رشت- از کارخانجات پرآوازه نساجی گیلان، حالا دیگر نامی بیشتر باقی نمانده است؛ نامی که با خود پرسش‌هایی را به همراه دارد که چه شد نساجی گیلان این‌گونه زمین گیر شد؟ صنایع پوشش ایران، کارخانجات ایران‌برک، ایران‌پوپلین، ابریشم گیلان، ریسندگی و بافندگی فومنات و خاور و بسیاری دیگر از واحدهای مهم صنعت نساجی گیلان که آوازه و اسم و رسم کشوری هم داشتند، امروز دیگر نیستند یا اگر هستند در بهترین و خوشبینانه‌ترین حالت با ۱۰ تا ۲۰ درصد ظرفیت فعالند.
در میانه واگذاری‌های غیراصولی، افزایش قیمت زمین و ارزش عرصه این کارخانجات بویژه در گیلان هم مزید بر علت شد و کم نبودند آنانی که این صنایع ارزشمند را در اختیار گرفته بودند و به طمع نقد کردن زمین و تجهیزات‌شان آنها را رها و غیرفعال کردند.
به اذعان مسئولان و فعالان این صنعت، از مجموع کارخانجات نساجی مشمول اصل ۴۴ قانون اساسی، فقط ۲ درصد توانستند با شرایط مطلوبی به فعالیت ادامه دهند.
معاون امور صنایع و معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان با بیان اینکه توسعه صنعتی در این خطه با صنعت نساجی آغاز شد به ایرنا گفت: اولین موج ایجاد کارخانجات صنعتی در استان همزمان با کشور از دهه‌ ۲۰ تا ۳۰ با شیوه‌های جدید تولیدی آغاز شد و در اواخر دهه ۴۰ و ۵۰ سرمایه‌گذاران توانمندی در استان با استفاده از تسهیلات بانکی در چرخه صنعت نساجی از ریسندگی تا منسوجات و پوشاک سرمایه‌گذاری کردند که در سال‌های بعد به دلیل تحولات جامعه بسیاری از این واحدها بعد از انقلاب به سازمان صنایع ملی واگذار شد. سعید اخلاقی افزود: واگذاری این صنایع تبعات ناخواسته‌ای برای واحدهای صنعتی به دنبال داشت و کارخانجاتی که در دهه ۶۰ مدیریت دولتی داشتند در دهه ۷۰ تا ۸۰ با اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی واگذار شدند و چون واگذاری‌ها کارشناسی نبود، این امر ضربه مهلکی به صنعت نساجی استان وارد کرد.
عباس عبدالمحمدی، کارشناس بخش نساجی اداره کل صنعت، معدن و تجارت گیلان نیز با اشاره به اینکه وضعیت واگذاری واحدهای تولیدی در سال‌های اخیر هم نشان می‌هد که همچنان این روال غیراصولی و غیرکارشناسی واگذاری‌ها ادامه دارد گفت: وضعیت واگذاری واحدهای تولیدی در سال‌های اخیر نشان می‌دهد همچنان همان روال غیراصولی در واگذاری‌های اصل ۴۴ ادامه دارد. وی تصریح کرد: در این واگذاری‌ها واحدهای بزرگ ریسندگی خاور، فومنات و صنایع پوشش به شرکت سرمایه‌گذاری آتیه دماوند وابسته به بانک صنعت و معدن و شرکت ایران‌پوپلین به گروه سرمایه‌گذاری ملی زیر نظر بانک ملی واگذار شد. در واقع واحدهای بزرگ صنعت نساجی گیلان با هزاران مترمربع زیربنا و صدها کارگر، کارخانه‌هایی عظیم با سرمایه‌گذاری‌های سنگین که هم‌اینک به لحاظ زیربنایی، تأسیساتی و ماشین‌آلات امکان احداث آن وجود ندارد، این‌گونه نابود شد. وی گفت: مهم‌‌ترین مشکل این واحدها پس از واگذاری به بخش خصوصی و خلع‌ ید از بخش دولتی، عدم به‌روزرسانی خطوط تولید بود. مدیران دولتی هم در دوره‌ای که عهده‌دار مسئولیت اداره این کارخانجات بودند، بدون حس مسئولیت‌پذیری اقدامی در خصوص به‌روزرسانی خطوط تولید انجام ندادند.
رئیس انجمن صنایع نساجی استان گیلان تأکید کرد: تصمیم‌های اتخاذ شده برای صنایع، کارشناسی نیست؛ صنایع چگونه می‌توانند با این تصمیمات غیرکارشناسی پیشرفت داشته باشند؟
فرهاد محرر تأکید کرد: بزرگ‌ترین آفت صنایع کشور عدم حمایت نهادها و ارگان‌های دولتی است. کارخانجات سود حاصل از تولید را صرف طرح‌های توسعه‌ای می‌کنند. واحد‌های تولیدی باید مورد تشویق قرار گیرند. امروز کارفرما برای حفظ کارگر ماهری که به لحاظ معیشتی دچار مضیقه است هزینه بسیاری می‌کند که در نتیجه آن ارزش افزوده، قیمت تمام شده کالا را افزایش می‌دهد.
وی گفت: اکنون مناطق آزاد به محل قاچاق کالا تبدیل شده‌اند، با این وضعیت کارخانه‌های پوشاک چگونه می‌توانند به حیات خود ادامه دهند؟