توانمند سازی اقتصاد جوامع محلی با معرفی غذاهای اصیل و بومی
تدوین اطلس خوراک کرمانشاه کلید خورد
پس از پیوستن کرمانشاه به زنجیره شهر خلاق نان در سازمان یونسکو، این بار تدوین اطلس خوراک و معرفی بیش از صد نوع غذا، خوراک، نان و شیرینی در استان کلید خورده تا با تدوین سندی جامع در مورد خوراکی‌های اصیل و بومی، زمینه رونق و توسعه گردشگری و اقتصاد جوامع محلی فراهم شود. طبق گفته مدیر شهرخلاق به «ایران»، در اطلس مذکور انواع غذاهای اصیل و بومی و همچنین غذاهای فراموش شده یا کمتر شناخته شده استان شناسایی و ثبت شده و به دو زبان فارسی و انگلیسی به مردم و گردشگران معرفی خواهد شد. گردش در دنیای غذاها، نان‌ها و شیرینی‌های لذیذ کرمانشاهی به اندازه‌ای لذتبخش است که کمتر گردشگری طی بازدید از صدها اثر تاریخی و فرهنگی استان، از طعم و عطر بی‌نظیر آن بی‌نصیب مانده است. وجود خوراکی‌های متنوع و رنگارنگ از دنده کباب و خورشت خلال گرفته تا انواع آش‌ها و شیرینی‌هایی مانند کاک و نان برنجی، تنوع بالایی به خوراکی‌های استان بخشیده که بخش عمده آن مدیون طبیعت چهار فصل و خلاقیت بی‌نظیر بانوان کرمانشاهی است. این تنوع غذایی نام کرمانشاه را در میان شهرهای خلاق غذای دنیا و نان به ثبت رسانده و زمینه توسعه معیشت و توانمندسازی اقتصاد جوامع محلی را فراهم کرده است.
بیتا میرعظیمی
خبرنگار
شناسایی غذاهای اصیل و بومی
«ایمان درخشی» رئیس سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری کرمانشاه و مدیر شهر خلاق به «ایران» می‌گوید: «با توجه به غنای غذاها، نان‌ها، شیرینی‌های متنوع در شهرها و روستاها، تدوین اطلس خوراک کرمانشاه را در دستور کار قرار داده و در تلاشیم ۲۰۰ خوراک شهرها و روستاهای استان را شناسایی کرده و آن را در اطلس ثبت کنیم. طرح مذکور قرار است طی 12 تا 18 ماه آینده تکمیل شده و به مردم معرفی شود.»
وی می‌افزاید: «کرمانشاه شهر خلاق خوراک است و باید مستندی از غذاهای اصیل و متنوع را تهیه کرده و با ارائه آن به گردشگران داخلی وخارجی، زمینه رونق و توسعه گردشگری در استان را فراهم کنیم. پژوهش برای شناسایی انواع غذاها، نان‌ها و شیرینی‌های رنگارنگ را آغاز کرده و در این مسیر از همکاری برخی از دستگاه‌های اجرایی مانند دانشگاه علوم پزشکی و تعدادی از سرآشپزان کرمانشاهی بهره‌مند شده‌ایم. همزمان تیمی از محققین میدانی را تشکیل داده‌ایم تا با حضور در روستاهای کرمانشاه، برخی از غذاهای فراموش شده یا کمتر شناخته شده را شناسایی کرده و به سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری معرفی کنند.»
طبق گفته مدیر شهر خلاق کرمانشاه، اطلس خوراک در قالب معرفی مواردی مانند رسپی غذا، میزان کالری، مزایا و معایب آن به انضمام پیوست‌های فرهنگی مانند وجه تسمیه و ریشه‌های فرهنگی و... تهیه شده و در اختیار مردم و گردشگران قرار خواهد گرفت. این اطلس در ابتدا به صورت مکتوب و به دو زبان فارسی و انگلیسی تهیه شده و با تعریف آن به صورت مجازی و اسکن کد کیو آر، مردم قادر خواهند بود تاریخچه و اطلاعات غذا را به صورت فیلم وعکس مشاهده کنند. «ایمان درخشی» ادامه می‌دهد: «اطلس خوراک کرمانشاه زمینه آشنایی توریست‌ها با نحوه تهیه و پخت بیش از 200 نوع خوراک را در سطح استان فراهم کرده و بر دامنه اطلاعات آنها از پیشینه فرهنگی و رسم و رسومات استفاده از غذاها و نان‌ها و شیرینی‌ها در مراسم مختلف خواهد افزود. دراطلس خوراک کرمانشاه قرار است غذاها در بخش‌های مختلف اعم ازغذای اصلی، میان وعده و پیش غذا دسته‌بندی شده و به‌انضمام پیشینه فرهنگی به مردم معرفی شود.
رونق اشتغالزایی
در شهر خلاق خوراک
وی خاطرنشان می‌کند: ایده تدوین اطلس خوراک پس از انتخاب کرمانشاه به‌عنوان شهر خلاق خوراک مطرح شده و حالا با فراهم شدن بسترهای لازم قصد داریم داشته‌های فرهنگی و زیست بوم استان را به جهانیان معرفی کرده و موجبات توسعه گردشگری استان را فراهم کنیم. باید توجه داشت که کرمانشاه سرزمینی با اقلیم متفاوت است که اقوام مختلف و متنوع ساکن در آن، رنگ و لعابی خاص به غذاها و خوراکی‌های آن بخشیده‌اند. همین امر تنوع انواع شیرینی‌ها و نان‌ها را از شهری به شهر دیگر پدید آورده و ذائقه‌های متفاوتی را شکل داده است. بنابراین باید از این فرصت ارزشمند بهره برده و از آن برای افزایش درآمد و اشتغالزایی و توسعه گردشگری کرمانشاه استفاده کرد. رئیس سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری کرمانشاه در آخر می‌افزاید: «ما باید تلاش‌ها را برای کسب ارزش افزوده با کمک بخش خصوصی و دولتی معطوف کرده و پیوندی میان شهر خلاق و برنامه‌های خلاقانه ایجاد کنیم. تاکنون در بسته‌بندی‌های شیرینی و صنایع دستی مختلف در کرمانشاه اقدام مؤثری صورت نگرفته و برای حل آن باید بخش خصوصی ورودی جدی داشته باشد. باید پذیرفت که بخشی از مردم به گردشگری خوراک علاقه داشته و در کنار اماکن تاریخی، توریستی، تفریحی و آب و هوای کرمانشاه زنجیره گردشگری استان تکمیل خواهد شد.
توسعه گردشگری غذا محور
«نسرین صالحی» پژوهشگر غذاهای محلی، خوراک را بخشی از فرهنگ ناملموس کشورها معرفی کرده و به «ایران» می‌گوید: «غذاهای محلی و سنتی، جایگاه مهمی در توسعه گردشگری غذایی داشته و بیان‌‌کننده هویت ملی و منطقه‌ای است. اغلب گردشگران و مسافران در کنار بازدید از آثار تاریخی و فرهنگی از خوردن غذاهای بومی و محلی غفلت نکرده و از خوردن آن لذت می‌برند. اتفاقاً برخی از گردشگران تنها به دلیل آشنایی با طعم و مزه خوراک‌ها و غذاهای متنوع به شهرستان‌های مختلف سفر می‌کنند. حال در این میان چنانچه غذاهای محلی در مناطق مختلف به فراموشی سپرده شود، عملاً جاذبه آن منطقه نیزکم رنگ‌تر می‌شود. وی می‌افزاید: «خوراک و غذای بومی هر منطقه ریشه در جغرافیا و فرهنگ زیستی داشته و با تقویت آن می‌تواند به منبع درآمدزایی و تقویت اقتصاد جوامع محل تبدیل شود. دراین میان، رستوران‌‌ها نقش مهمی در حفظ فرهنگ غذایی و انتقال آن به نسل‌‌های آینده ایفا می‌کنند. آنها با ارائه غذاهای سنتی و اصیل از فراموشی طعم‌‌ها و رسومات قدیمی جلوگیری کرده و با برگزاری کارگاه‌‌ها و رویدادهای آموزشی مانع از فراموشی طعم و مزه‌های بومی می‌شوند. به این ترتیب، رستوران‌‌ها فرهنگ غذایی بومی را به نسل‌‌های بعدی منتقل کرده و نقش مهمی در پاسداشت میراث غذایی هر منطقه ایفا می‌کنند.
حفاظت از میراث ناملموس
این پژوهشگر غذاهای محلی ایران، تدوین اطلس خوراک در کرمانشاه را گامی مؤثر در معرفی خوراک و غذای بومی استان معرفی کرده و می‌گوید: «آشنایی مردم با خوراک بومی کرمانشاه قطعاً رونقی دوباره به کارگاه‌های شیرینی پزی، رستوران‌های محلی و... بخشیده و به توسعه اقتصاد جوامع محلی کمک شایانی خواهد کرد. باید توجه داشت که همه یک مسئولیت همگانی در حفاظت از میراث ناملموس دارند؛ این بخشی از فرهنگ و تاریخ ماست و فراموشی آن لطمه زیادی به فرهنگ و سنت‌ها می‌زند. درحقیقت با اهمیت دادن به خوراک محلی و معرفی آن به مردم، می‌توان گام مؤثری در حفاظت از این میراث ناملموس برداشته و با تعادل بخشی به عرضه وتقاضا، فرهنگ‌سازی با دیدگاه زیست‌محیطی را توسعه داد. باید توجه کرد که غذا زبان مشترک مردم دنیاست و گردشگران در هر وضعیت و شرایط اقتصادی از غذا استفاده می‌کنند. بنابراین می‌توان با برنامه‌ریزی برای معرفی خوراک و غذاهای بومی از این پتانسیل بالقوه بهره‌برده واقتصاد گردشگری کشور را متحول کنیم.
