بازگشت عکس و پوستر به جشنواره تئاتر فجر
سعیده احسانی راد
روزنامه‌نگار
نمایشگاه عکس و پوستر چهل و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر بعد از وقفه دو ساله با حضور فرهاد آئیش در مجموعه فرهنگی هنری صبا نگارخانه «آینه»افتتاح شد.
مهدی آشنا مدیر بخش عکس و پوستر جشنواره تئاتر فجر در گفت‌و‌گو با خبرنگار «ایران» درباره این نمایشگاه توضیح داد: «بخش عکس و پوستر دوباره به جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر بازگشت و آثار ارائه شده در این دوره سه برابر ادوار گذشته بود.»
آشنا با بیان اینکه کار صنفی می‌کند و درگیر مسائل صنفی است گفت: «نمایشگاه عکس جشنواره تئاتر فجر از دغدغه‌هایم بود و به هردلیلی که بخش پوستر و عکس جشنواره تئاتر فجر در این دوسال برگزار نشد، آسیب جدی به بدنه اصلی پوستر و عکس وارد شد. امسال تمام تلاشمان را کردیم به کمک دبیرخانه جشنواره تئاتر فجر، معاونت هنری مرکز هنرهای نمایشی، این بخش برگزار شود و اگر کمک اینها نبود این نمایشگاه برگزار نمی‌شد.»
آشنا درباره روند برگزاری بخش پوستر و عکس چهل و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر توضیح داد: بعد از نمایشگاه عکس و پوستر جشنواره تئاتر فجر دو سال برگزار نشده بود و پیوستگی‌اش قطع شده بود برای همین ما فراخوان را سه ساله اعلام کردیم یعنی عکس‌هایی که از تئاترها از سال 1400 تا 1403 گرفته شده بود به این بخش رسید، تعداد آثار دریافتی نیز افزایش پیدا کرد یعنی هر سال 5 اثر هر نفر را قبول می‌کردیم ولی امسال تعداد آثار به 8 اثر افزایش پیدا کرد و رقم جایزه و حق التصویر هم به رقم قابل قبولی رسید؛ مثلاً در بخش عکس حق التصویر از 300میلیون تومان به 500 میلیون تومان افزایش پیدا کرد.
مدیر بخش عکس و پوستر جشنواره تئاتر فجرتعداد افرادی که اثر ارسال کردند را هم چشمگیر و غیر قابل پیش‌بینی دانست و افزود: با اینکه کرونا بود و بعضی مسائل باعث شده بود تعداد اجراها و نمایش‌ها کاهش یابد اما تعداد عکاسان نسبت به ادوار گذشته بسیار چشمگیر بود؛ 128 هنرمند، ۹۵۳ اثر را به بخش عکس چهل و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر ارسال کردند که از میان این آثار در نهایت، ۸۹ اثر از ۴۹ هنرمند به بخش نهایی داوری و همچنین بخش نمایشگاه راه یافت و در بخش پوستر نیز که ابراهیم حقیقی، جواد آتشباری و بهراد جوانبخت داوری کردند ۳۵هنرمند در مجموع ۱۰۸ اثر را به بخش پوستر جشنواره ارسال کردند که در نهایت، ۴۰ اثر از ۲۰ هنرمند به بخش نهایی داوری و همچنین بخش نمایشگاه راه یافت. وی جوان‌گرایی در بخش عکاسان و داوری را از دیگر مزیت‌های عکس و پوستر چهل و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر بیان کرد و گفت: کسانی که در این نمایشگاه اثر ارائه کردند عضو انجمن صنفی تئاتر عکس ایران هستند. جوان‌گرایی در این دوره به‌شدت به چشم می‌خورد حتی در بخش داوری هم نیروهای جوان و تازه نفس حضور دارند مثل خانم سارا ساسانی که در کار مستند اجتماعی فعال هستند و شکوفه هاشمیان که از عکاسان شاخص قدیمی تئاتر است. این نگاه تازه باعث شد آثار بیشتری از عکاسان جوان در نمایشگاه جوان‌ها قرار گیرد؛ عکاسانی که تازه پا به عرصه عکاسی تئاتر گذاشتند و در گرفتن جوایز هم سهم بیشتری داشته باشند. همه اینها این نوید را می‌دهد که اتفاقات خوبی در راه است
آشنا درباره وضعیت فضای عکاسی تئاتر اظهار کرد: من عکاس بین‌المللی تئاتر هستم ولی این ادعا را می‌توانم داشته باشم که در هیچ جای دنیا عکاسی تئاتر مثل ایران جدی و مهم گرفته نمی‌شود، عکس‌های تئاتر دارای یک فضای تخصصی شده است به طوری که می‌توان آن را با فضای تجسمی مقایسه کرد، عکاسی تئاتر به حدی گسترده است که به یک جشنواره مستقل نیاز دارد. در این چند روز میهمان‌های خارجی و شهرستانی برای اجرای تئاتر به تهران آمدند و مستقیم در نمایشگاه عکس‌های تئاتر حضور پیدا کردند. این عکس‌ها کمک کرد آنها از تئاتر ما یک نسبت درستی متوجه شوند. آثاری که در این یک سال کار کردیم با چه شکل و شمایلی تولید شده که سوء برداشت‌ها و قضاوت‌های نادرستی که از تئاتر ما در حوزه بین‌الملل صورت گرفته از بین برود، اگر کتاب تئاتر ادوار گذشته پوستر و عکس تئاتر را به آنها هدیه دهم تا به دوستانشان در خارج از کشور نشان دهند متوجه نگاه به فضا و تعریف‌های جدید از میزانسن‌ها می‌شود این اتفاق حتی به کارگردان‌های تئاتر داخلی هم کمک می‌کند.
آشنا به جنبه‌های دیگر اهمیت عکس تئاتر اشاره داشت و گفت: «به اعتقاد من عکاسی تئاتر به معنای مستقل ازعکاسی نیست و ترجمان بیشتری دارد و خیلی جدی‌تر است، مطلب دیگر اینکه فضای رسانه‌ای از فضای آنالوگ روی کاغذ به دیجیتال تبدیل شده است. ما همه درگیر سوشال مدیا هستیم عکاسی کمک دست سوشال مدیا است بهترین محتوایی که می‌شود در فضای سوشال مدیا از آن استفاده کرد عکس و پوستر است که در لحظه محتوا را بیان می‌کند و مخاطب را جذب می‌کند بعد می‌توانید زیر عکس و پوستر مطلبتان را درج کنید تا مورد مطالعه قرار دهید. این نشان دهنده اهمیت عکس در هنر معاصر است که در اقتصاد تئاتر خیلی مهم است برای همین است که کارگردان‌ها با عکاسانی کار می‌کنند که نگاه شان را دوست دارند و به نگاه آنها نزدیک است».
آشنا در پایان به این نکته اشاره کرد که انجمن صنفی تئاتر عکاسان ایران درگیر مسأله صنفی شدن است. به‌خاطر سوء تفاهماتی که در دولت قبل در وزارت ارشاد و وزارت کار بود این انجمن نتوانست پا بگیرد. امیدواریم در دولت چهاردهم با مساعدت‌های معاونت هنری مشکلاتی که بر سرراه تشکیل انجمن صنفی عکاسان تئاتر ایران است از بین برود تا شاهد اتفاقاتی مثل کنار هم بودن و مسأله وفاقی که در نمایشگاه عکس جشنواره تئاتر فجر شاهد بودیم باشیم زیرا این همدلی باعث شد حال همه ما با ایجاد انجمن صنفی عکاسان تئاتر بهتر شود. آثار راه یافته به بخش نهایی داوری علاوه بر اینکه در قالب کتاب چاپ می‌شود، به صورت نمایشگاه در منظر دید عموم قرار خواهد گرفت.
