به بهانه دوبلاژ نسخه جدید «وروجک و آقای نجار»
رویکرد تازه در دوبله کارتون‌های قدیمی
معصومه غفاری-گروه فرهنگی/ امروزه گرچه توسعه فناوری‌های تصویری و تکنولوژی گرافیک، امکانات بیشتری را برای ساخت انیمیشن‌های کودکانه فراهم کرده است، اما کودکان امروزی نسبت به گذشته احساس تعلق‌خاطر کمتری با کارتون‌ها دارند.کارتون‌ها و انیمیشن‌های قدیمی هنوز هم جذابیت خود را از دست نداده و کارکرد نوستالژی خود را حفظ کرده‌اند. حتی کودکان امروز هم می‌توانند با کارتون‌های دیروز و در واقع آثار کودکانه زمان کودکی والدین خود ارتباط برقرارکنند. شاید همین هم بهانه‌ای شد تا برخی از انیمیشن‌ها و کارتون‌های قدیمی در پروسه بازدوبله شدن قرار بگیرند. حالا در همین راستا قرار است سری جدید «وروجک و آقای نجار» برای نوروز دوبله شود.
وروجک با سری جدید
و قصه‌های جدید
«فرشید شکیبا»، مدیر واحد دوبلاژ سیما در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به پخش سری جدید مجموعه «وروجک و آقای نجار»، می‌گوید: «ماجرای جدید سال 2023 و محصول کشور آلمان است. در سری جدید این مجموعه، آن استاد نجار قدیمی حضور ندارد و برادرزاده ایشان به ایفای نقش پرداخته‌اند که آقای کسری کیانی نقش او را اجرا کرده است.»
شکیبا در ادامه می‌افزاید: «وروجک قبل را مرحوم افضلی اجرا می‌کردند که چند سال قبل به رحمت خدا رفتند، بنابراین ما تلاش کردیم تا از همکارانی که در مجموعه دوبله در حال کار و فعالیت هستند و توانایی تیپ‌گویی را دارند، استفاده کرده و کمک بگیریم. بنابراین با دوبلورهای بسیاری در این زمینه صحبت و از آنها تست صدا گرفته شد تا بتوانیم با همان ویژگی و مختصاتی که مخاطب کار را دیده است اجرا کند تا جذابیت‌های موجود در شخصیت وروجک را برای مخاطبان سال‌های دور بازسازی کند.»
مدیر واحد دوبلاژ سیما می‌افزاید: «از آنجایی که آقای اردشیر منظم یک چهره آشنا در حوزه دوبله و بازی هستند و با توجه به ایفای نقش در بسیاری از تیپ‌های گفته شده مشابه در تلویزیون از سوی ایشان، او را به عنوان گوینده صدای وروجک در سری جدید انتخاب کردیم تا با بهترین اجرای ممکن از سوی او این اثر در ایام نوروز از شبکه کودک تلویزیون پخش شود.»
شکیبا در خصوص سری جدید وروجک وآقای نجار اظهار می‌کند: «با توجه به حضور شخصیت‌های جدید، قصه کار نیز تغییر کرده است؛ وروجک و کارگاه نجاری جدید با ماجراهای جدید که در این اثر به آنها پرداخته شده است.» او در ادامه با اشاره به رویکرد جدید تلویزیون در پرداختن به آثار قدیمی حوزه کودک در تلویزیون، می‌گوید: «ما در تلاش هستیم که این اتفاق برای آثار دیگری از این دست که حتی دوبله نشده‌اند نیز بیفتد، بنابراین به دنبال این هستیم که تمامی این آثار را شناسایی کنیم. همان‌طور که از شب گذشته سه‌فصل پایانی مجموعه «پوآرو» که دوبله نشده بود را شناسایی و ترجمه و دوبله آن را شروع کردیم و از آقای «منانی» به عنوان دوبلور جدید این نقش دعوت کردیم که به زیبایی و رعایت تمام ظرافت‌ها و ریزه‌کاری‌ها توانستند این نقش را دوبله کنند و همان‌طور که دیدیم این روزها از شبکه تماشا در حال پخش است. بنابراین ما این رویکرد را درباره کارهای خاطره‌انگیزی که سری جدید آن تولید شده‌اند داریم و با همکاری سایر شبکه‌های سیما به آنها خواهیم پرداخت.»
حفظ نوستالژی با شبیه‌سازی
«اردشیر منظم» صداپیشه و بازیگر رادیو و تلویزیون که این روزها به اجرای نقش «وروجک» در سری جدید مجموعه «وروجک و نجار» پرداخته است، در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره این کار می‌گوید: «این سریال را در ابتدا آقای «غلام‌علی افشاریه» دوبله کرده بودند و در آن دوره من به عنوان یک گوینده تازه‌وارد در کنارشان حضور داشتم و آقای ربیعی و مرحوم افضلی نیز که نقش اصلی این کار، یعنی «نجار و وروجک» را در سطح بالایی، موفق و عالی اجرا می‌کردند؛ هنرمندانی که دیگر این روزها مانند آنها در دسترس نیستند. بنابراین هر از چند‌گاهی که شرایط اجرا و خلق دوباره چنین کاراکتر نوستالژیکی بین مردم و برای مردم ایجاد می‌شود، لازم است تا یک نفر باشد که به‌خوبی این کار را انجام دهد.» او در ادامه می‌افزاید: «در اجرا و خلق دوباره برای کارهایی از این دست، انتخاب گوینده کار مشکلی است، چرا که باید تلاش شود تا آن نوستالژی به عالی‌ترین و با بالاترین شکل ممکن حفظ و شبیه‌سازی شود که این کار یعنی شبیه‌سازی داستان خود را دارد. چرا که به لحاظ تکنیکی هم باید حس قدرتمندی را انتقال دهید و هم باید صدای یک فرد دیگر با نوع تیپ و اجرای دیگری را در ذهن خود داشته باشید. چرا که این کار صرفاً به معنای درآوردن ادای یک نفر خاص نیست و من به عنوان کسی که بارها این کار را انجام داده‌ام می‌گویم که شاید تصور خیلی‌ها این باشد که فقط ادای صدای کسی را در می‌آورم. در حالی‌که این دیدگاه کاملاً اشتباه است. هر کاراکتری یک شخصیتی دارد و نگاه گوینده به آن شخصیت می‌تواند آن را بسازد. بنابراین باید گفت که قشنگی نگاه مرحوم افضلی به این کار، زمینه‌ساز خلق شخصیت «وروجکی» شد که نوستالژی‌های بسیار زیبایی را برای مخاطبان سال‌های دور این اثر خلق و ماندگار کرد.»
منظم درباره اجرا در آثار حوزه کودک، عنوان می‌کند: «به اعتقاد من برای اجرا در کار کودک و انیمیشن باید افرادی انتخاب شوند که در کنار گویش گرم، صدایی دلنشین و دلچسب داشته باشند و حتی عناصری که به عنوان شخصیت‌های منفی در قصه‌ها و داستان‌ها حضور دارند، باید دلنشین باشند که اگر این موارد رعایت شود شاهد خلق آثاری ماندگار در عرصه دوبله و صداگذاری خواهیم بود.»
او درباره انتخاب دوبلورها در سری جدی وروجک و آقای نجار، ادامه می‌دهد: « دوبله تعریف معلوم و مشخصی دارد و انتخاب دوبلورها هم همینطور. بنابراین من نمی‌خواهم به اتفاقی که در حال حاضر برای انتخاب دوبلورها در سری جدید وروجک و نجار افتاده ایرادی بگیرم، به نظرم باید این مهم پنهان باشد؛ چرا که باعث کدورت برخی خواهد شد. بنابراین تعریفی که من از کار دوبله و بخصوص دوبله انیمیشن و دوبله کودک دارم همان‌هایی است که گفتم، تا مورد توجه مخاطب قرار بگیرند. گوینده‌ای که برای این کار انتخاب می‌شود باید فراغ بال داشته و در انتخاب الفاظ و... آزادی عمل لازم را داشته باشد که این به نگاه سرپرست تیم گویندگان باز می‌گردد. گوینده نیز باید با روحیه خیلی خوب به اجرای کار بپردازد و بداند که گویندگی در کار کودک صرفاً گویندگی نیست و تفاوت بسیاری با کارهای مستند و نمایشی دارد. امر مهمی که متأسفانه در جامعه دوبلاژ از سوی مسئولین این حوزه در نظر گرفته نشده است.»
این دوبلور رادیو و تلویزیون، اظهار می‌کند: «درباره انتخاب نفرات حاضر در دوبله وروجک و آقای نجار، ظاهراً از سوی واحد دوبلاژ این در نظر گرفته شده است که صدایی صرفاً شبیه به همان کاراکتر انتخاب شود. در ابتدا انتخاب من به عنوان دوبلور این اثر اتفاق جالبی برایم بود، اما در ادامه احساس کردم که کاش این اتفاق نمی‌افتاد و کاش همان صدای قبل با همان نوستالژی ماندگار قدیمی در ذهن‌ها می‌ماند. چرا که من به عنوان کسی که یک روز در کار فوتبالیست‌ها اجرای اثر دارم و ناچارم برای اجرا داد و فریاد کنم، به راحتی نمی‌توانم هم‌زمان به اجرای اثر لطیف و آرامی مانند وروجک بپردازم. بنابراین بهتر است در نظر گرفته شود که آیا فرد انتخاب شده، شرایط جسمانی لازم برای انجام این کار را دارد یا خیر؟»
او در پایان در مقایسه سری جدید این اثر با سری قدیمی آن، می‌گوید: «با وجود اینکه خودم این اثر را اجرا می‌کنم اما باید بگویم که این اجرا هیچ وقت به خوبی سری اصلی آن نخواهد بود، چرا که گوینده اول آن بر اساس احساس قلبی‌اش آن را انجام داده و پشت هر صدایی یک احساسی است که آن حس مستقیماً و مستقلاً مختص به همان فرد است. بنابراین بازسازی و اجرای دوباره آن اثر قطعاً مانند کار اصلی نخواهد شد. مترجم و نوع ترجمه اثر نیز تأثیر زیادی در نوع اجرا و کیفیت کار دارد.»
اردشیر منظم: به اعتقاد من برای اجرا در کار کودک و انیمیشن باید افرادی انتخاب شوند که در کنار گویش گرم، صدایی دلنشین و دلچسب داشته باشند و حتی عناصری که به عنوان شخصیت‌های منفی در قصه‌ها و داستان‌ها حضور دارند، باید دلنشین باشند که اگر این موارد رعایت شود شاهد خلق آثاری ماندگار در عرصه دوبله و صداگذاری خواهیم بود.
فرشید شکیبا: در سری جدید این مجموعه، آن استاد نجار قدیمی حضور ندارد و برادرزاده ایشان به ایفای نقش پرداخته‌اند که آقای کسری کیانی نقش او را اجرا کرده است. وروجک قبل را مرحوم افضلی اجرا می‌کردند که چند سال قبل به رحمت خدا رفتند، بنابراین ما تلاش کردیم تا از همکارانی که در مجموعه دوبله در حال کار و فعالیت هستند و توانایی تیپ‌گویی را دارند، استفاده کرده و کمک بگیریم.
