مخاطب یا مصرف کننده هنر

سهراب هادی
نقاش و گرافیست

نقاشی صورتی از هنر است که در تبادل با نخبگان و اقشار ممتاز جامعه قرار می‌گیرد و هنرمندان نقاش در زمره خلاقانی هستند که مرتبه بالایی از زیبایی‌شناسی را در متن و صورت آثارشان بیان و عیان می‌کنند!
از اینجاست که در مشاهده آثار هنرمندان نقاش با این سؤال و پرسش بزرگ رو‌به‌رو می‌شویم که، پس مخاطبان و بینندگان و غیر مصرف‌کنندگان این هنر، چه کسانی هستند؟!
این سؤال به‌صورت یک پرسش اساسی در شناخت حقیقت هنر، از سال‌های ۱۳۳۰ و تا هم‌اکنون، به‌صورت اساسی‌ترین بحث در نگاه جامعه‌شناسان هنر معاصر ایران مطرح شده و جامعه‌شناسان هنر معاصر سال‌هاست که مصرف‌کنندگان فرهنگ و هنر را در گستره جامعه جهانی مورد مطالعه زیبایی‌شناسی قرار داده‌اند!
اما پاسخ به این سؤال اساسی در حوزه فرهنگ و هنر چندان هم سهل و آسان نیست! چرا که مصرف‌کنندگان هنر، اغلب مخاطبان معمولی هنر هستند و این شامل اصحاب هنر، هنرمندان، استادان، دانشجویان، منتقدان یا آنهایی که بنا به محیط خانوادگی، محیط‌های اجتماعی یا به اقتضای گرایش‌های صنفی و شغلی با هنر آشنایی یا سرو کار دارند، نمی‌شود. جامعه‌شناسان هنر، این گستره مخاطبان هنر را فراموش‌شدگان حوزه فرهنگ و هنر یا کنار گذاشته‌‌شده‌ها از ساختارهای اقتصاد اجتماعی دانسته و به تعبیری دیگر، آنها را حذف‌شدگان از چرخه اقتصاد جوامع می‌دانند! و در مقابل این نظر، عده‌ای دیگر با نقد این دیدگاه، معتقدند که در جوامع متعالی و دموکراتیک، نخبگان فرهنگ و هنر را تیپ مرجع قرار می‌دهند که از مبانی فرهنگ و هنر جامعه و از فرهنگ و هنر متن جامعه دفاع می‌کنند و نیز استدلال می‌کنند که غیرمخاطب‌های هنر، در واقع همان غیر مخاطب‌های فرهنگ نیز محسوب می‌شوند و آنها را مخاطب‌های فرهنگ و هنر مردمی می‌دانند. مجموعه «والایش» که گزیده‌ای از آثار پردیس شفیعیون است، با تکیه بر شناخت اسطوره‌های خلقت و برگرفته از روایت و متل‌های فولکلوریک آفریده شده و به قوت از این ویژگی‌های هنر مردمی برخوردار می‌باشد که این آثار را می‌توان ثمره اینچنین نگاهی دانست.