رئیس ‌جمهوری پاناما روز یکشنبه پس از دیدار با وزیر امور خارجه آمریکا و در پی شکایت‌های دونالد ترامپ مبنی بر اینکه این کشور کنترل کانال حیاتی کشتیرانی خود را به چین واگذار کرده است، قول داد تا توافق کلیدی توسعه‌ای با چین را خاتمه دهد.
خوزه رائول مولینو، رئیس ‌جمهوری پاناما، گفت حاکمیت کشورش بر آبراه ۵۱ مایلی که اقیانوس آرام و دریای کارائیب را به هم متصل می‌کند، بدون تغییر باقی خواهد ماند اما او گفت که توافقنامه سال ۲۰۱۷ برای پیوستن به ابتکار توسعه جهانی «کمربند و جاده» چین را تمدید نخواهد کرد و پاناما به جای آن به دنبال همکاری نزدیک‌تر با ایالات متحده خواهد بود.
مولینو پس از دیدار با مارکو روبیو به خبرنگاران گفت: «فکر می‌کنم این دیدار درهایی را برای ایجاد روابط جدید باز و تلاش می‌کند تا حد امکان سرمایه‌گذاری‌های ایالات متحده در پاناما را افزایش دهد.»
مارکو روبیو که اولین سفر خارجی خود را بعد از به دست گرفتن سکان وزارت خارجه آمریکا به پاناما انجام داد، به نظر می‌رسد که روز یکشنبه تنش‌های دولت ترامپ با پاناما را تشدید کرد. طبق گزارش وزارت خارجه آمریکا، او به رئیس ‌جمهوری پاناما اعلام کرد رئیس‌ جمهوری ترامپ به این نتیجه رسیده است که «نفوذ و کنترل» چین بر کانال پاناما تهدیدی برای این آبراه محسوب می‌شود و خواستار تغییرات فوری شد.
رئیس ‌جمهوری پاناما، روایت متفاوتی از این دیدار ارائه داد و پس از نشست اظهار کرد که باور ندارد روبیو تهدیدی را مبنی بر اینکه ترامپ ممکن است برای بازپس‌گیری این مسیر دریایی که توسط آمریکا ساخته شده اقدام کند، منتقل کرده باشد. خوزه رائول مولینو گفت خطر کمی برای چنین مداخله‌ای می‌بیند.
با این وجود ترامپ روز یکشنبه در پایگاه مشترک اندروز در مریلند، هنگام صحبت با خبرنگاران درباره کانال پاناما گفت: «ما آن را پس خواهیم گرفت، یا اتفاقی بسیار قدرتمند رخ خواهد داد.»
مارکو روبیو در طول بازدیدش از پاناما در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ایالات متحده نمی‌تواند و نخواهد گذاشت که حزب کمونیست چین به کنترل مؤثر و رو به رشد خود بر منطقه کانال پاناما ادامه دهد.»
در همین رابطه فاکس نیوز نوشت: ترامپ شکایت کرده است که چین کنترل کانال پاناما را در دست دارد و از کشتی‌های آمریکایی هزینه‌های زیادی برای عبور از تنگه پاناما دریافت می‌کند. این کانال طی چند دهه توسط ایالات متحده ساخته شد و در سال ۱۹۱۴ به پایان رسید، اما در دوران ریاست ‌جمهوری کارتر به پاناما واگذار شد.

لحن تهاجمی روبیو
بعدازظهر یکشنبه، مارکو روبیو از کانال پاناما بازدید کرد، جایی که کشتی‌ها از طریق این کانال ۵۱ مایلی بین اقیانوس آرام و دریای کارائیب حرکت می‌کنند. او در آنجا با مدیر کانال دیدار کرد. روبیو در اولین سفر خارجی خود به‌عنوان دیپلمات ارشد دولت ترامپ، در حال بازدید از پنج کشور آمریکای لاتین است. او قرار است امروز به السالوادور سفر کند و پس ‌ازآن به کاستاریکا، گواتمالا و جمهوری دومینیکن برود.
نیویورک تایمز درباره اولین سفر خارجی روبیو نوشت: خلاصه گزارش وزارت خارجه آمریکا از نشست با مولینو که در پاناما سیتی برگزار شد که اولین دیدار رسمی وزیر خارجه آمریکا با یک رهبر خارجی از زمان تصدی مقامش بود، لحنی تهاجمی داشت. این گزارش تصریح کرد که روبیو به میزبانش اطلاع داده که ترامپ به طور مقدماتی به این نتیجه رسیده است که دولت چین بر این کانال اعمال کنترل می‌کند.
وزیر خارجه آمریکا صراحتاً اعلام کرد که این وضعیت موجود غیرقابل قبول است و در صورت عدم تغییرات فوری، ایالات متحده مجبور خواهد شد اقداماتی را برای حفاظت از حقوق خود طبق معاهده اتخاذ کند. این اظهارات را سخنگوی وزارت خارجه، تامی بروس، در خلاصه گزارش بیان کرد. در این گزارش، به ادعای ترامپ اشاره شده که ارتباط چین با این کانال، معاهده‌ای را که برای تضمین بی‌طرفی آن تنظیم شده بود، نقض می‌کند.
در بخشی از گزارش که لحنی آرام‌تر نسبت به بحث‌های جدی پیرامون کانال داشت، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که روبیو از رئیس‌ جمهوری مولینو بابت حمایت از یک برنامه مشترک بازگرداندن مهاجران تشکر کرده است. این برنامه باعث کاهش مهاجرت غیرقانونی از طریق منطقه خطرناک دارین گپ (مرز جنگلی میان کلمبیا و پاناما) شده است، مسیری که هر ساله صدها هزار مهاجر از آن عبور می‌کنند.
ترامپ و روبیو بر این واقعیت تأکید دارند که یک شرکت مستقر در هنگ‌کنگ، (CK Hutchison Holdings)  بنادر دریایی را در دو سوی این آبراه اداره می‌کند. آنها ادعا می‌کنند که این مسأله تهدیدی برای امنیت ملی ایالات متحده محسوب می‌شود و استدلال می‌کنند که دولت چین می‌تواند به این شرکت دستور دهد که مانع از عبور و مرور کشتی‌ها شود. با این ‌حال، بسیاری از کارشناسان نسبت به این ادعا تردید دارند.
مولینو پس از مذاکرات روز یکشنبه اعلام کرد که دولتش پس از دریافت نتایج حسابرسی که اخیراً درباره این شرکت هنگ‌کنگی دستور انجام آن را داده، تصمیم خواهد گرفت که چه اقداماتی انجام دهد. او گفت که به روبیو گفته است: باید منتظر بمانیم تا این حسابرسی تکمیل شود تا به نتایج قانونی خود برسیم و مطابق آن عمل کنیم.
مولینو همچنین اعلام کرد دو طرف درباره گسترش توافقی که او در ماه ژوئیه با دولت بایدن امضا کرده بود، صحبت کردند. هدف این توافق تقویت امنیت در منطقه دارین است. او همچنین به روبیو پیشنهاد کرد که از یک باند فرودگاهی در این منطقه برای بازگرداندن مهاجران استفاده کند.

از روزولت تا ترامپ
رئیس‌ جمهوری پاناما اظهار کرد که ایالات متحده ممکن است از این باند فرودگاهی در دارین برای فرود هواپیماهایی که مهاجران اخراج‌ شده از آمریکا را منتقل می‌کنند، استفاده کند. این مهاجران سپس به کشورهایی مانند کلمبیا، ونزوئلا و اکوادور منتقل خواهند شد. او تأکید کرد که هزینه این روند را ایالات متحده تأمین خواهد کرد.
به نوشته نیویورک تایمز، ترامپ اولین رئیس‌جمهوری آمریکایی نیست که درباره دخالت‌ها در کانال پاناما ابراز نگرانی کرده است. در طول جنگ جهانی دوم، دولت فرانکلین روزولت برای محافظت از کانال در برابر طرح‌های خرابکارانه نازی‌ها اقدام کرد. در دوران جنگ سرد نیز، رؤسای جمهور آمریکا نگران چیزی بودند که در یکی از پیام‌های دیپلماتیک آمریکا در سال ۱۹۵۱ از آن به‌عنوان «نقشه‌های کمونیست‌ها برای کانال پاناما» یاد شده است.
وزیر خارجه آمریکا در سخنرانی خود برای کارکنان سفارت آمریکا در پاناما سیتی، با لحنی طنزآمیز گفت که به دستیارانش گفته است می‌خواهم اولین سفرم را به جایی ببرم که مردمش اسپانیایی صحبت می‌کنند، چون من دوزبانه هستم.
مارکو روبیو همچنین به تاریخ پیچیده روابط آمریکا و پاناما اشاره کرد. پاناما که زمانی بخشی از کلمبیا بود، در سال ۱۹۰۳ و با حمایت دولت تئودور روزولت که به دنبال ایجاد یک میانبر بین سواحل اقیانوس اطلس و آرام آمریکا بود، استقلال یافت. روبیو گفت: این کشور به‌نوعی در نتیجه منافع ایالات متحده متولد شد.
دیپلمات آمریکایی همچنین به فراز و نشیب‌های روابط آمریکا و پاناما اشاره کرد که یکی از نقاط تاریک آن تهاجم نظامی آمریکا به پاناما در سال ۱۹۸۹ بود. این حمله با هدف دستگیری ژنرال مانوئل نوریگا، حاکم وقت پاناما به اتهام قاچاق مواد مخدر و فساد مالی انجام شد.
پیش از سفر وزیر امور خارجه آمریکا، پرچم‌های پاناما در خیابان‌های پاناما سیتی و همچنین در منطقه سابق کانال پاناما، جایی که در دوران کنترل آمریکا نمایش آنها ممنوع بود، دیده می‌شد.