سیالیت منطقه، بازی را به نفع ایران تغییر خواهد داد
محمد خواجوئی- پژوهشگر مسائل خاورمیانه/ سفر «شیخ تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر به تهران درشرایطی صورت گرفته است که بسیاری در ماههای اخیر و در پی تحولات سوریه سعی بر القای تزلزل در موقعیت منطقه ای ایران داشته اند اما این دیدار خط بطلانی بر این گمانه ها بود.
هسته مرکزی سیاست که مبتنی بر محوری به نام محور مقاومت است و ایران عنصر اصلی آن است کماکان از قدرت و نفوذ قابل توجهی برخوردار است. ضربات وارده به حماس و حزبالله و سقوط دولت اسد از جمله مهمترین این آسیبهاست با این حال مسأله اصلی در معادلات غرب آسیا سیال بودن دائمی شرایط منطقه است که سبب شده تا وضعیت فعلی برای محور مقاومت قطعی تصور نشود.
در کنار این گزاره اثبات شده، عملکرد غیرعقلانی رژیم صهیونیستی در رابطه با کشورهای منطقه و مواضع ترامپ در رابطه با غزه افکار عمومی کشورهای منطقه بویژه در لبنان و فلسطین را بر ضرورت تقویت و حفظ گفتمان مقاومت در برابر این دو بازیگر ضد فلسطینی تحریک کرده است.
تحولات روزهای اخیر به ما نشان میدهد که سیاست ترامپ در قبال فلسطین و رویکرد رادیکالی که درباره کوچاندن اجباری مردم فلسطین مطرح کرده است، ضرورت مقاومت را به عنوان تنها راه دفاع از حقوق مردم فلسطین پیش رو قرار میدهد. به عبارت دیگر چنانچه گروههای مقاومت تضعیف شوند، بدیلشان الزاماً توافق سیاسی نخواهد بود که باعث تحکیم منافع مردم منطقه شود، بلکه برعکس تضعیف این گروهها باعث میشود رویکردهای رادیکالی نظیر آنچه ترامپ و نتانیاهو در سر میپرورانند جایگزین شود. همین امر نیز سبب شده تا این گروهها صرفاً با یک ضربه امنیتی از بین نمیروند، بلکه به واسطه نفوذ مردمی دارای پایگاه اجتماعی بزرگی هستند و همین پایگاه اجتماعی بزرگ باعث میشود که این گروهها حتی بعد از ضربات سختی که متحمل میشوند بتوانند خودشان را بازآفرینی و بازیابی کنند. از این رو میتوان با درصد اطمینان بالا عنوان کرد که شرایط فعلی محور مقاومت نقطه پایان آن نیست و به واسطه سیال بودن شرایط منطقه و سیاستهای آمریکا و اسرائیل که مولد تنش و نا امنی هستند زمینه اصلی برای استمرار تفکر مقاومت از بین نرود و مقاومت به عنوان یک ضرورت در منطقه کماکان مطرح باشد. با این توضیحات میتوان به این نتیجه رسید که ایران با وجود آسیبهایی که متحمل شده، نشانهای دال بر پارادیم شیفت در سیاست منطقهای خود بروز ندهد و کماکان حامی اصلی جریان مقاومت باشد تا با عبور از این شرایط دشوار، مجدداً شبکه حامی خود در منطقه را شکل دهد. در حال حاضر نیز اتفاقاتی درون منطقه در حال رخ دادن است که میدان تحرک جدیدی را برای ایران فراهم آورده است. تحلیل رویکرد ایران در منطق تصمیمگیران حکومتهای منطقه و تحولات سیاسی که در هفتههای اخیر در شرایط کلان منطقه رقم خورده سبب شده تا پیامهای متعددی از جمله از سوریه مبنی بر تمایل و حتی ضرورت همکاری با ایران برای معماری امنیتی منطقه مخابره شود. در این فضا ایران داینامیکهای متعددی از نقش آفرینی را خواهد داشت که در سه سطح داخل خاک سوریه، در سطح رقابت و صف بندی قدرتهای منطقه و بحثهای مربوط به بازی بازیگران بزرگ و قدرتهای فرامنطقهای در سوریه از جمله در رابطه با مدیترانه قابل تحلیل و بررسی است.