یادداشت سیدعباس عراقچی در اسپوتنیک در ارتباط با توافقنامه ایران و روسیه
همکاری های راهبردی پایهای برای روابط پایدار
سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان، در مقالهای برای رسانه روسی اسپوتنیک، توافقنامه همکاری جامع راهبردی – توافقی بین ایران و روسیه را چشماندازی برای آیندهای روشن دانست. متن این یادداشت را در ادامه میخوانید.
روابط ایران و روسیه که در طول تاریخ، بارها آزمونهای دشوار را پشت سر گذاشته، امروز در مرحلهای قرار دارد که میتوان آن را نمادی از همکاریهای پایدار و آیندهمحور دانست.
ایران و روسیه، بهعنوان دو کشور بزرگ و قدرتمند، نقش برجستهای در شکلدهی به نظم نوین جهانی دارند. ایران، با موقعیت استراتژیک خود در مرکز جغرافیای انرژی و تجارت بینالمللی، و روسیه، بهعنوان کشوری با منابع بیپایان، صنایع پیشرفته و تأثیرگذاری گسترده، پتانسیلهای عظیمی برای همکاری دارند. این دو کشور، فراتر از ویژگیهای جغرافیایی و اقتصادی، در اصول بنیادین خود نیز همسو هستند. هر دو، مخالف یکجانبهگرایی و مداخلات غیرقانونی در امور داخلی کشورها هستند. همکاری ایران و روسیه، نه فقط یک تعامل دوجانبه، بلکه پیامی است برای تمام کشورهایی که به حاکمیت ملی، عدالت و چندجانبهگرایی باور دارند.
امضای معاهده ۲۰ساله میان ایران و روسیه، نه فقط یک سند سیاسی، بلکه یک نقشه راه برای آینده است. این معاهده در برگیرنده تمام ابعاد همکاری میان دو کشور است و بهصورت ویژه به سه حوزه اصلی زیر توجه دارد:
همکاری اقتصادی؛ ساختن پیوندهای قویتر
اقتصاد، قلب تپنده هر رابطه بینالمللی است. معاهده جامع، بهطور خاص به تقویت روابط اقتصادی میان دو کشور توجه دارد:
کریدور شمال-جنوب: این پروژه عظیم حملونقل، ایران را به روسیه و از آنجا به اروپا و آسیا متصل میکند. با تکمیل این کریدور، مسیرهای تجاری میان دو کشور کوتاهتر میشود و هزینهها کاهش مییابد.
تجارت و سرمایهگذاری: سال گذشته، تجارت میان ایران و روسیه رشد ۱۵ درصدی را تجربه کرد و معاهده جدید، این روند را شتاب بیشتری میبخشد. از توسعه بازارهای مشترک گرفته تا سرمایهگذاری در پروژههای زیربنایی، همه در دستور کار این همکاری قرار دارد.
انرژی: ایران و روسیه، بهعنوان دو قدرت بزرگ در حوزه نفت و گاز، میتوانند با یکدیگر در تولید، انتقال و صادرات انرژی همکاری کنند. همچنین انتقال فناوریهای نوین در زمینه انرژیهای تجدیدپذیر از روسیه به ایران، یکی از محورهای مهم این معاهده است.
فناوری و علم؛ پلی برای آینده
ایران و روسیه هر دو دارای ظرفیتهای علمی و تحقیقاتی گستردهای هستند. معاهده مشارکت جامع، بستر تبادل دانش و همکاری در حوزههایی همچون فناوری نانو، هوافضا، هوش مصنوعی و علوم پزشکی را فراهم میکند. این همکاریها، نه فقط در سطح دولتی، بلکه در میان دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی دو کشور نیز گسترش خواهد یافت.
فرهنگ و گردشگری؛ تقویت پیوندهای انسانی
یکی از ابعاد مغفول مانده در روابط بینالمللی، اهمیت تبادلات فرهنگی است. معاهده راهبردی، با تسهیل شرایط سفر برای گردشگران و ایجاد برنامههای مشترک فرهنگی، امکان شناخت بیشتر دو ملت از یکدیگر را فراهم میکند.
همکاری در سازمانهای منطقهای و بینالمللی؛ الگویی برای چندجانبهگرایی
ایران و روسیه، با حضور فعال در سازمانهایی نظیر سازمان همکاری شانگهای، گروه بریکس و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، در حال تعریف الگویی جدید از همکاریهای منطقهای و جهانی هستند. این سازمانها، که نمایانگر قدرتهای نوظهور و مخالفان نظم تکقطبی هستند، بستری برای همافزایی و هماهنگی بیشتر میان ایران و روسیه ایجاد میکنند.
صلح و امنیت؛ رویکردی مسئولانه در حوزه دفاعی
یکی از ابعاد مهم معاهده، تقویت همکاریهای امنیتی و دفاعی است. ایران و روسیه، هر دو تجربههای ارزشمندی در مبارزه با تروریسم و افراطگرایی دارند. این همکاریها، که با هدف تقویت ثبات منطقهای و جهانی طراحی شدهاند، نه تنها به نفع دو کشور، بلکه در راستای صلح جهانی است. برخلاف ادعاهای برخی رسانهها، این تعاملات نه برای تهدید، بلکه برای تقویت امنیت مشترک و حفاظت از ارزشهای انسانی است.
حقوق بشر و کمکهای بشردوستانه؛ تعهد مشترک به ارزشهای انسانی
ایران و روسیه، همواره بر لزوم پایان دادن به بحرانهای انسانی تأکید کردهاند. همکاری در ارسال کمکهای بشردوستانه به غزه و حمایت از قطعنامههای بینالمللی در زمینه توقف درگیریها، نمونههایی از این نگاه مشترک است. این تعهدات، ریشه در باورهای مشترک دو کشور به عدالت و احترام به کرامت انسانی دارد.
نگاهی به آینده؛ خلق جهانی عادلانهتر
معاهده مشارکت جامع راهبردی، بیش از یک توافقنامه، گامی بهسوی خلق جهانی عادلانهتر و متوازنتر است. ایران و روسیه، با درک مسئولیت تاریخی خود، در حال ساختن نظمی جدید هستند که در آن، همکاری بهجای سلطهطلبی، و احترام بهجای تحمیل اراده جایگزین خواهد شد.
همانطور که لئو تولستوی گفته است: «آینده متعلق به کسانی است که میدانند چگونه عمل کنند.» ایران و روسیه، با تکیه بر این بینش، در مسیر خلق آیندهای روشن برای مردم خود و سایر ملتهای مستقل حرکت میکنند.