جورجیا ملونی، نخستوزیر ایتالیا نیز با ابراز نگرانی از طرحهای فرانسوی-انگلیسی، گفت که «تنها چیزی که واقعاً نمیتوانیم تحمل کنیم صلحی است که پایدار نباشد.» بر اساس گفته یک مقام غربی حاضر در مذاکرات، مکرون در طول اجلاس، پیشنهاد آتشبس خود را مطرح کرد، اما جزئیات صریحی ارائه نداد. این شخص افزود که این پیشنهاد موافقت رهبران دیگر را به دست نیاورد، اما هیچکس نیز علناً مخالفت نکرد.
یک مقام حاضر دیگر هم با بیان اینکه «واضح است که هیچ رهبر دیگری از ایده مکرون، از جمله حتی زلنسکی، استقبال نمیکند»، گفت که روشن است که مکرون در این مورد موضوع را بزرگ جلوه داد و زیادهروی کرد.»
هراس از تجدید قوای مسکو
یکی از محورهای نگرانی رهبران اروپایی از آتشبس موقت، ایجاد فرصت برای تجدید قوای روسیه است. طبق گزارش فایننشال تایمز، لوک پُلارد، وزیر نیروهای مسلح بریتانیا درمورد توقف جنگ در اوکراین که میتواند به روسیه فرصت تجدید قوا بدهد، هشدار داد. او به شبکه اسکای نیوز گفت: «نگرانی حقیقی اوکراینیها این است که هر توقف کوتاه در جنگ به روسها زمان میدهد تا مجدداً مسلح شوند، تجدید قوا کنند و دوباره حمله کنند.»
خود زلنسکی هم درخواستها برای توافق اوکراین بر سر آتشبس فوری و موقت را رد کرده است. او پس از اجلاس لندن و هنگام خروج از انگلیس گفت که اگر توقف درگیریها با تضمینهای امنیتی دقیق همراه نباشد، «شکستی برای همه» خواهد بود. او درعین حال، از اظهار نظر در مورد پیشنهاد مکرون خودداری کرد.
رئیس جمهوری فرانسه روز یکشنبه به فیگارو گفته بود که آتشبس یک ماهه در هوا و دریا آسانتر از نظارت بر آتشبس زمینی در طول کل خط مقدم است. او گفت: «باید درک کنید که امروز خط مقدم معادل خط پاریس-بوداپست است. در صورت آتشبس، تأیید رعایت آن در خط مقدم، بسیار دشوار خواهد بود.»
لحظه انکشاف حقیقت برای اروپا
تعابیری مانند «لحظه بیداری» و «لحظه حقیقت» و «تنهایی اروپا» در روزهای اخیر، خصوصاً پس از مجادلات تند زلنسکی و ترامپ در دفتر بیضی کاخ سفید، بیش از گذشته به کار میروند، تعابیری که بر واقعیت سیاسی، اقتصادی و ژئوپولیتیکی جدیدی دلالت دارند؛ واقعیت خروج آمریکا از ائتلافها و پیمانهای امنیتی با اروپا.
در سرای «لنکستر» (عمارت قرن نوزدهمی مجاور کاخ باکینگهام) این حس وجود داشت که لحظه حقیقت برای اروپا فرا رسیده است، زیرا بزرگترین قدرتهای این قاره گرد هم آمده بودند تا تلاش کنند چیزی از نظم پوسیده پس از جنگ دوم را نجات دهند.
به گزارش فایننشال تایمز، نخستوزیر بریتانیا، کی یر استارمر و رئیس جمهوری فرانسه، امانوئل مکرون، در هماهنگی با یکدیگر، پیامی روشن در لندن داشتند: اروپا باید به دونالد ترامپ ثابت کند که بخشی از راهحل بحران در قاره است، نه بخشی از مشکل.
استارمر و مکرون با غربال کردن آوار برجامانده از رویارویی فاجعهبار ترامپ با زلنسکی، این انگاره را روشن کردند که اروپا باید برای نجات هر ایدهای از صلح در اوکراین مداخله کند.
نخستوزیر بریتانیا روز یکشنبه اصرار داشت که هرگونه توافق نهایی باید شامل اوکراین باشد، از جمله هر توافقی در مورد اینکه خط آتشبس کجا ترسیم شود؟ با این حال، اروپا دیپلماسی را از طرف کییف رهبری خواهد کرد.
این وظیفه ظریف و احتمالاً شاید غیرممکن، اکنون بر عهده سه رهبر اروپایی خواهد بود که به نظر میرسد بهترین روابط را با ترامپ دارند؛ استارمر و مکرون، که هفته گذشته از کاخ سفید بازدید کردند - و نخستوزیر ایتالیا، جورجیا ملونی. ملونی پیش از نشست خانه «لنکستر» در مذاکرات دوجانبه در «داونینگ استریت» به استارمر گفت: «بسیار مهم است که از خطر تقسیم غرب جلوگیری کنیم.»
راه آتشبس از کاخ سفید میگذرد؟
خطر واقعی یک گسست فرآتلانتیک میان آمریکا و اروپا بر نشست خانه لنکستر سایه افکنده بود. استارمر و مکرون از باز کردن آغوش دیپلماتیک خود به روی زلنسکی دریغ نکردهاند؛ اما پشت این آغوشها، هشداری جدی به رهبر اوکراین دادهاند؛ اینکه راه رسیدن به هرگونه صلح پایدار از طریق کاخ سفید میگذرد و زلنسکی باید دوباره با ترامپ صحبت کند و توافقی را امضا کند تا برخی از حقوق معدنی آینده در کشورش را به ایالات متحده واگذار کند.
براساس گفتههای مقامات بریتانیایی، استارمر در تلاش بود تا در یک تماس تلفنی در شب شنبه برای ترامپ روشن کند که نشست خانه لنکستر موردی نیست که اروپا بخواهد علیه او متحد شود.
طبق این گزارش، یک مقام انگلیسی گفت: «اولویت نخستوزیر انجام هر کاری است که برای دفاع از اوکراین لازم است.» «این بدان معناست که ایالات متحده باید در ماجرا درگیر باشد.»
اما براساس گفتههای دیپلماتهای اروپایی، استارمر، مکرون و ملونی نیز توافق دارند که آنها باید تلاشهای دیپلماتیک را برای حفظ تضمین امنیتی ایالات متحده، نه فقط در مورد اوکراین، بلکه در کل قاره رهبری کنند.
استارمر و مکرون متعهد به یک نیروی تحت رهبری بریتانیا و فرانسه برای ایجاد اطمینان در صورت آتشبس در درگیری اوکراین شدهاند و از سایر کشورهای اروپایی خواستهاند که به «ائتلاف داوطلبان» (Coalition of the willing) بپیوندند.
اما به گفته مقامات بریتانیایی، آنها روشن کردند که چنین نیرویی محکوم به شکست خواهد بود مگر اینکه ایالات متحده «تکیهگاه» - یا به طور دقیقتر، پوشش هوایی و نظارت برای محافظت از نیروهای اروپایی روی زمین - ارائه دهد.
اما ترامپ هیچ نشانهای از آمادگی برای ارائه تضمین حفظ هر گونه توافقی نشان نداده است. ترامپ این هفته به استارمر گفت که حضور شرکتها و کارگران آمریکایی در اوکراین برای بهرهبرداری از ذخایر معدنی این کشور را برای بازدارندگی در مقابل مسکو کافی میداند!