هدف، نظام مند کردن سلامت باشد نه کاهش هزینه‌ها

هدف از اجرای طرح پزشک خانواده باید بهبود ارائه خدمات، تشکیل پرونده سلامت و نظام‌مند کردن خدمات سلامت باشد، نه کاهش هزینه‌ها! ممکن است در روند اجرای این طرح هزینه‌های درمان کاهش پیدا کند اما ممکن است این اتفاق روی ندهد چرا که با تحت پوشش قرار گرفتن جامعه هدف در این طرح، بیماری‌هایی دیده شود که چه بسا بار هزینه‌های بیشتری را به درمان وارد کند؛ اینها بخشی از صحبت های محمدرضا واعظ‌مهدوی رئیس انجمن علمی اقتصاد سلامت و عضو شورای عالی تحقیقات و فناوری کشور است. او به «ایران» می‌گوید: نقش نظام شبکه بهداشت و درمان بهبود بخشیدن به سلامت مردم است. دنیا به سمت سلامت برای همه حرکت می‌کند و قانون اساسی کشور ما هم این را تکلیف کرده است، پس هدف این طرح باید ارتقای سلامت باشد نه کاهش هزینه‌ها اما باید آن را به نحوی اجرا کنند که کمترین هزینه را داشته و البته هزینه اثربخش باشد.
وی با اشاره به اینکه طرح پزشک خانواده یکی از طرح‌های مهمی است که در طول سال‌های گذشته مورد توجه مجلس و وزارت بهداشت قرار داشته، می‌گوید: پزشک خانواده به دلیل برخی ابهاماتی که در اجرای آن وجود دارد تا به حال نتوانسته عملیاتی شود. بستر نظام ارائه خدمات سلامت در نظام جمهوری اسلامی، شبکه بهداشتی درمانی است که از خانه‌های بهداشت تشکیل شده و در سطوح بالاتر مراکز جامع خدمات سلامت و بعد بیمارستان‌ها قرار دارند. اساس نظام شبکه بهداشتی درمانی بر پایه مثلثی شکل گرفته که سه رأس آن جمعیت، خدمات و فرآیند تعریف شده است، به طوری که برای هر هزار نفر یک بهورز مشخص شده است. هر سه تا پنج خانه بهداشت در یک مرکز جامعه خدمات سلامت متقارب می‌شوند که این مرکز مسئول سلامت سه تا پنج هزار نفر است و پزشکی را که در این مراکز ارائه خدمات می‌دهد، پزشک خانواده می‌گویند.
رئیس انجمن علمی اقتصاد سلامت با اشاره به اینکه نگرش به پزشک خانواده بدون در نظر گرفتن نظام شبکه و جایگاه پزشک خانواده در این نظام یکی از ابهامات مهم این طرح است، می‌گوید: وزارت بهداشت باید ساختار شبکه بهداشتی درمانی را کامل کند و این ساختار را بستر اصلی ارائه خدمات قرار دهد. در این ساختار پزشک خانواده قرار دارد اما اگر وزارت بهداشت بخواهد پزشک خانواده را همچون جزیره در نظر بگیرد که زوایای اجرایی آن مشخص نباشد به سرنوشت طرح پزشک خانواده استان مازندران و فارس دچار می‌شود، به طوری که در آن رضایتمندی مردم حاصل نشد و افرادی که به عنوان پزشک خانواده به کار گرفته شده‌اند، ناراضی هستند و عمدتاً خودشان را برای کاهش هزینه‌های بهداشت و درمان کشور، دروازه‌بان تصور می‌کنند. این درحالی است که پزشک خانواده‌ای که در نظام شبکه قرار می‌گیرد مسئول سلامت جمعیت تعریف شده است، بهورزان به‌خوبی از شرایط جسمی مردم تحت پوشش آگاهی دارند و نظام ارجاع و پاسخگویی پزشکان متخصص هم تعریف شده است و همه اینها ساختار نظام بهداشت و درمان کشور را شکل می‌دهد. اگر پزشک خانواده به این بستر برگردد، می‌تواند موفق باشد اما اگر بخواهد بین زمین و هوا در گیرو دار دستورالعمل‌ها باشد، نمی‌تواند رضایتمندی ایجاد کند. اکنون آینده پزشکان و آموزش‌هایی که باید ببینند مشخص نیست، سیستم ارجاع طراحی نشده است، پاسخ‌دهی مشخص نیست و مردم به طرح اعتماد ندارند و سرمایه اجتماعی لازم حاصل نشده است، اگر این نقص‌ها برطرف نشود بعید است پزشک خانواده موفق عمل کند.
او معتقد است، در گذشته هم بودجه‌هایی به طرح پزشک خانواده اختصاص پیدا کرده بود اما از آنجا که ابهامات این طرح برطرف نشد، وزرای بهداشت وقت نمی‌توانستند پزشک خانواده را عملیاتی کنند و ردیف بودجه بلااستفاده باقی می‌ماند و کارشناسان وزارت بهداشت برای اینکه بودجه برنگردد آن را در بخش‌های دیگر هزینه می‌کردند و عملاً از بودجه طرح به صورت نابه‌جا استفاده می‌شد و چندسال قبل هم سازمان برنامه و بودجه ردیف بودجه طرح پزشک خانواده را حذف کرد.
صفحات
آرشیو تاریخی
شماره هشت هزار و ششصد و سی و نه
 - شماره هشت هزار و ششصد و سی و نه - ۰۸ دی ۱۴۰۳