وصال روحانی
روزنامه‌نگار

هفتاد و پنجمین دوره فستیوال بین‌‌المللی فیلم برلین که از سه‌شنبه 23 بهمن به راه افتاده بود، شنبه‌شب (4 اسفند) در این شهر تاریخی آلمان پایان گرفت و جوایز بهترین‌ها اهدا شد.
در جدیدترین دوره فستیوالی که همواره بعد از کن فرانسه و همپا با ونیز ایتالیا دومین جشنواره مهم سینمای دنیا تلقی شده، بر اساس آرای هیأت ژوری 7 نفره بخش مسابقه فیلم «رویاها» (یکی از 19 فیلم حاضر در این قسمت) جایزه خرس طلایی بهترین فیلم را ربود. این در حالی روی داد که ریاست این هیأت 7 نفره به تاد هینز، سینماگر پرسابقه آمریکایی سپرده شده بود و پس از سال‌ها ریاست کارلو شاتریان و ماری‌یت ریسن بیک بر این فستیوال، تریسیا تاتل برای اولین بار مدیریت هنری جشنواره را عهده‌دار شده و جای این دو نفر را گرفته بود. «رویاها» را داگ یوهان ‌هاگرود نروژی ساخته است که 65 سال دارد و علاوه بر کارگردانی، رمان‌نویس و سناریست هم هست.
پریشب در مراسم اهدای جوایز امسال فیلم برلین، جایزه بزرگ خرس نقره‌ای هیأت ژوری به «مسیر آبی» تعلق گرفت که آن را گابریل ماسکارو برزیلی کارگردانی کرده است. جایزه عادی خرس نقره‌ای هیأت داوری فستیوال هم به فیلم «پیام» اهدا شد که ساخته ایوان فوند آرژانتینی است. هر دو فیلم «مسیر آبی» و «پیام» مانند «رویاها» در قسمت مسابقه فستیوال شرکت داشتند.
هیأت ژوری فستیوال برلین (که آن را برلیناله هم می‌نامند) جایزه خرس نقره‌ای برترین کارگردانی را به «هو منگ» چینی به سبب ساخت هنرمندانه فیلم «زیستن در سرزمین» اهدا کرد و خرس نقره‌ای بهترین بازیگر نقش اول نیز به رز بیرن، بازیگر زن فیلم «اگر پا داشتم، به تو لگد می‌زدم» به کارگردانی مری برونشتاین آمریکایی اختصاص یافت. گفتنی است، رز بیرن یک هنرپیشه 45 ساله و در پیشینه او علاوه بر بازی در فیلم‌های کمیک بوکی «مردان ایکس» و مفرح «پیتر خرگوشه یک و دو» حضور در آثار اجتماعی، خانوادگی و حادثه‌ای «همسایه‌ها» (محصول 2014) و «جاسوس» (2015) هم مشاهده می‌شود.
 
از اسکات ایرلندی تا سویین‌تون انگلیسی
شنبه‌شب جایزه خرس نقره‌ای بهترین بازی در نقش مکمل مرد را اندرو اسکات ایرلندی و 50 ساله برای فیلم «ماه آبی» گرفت و داوران «برلیناله 2025» جایزه بهترین سناریو را هم به رادو جود رومانیایی دادند که فیلمنامه «25 Kontinental» را نوشته است. خرس نقره‌ای درخشان‌ترین مشارکت هنری هم سهم لوسیل حاجی هلیلوویچ و سایر بازیگران اصلی فیلم «برج یخی» شد و این به واقع جایزه بهترین «بازی گروهی» در جشنواره امسال بود. برلیناله جایزه بهترین «فیلم اول» را به فیلم «شیطان سیگار می‌کشد» ساخته ارنستو مارتینز بوچیو داد و جایزه برترین مستند فستیوال هم به برندون کرامر تعلق گرفت که «نگه داشتن لیلت» را ساخته است. خرس طلایی بهترین فیلم کوتاه به «ناتمام» به کارگردانی لسلی لوکسی‌چان اهدا شد و جایزه خدمات تمام عمر نیز به «تیلدا سویین‌تون» بازیگر زن 65 ساله انگلیسی اختصاص یافت که از سال 1984 به بعد در صحنه‌های مختلف هنری حاضر و فعال بوده و سابقه فتح یک جایزه اسکار (نقش دوم زن) را هم برای فیلم سیاسی «مایکل کلیتون» در سال 2007 دارد.
 
جای خالی ایران
ناگفته نماند که ایران امسال در قسمت‌های اصلی و مهم جشنواره برلین غایب بود و فقط یک فیلم در قسمت آثار کوتاه به نام ایران شرکت داده شده بود. این در حالی است که اصغر فرهادی طی دهه 2010 با آثاری بلند چون «درباره الی» چندین جایزه خرس طلایی و نقره‌ای را برای خود و ایران کسب کرده و دنیای سینما را متوجه خود ساخته بود.
در جشنواره امسال برلین قسمت‌های موسوم به پانوراما، Forum، نسل‌ها و کلاسیک‌ها نیز همچون سنوات گذشته برگزار شد و بخصوص در قسمت کلاسیک‌ها از آثاری ماندگار همچون «فرشتگان جهنمی» (محصول 1930) و «پرونده پارادین» ساخته سال 1947 آلفرد هیچکاک افسانه‌ای از نو و با نسخه‌هایی ترمیم و شفاف‌سازی شده رونمایی شد. اینها در حالی روی داد که تصمیم‌سازان این جشنواره همچون دو سه دهه اخیر کوشیدند یک بار دیگر به سینمای کشورهای در حال رشد سهمی شایسته دهند و به نوعی جوایز را بین همگان تقسیم و رضایت اکثریت را جلب کنند.