نشست شورای بین‌دولتی اتحادیه اقتصادی اوراسیا برای اولین‌بار با حضور جمهوری اسلامی ایران برگزار شد. در همین رابطه محمدرضا عارف معاون اول رئیس‌جمهوری پنجشنبه هفته گذشته در صدر هیأتی بلندپایه و با همراهی ستار هاشمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به آلماتی قزاقستان سفر کرد تا در اجلاس نخست‌وزیران اتحادیه اقتصادی اوراسیا حضور یافته و نقطه‌نظرات ایران را تشریح کند. عارف پیش از عزیمت به قزاقستان، همفکری و رایزنی گسترش همکاری‌ها در همه زمینه‌ها را از مهم‌ترین اهداف این سفر برشمرد و تأکید کرد که «اولویت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران توسعه روابط با همه کشورهای همسایه، آسیا و اوراسیاست که در حوزه تمدنی مشترک ایران قرار دارد.»
 
آمادگی برای گسترش تعاملات با اوراسیا
اجلاس نخست‌وزیران اتحادیه اقتصادی اوراسیا عصر دیروز با حضور معاون اول رئیس‌جمهوری کشورمان برگزار شد. در جریان این نشست، عارف کسب موقعیت ناظر در اتحادیه اقتصادی اوراسیا توسط ایران را گام دیگری در راستای تعمیق روابط اقتصادی متقابل عنوان کرد و اجرای موافقتنامه تجارت ترجیحی در ۵ سال گذشته و اجرایی شدن عنقریب موافقتنامه تجارت آزاد را نیز گام‌های ارزشمند دیگری در این مسیر دانست.
طبق موافقتنامه تجارت آزاد که بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا منعقد شده، حدود ۸۷ درصد صادرات کالاهای ایرانی به کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا بدون تعرفه گمرکی انجام خواهد شد و در شرایطی مشابه، صادرات این کشورها به کشورمان نیز از این مزیت برخوردار خواهد شد.
معاون اول رئیس‌جمهوری نیز ابراز امیدواری کرد که «با طی شدن فرآیند داخلی، ابلاغ این قرارداد در ایران و اجرایی شدن موافقتنامه مذکور، شاهد جهش در مبادلات تجاری و اقتصادی ایران با کشورهای عضو این اتحادیه باشیم.»
 ایران می‌خواهد شریکی قابل‌اتکا باشد
عارف در بخش دیگری از سخنان خود، با تأکید بر اینکه دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران اهمیت روزافزونی برای سازوکارهای منطقه‌ای و چندجانبه قائل است، گفت: «تلاش ما همواره بر این است که عضو و شریکی مؤثر و قابل‌اتکا در ترتیبات منطقه‌ای باشیم.» وی با اشاره به موقعیت و جایگاه ایران در ترتیباتی همچون سازمان همکاری اقتصادی (اکو)، بریکس، سازمان همکاری‌های اقتصادی هشت کشور در حال توسعه (دی‌هشت)، مجمع گفت‌و‌گوی همکاری آسیا (ACD)، اتحادیه کشورهای حاشیه اقیانوس هند (آیورا) و سازمان همکاری شانگهای، حضور کشورمان در این مجامع بین‌المللی را شاهدی بر این مدعا دانست.
عارف تأکید کرد که کسب موقعیت ناظر در اتحادیه اقتصادی اوراسیا، نویدبخش حضوری مؤثر در فعالیت‌های این نهاد مهم اقتصادی در این پهنه جغرافیایی خواهد بود.
معاون اول رئیس‌جمهوری به این موضوع هم اشاره کرد که به اعتقاد ایران، همکاری‌ها نباید به موافقتنامه تجارت آزاد محدود شوند و ایران به نوبه خود آمادگی دارد همکاری‌ها را در حوزه‌های کلیدی همچون انرژی، فناوری‌های نوین، ترانزیت و مواصلات گسترش دهد.
عارف ادامه داد: ما نیازمند تاب‌آوری‌های جمعی در مقابل شوک‌های احتمالی در آینده هستیم. حرکت به‌سمت درهم‌تنیدگی اقتصادی، حرکتی درست و ضروری در راستای تحقق اقتصادهای تاب‌آور ملی و منطقه‌ای است.
 
طرح ایران برای گسترش همکاری‌ها
معاون اول رئیس‌جمهوری کشورمان سخنان خود را با تشریح پیشنهادهای ایران در حوزه‌های انرژی و ترانزیت ادامه داد.
طبق اظهارات عارف، در حوزه انرژی، منطقه اوراسیا می‌تواند الگوی موفقی از همکاری و شراکت مابین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان انرژی را شکل دهد. اتحادیه اقتصادی اوراسیا می‌تواند روی ظرفیت‌های جمهوری اسلامی ایران در حوزه انرژی حساب کند، چه آنکه ایران طرح مشابهی را به سازمان همکاری شانگهای نیز ارائه داده است.
معاون اول رئیس‌جمهوری ادامه داد: در حوزه ترانزیت، ایران و اتحادیه اوراسیا می‌توانند با تقویت همکاری‌ها در حوزه لجستیک به بهره‌وری کریدورهای موجود در منطقه کمک کنند.
وی با اشاره به تصمیم ایران برای حمایت از تعاملات تجاری در چهارچوب منطقه آزاد تجاری فیمابین، از اعلام آمادگی تهران برای راه‌اندازی کریدور ایران - اتحادیه اقتصادی اوراسیا خبر داد و گفت: همچنین آماده هستیم ظرفیت‌های ترانزیتی بنادر جنوبی در خلیج‌فارس و دریای عمان را برای اتصال کشورهای محصور در خشکی عضو اتحادیه به بازارهای جهانی مشترکاً تقویت کنیم.
عارف، تصریح کرد که ایجاد زیرساخت‌های لازم برای شبکه‌های ارتباطی و فناوری‌های نوین مشترک میان ایران و کشورهای عضو اتحادیه می‌تواند به تقویت جریان اطلاعات و تسهیل تجارت دیجیتال در منطقه کمک کند. وی ادامه داد: ترویج سیاست‌های حمایتی و همسویی مقررات مرتبط با فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی، همکاری در ایجاد و توسعه سکوهای مشترک و تلاش مشترک برای مقابله با یکجانبه‌گرایی در حکمرانی حوزه دیجیتال و هوش مصنوعی در سطح جهانی از جمله دیگر اقدامات مشترکی است که می‌تواند در دستورکار ما قرار گیرد.
 
پیشنهادات پنج‌گانه ایران
حضور و سخنرانی در همایش «آلماتی، دیجیتال ۲۰۲۵» نیز دیگر برنامه عارف در سفر قزاقستان بود.
«اتصال زیرساخت‌های ارتباطی»، «یکپارچگی قوانین و تسهیل مقررات حوزه اقتصاد دیجیتال»، «همکاری در ایجاد و توسعه سکوهای مشترک»، «مقابله با یکجانبه‌گرایی برای حاکمیت بر حوزه دیجیتالی و اقتصاد هوش مصنوعی» و «همکاری در توسعه محصولات دیجیتالی مشترک و ابزارهای هوش مصنوعی» پیشنهادهای ایران برای بهره‌برداری از توان و ظرفیت‌های کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا در توسعه همکاری‌ها در حوزه اقتصاد دیجیتال بود که از زبان عارف تشریح شد. محمدرضا عارف در نشست هم‌اندیشی با تجار و فعالان اقتصادی ایرانی در قزاقستان  تصریح کرد: سفارتخانه‌ها موظف به پاسداری از حقوق تک‌تک ایرانیان فارغ از گرایش‌های سیاسی آنان هستند و دولت چهاردهم در حد توان پیگیر مسائل آنان و بویژه مشکلات حقوقی‌شان است.

بــــرش

دیدارهای عارف در آلماتی
محمدرضا عارف از فرصت حضور در آلماتی استفاده کرد و در حاشیه اجلاس نخست‌وزیران اتحادیه اقتصادی اوراسیا، به دیدار با مقامات برخی از کشورهای منطقه اوراسیا نشست. وی در دیدار با نخست‌وزیر قزاقستان بر ضرورت ارتقای همکاری اقتصادی و تجاری و فعال‌تر شدن کمیسیون‌های مشترک تأکید کرد.
نخست‌وزیر قزاقستان نیز با تبریک سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی بر تقویت کمیسیون‌های مشترک دو کشور تأکید کرد. معاون اول رئیس‌جمهوری در دیدار با «رومن گلوچنکو» نخست‌وزیر بلاروس تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران به‌دنبال تقویت روابط و مناسبات همه‌جانبه با کشورهای دارای اشتراکات سیاسی، فرهنگی و تاریخی است. نخست‌وزیر بلاروس نیز تصریح کرد: کمیسیون مشترک همکاری‌ها با موفقیت برگزار شده و حجم معاملات و مبادلات دو کشور باید در شأن روابط بالای سیاسی ارتقا یابد. وی همچنین حضور ایران در اتحادیه اوراسیا را در جهت غنای اقتصادی و سیاسی این اتحادیه ارزیابی کرد.
محمدرضا عارف در دیدار با «ادیل‌بک قاسم‌علی‌اف» نخست‌وزیر قرقیزستان نیز بر ضرورت ارتقای سطح مبادلات اقتصادی دو کشور تأکید کرد.
نخست‌وزیر قرقیزستان نیز  تصریح کرد: آماده گفت‌وگوی سازنده در هر سطحی با طرف‌های ایرانی هستیم.