ایلیا پیرولی
خبرنگار

در نیمه اول سال ۱۴۰۳، اقتصاد ایران شاهد تحولی مثبت در تشکیل سرمایه ثابت ناخالص داخلی بوده است که به عنوان یکی از شاخص‌های کلیدی رشد اقتصادی شناخته می‌شود. این رشد، نه تنها به افزایش تولید ناخالص داخلی (GDP) کمک کرده، بلکه به رونق تولید، ایجاد اشتغال و در نهایت افزایش رفاه جامعه نیز منجر شده است.

روند مثبت تولید ناخالص داخلی
براساس گزارش بانک مرکزی، حجم حقیقی اقتصاد ایران در این مدت ۲.۹ درصد نسبت به سال گذشته بزرگ‌تر شده و سهم عمده‌ای از این رشد به تشکیل سرمایه ثابت اختصاص دارد.رشد هزینه ناخالص داخلی به قیمت بازار در نیمه نخست سال 1403 نسبت به دوره مشابه سال قبل معادل 3.7 درصد افزایش یافته است. رشد اقتصادی به معنای افزایش مقدار تولید ناخالص داخلی در یک دوره زمانی مشخص است و می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی نظیر افزایش مصرف خانوارها، افزایش سرمایه‌گذاری، هزینه‌های دولتی و صادرات باشد .  در این میان، تشکیل سرمایه ثابت به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر رشد اقتصادی شناخته می‌شود. با توجه به داده‌های منتشر شده، رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص داخلی در نیمه نخست سال جاری به ۴.۱ درصد رسید  که نسبت به ۲.۹ درصد سال گذشته نشان‌دهنده پیشرفت قابل توجهی است.این افزایش در تشکیل سرمایه ثابت،علاوه بر تأثیر مثبت بر رشد یا همان تولید ناخالص داخلی (GDP)، نشان‌دهنده تغییرات ساختاری در اقتصاد ایران نیز هست.

افزایش منابع مالی پایدار
 بر اساس این گزارش، با کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و افزایش سرمایه‌گذاری در دارایی‌های ثابت، اقتصاد کشور به سمت پایداری بیشتری حرکت می‌کند، این موضوع به وضوح در گزارش بانک مرکزی مشهود است که نشان می‌دهد بدون احتساب درآمد نفتی، اقتصاد ایران ۲.۴ درصد رشد داشته و این به معنای کاهش وابستگی به منابع نفتی و تمرکز روی توسعه سایر منابع مالی پایدار است. گروه نفت که در گذشته همواره موتور محرک رشد اقتصادی کشور بوده، در نیمه اول سال‌جاری با رشد ۹.۳ درصدی مواجه شده است، اما این میزان نسبت به سال گذشته کاهش یافته و نشان‌دهنده کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی است. در مقابل، گروه کشاورزی با رشد ۲.۸ درصدی و گروه صنایع و معادن با رشد ۲.۴ درصدی، نشانه‌هایی از تنوع‌بخشی به ساختار اقتصادی کشور را نمایان می‌سازند.

تحقق کاهش بیکاری
تشکیل سرمایه ثابت ناخالص داخلی به عنوان یک عامل کلیدی در رشد اقتصادی، نه تنها به تقویت تولید و اشتغال کمک می‌کند، بلکه باعث افزایش اعتماد عمومی به آینده اقتصادی کشور نیز خواهد شد. بر این اساس، اثر رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص داخلی در کاهش نرخ بیکاری و افزایش اشتغال مؤثر بوده است. بررسی نرخ بیکاری افراد 15 ساله و بیشتر در تابستان امسال نشان می‌دهد که 7.5 درصد از جمعیت فعال (شاغل و بیکار)، بیکار بوده‌اند. بررسی روند تغییرات نرخ بیکاری حاکی از آن است که این شاخص، نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان 1402)، 0.4 درصد کاهش یافته است. بر اساس این گزارش در تابستان 1403، به میزان 41.7 درصد جمعیت 15 ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان 1402) 0.1 افزایش یافته است.جمعیت شاغلین 15 ساله و بیشتر در این فصل 25 میلیون و 129 هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل تقریباً 444 هزار نفر افزایش داشته است. همچنین جمعیت غیرفعال از نظر اقتصادی (اعم از افراد محصل، خانه‌دار، دارای درآمد بدون کار مانند بازنشستگان و...) 38 میلیون و 66 هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل تقریباً 411 هزار نفر افزایش داشته است.

فراهم شدن رشد پایدار اقتصادی
به نظر می‌رسد دولت با اتخاذ سیاست‌های مناسب اقتصادی و تسهیل شرایط برای سرمایه‌گذاران، زمینه را برای رشد بیشتر تشکیل سرمایه ثابت فراهم کرده است.
حمایت از صنایع داخلی، تسهیل روند صدور مجوزها و کاهش بوروکراسی اداری توانسته نقش مهمی در جذب سرمایه‌گذاری‌ها ایفا کند.به اعتقاد کارشناسان اقتصادی، تشکیل سرمایه ثابت می‌تواند به افزایش بهره‌وری در تولید و رشد اشتغالزایی منجر شود، زیرا تجهیزات و ماشین‌آلات جدید معمولاً کارایی بیشتری دارند.
می‌توان گفت که رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص داخلی در نیمه اول سال ۱۴۰۳ نه تنها نشانه‌ای از پیشرفت اقتصادی است بلکه می‌تواند به عنوان یک نقطه عطف برای آینده اقتصاد ایران محسوب شود. همچنین با ادامه این روند و توجه به سیاست‌های توسعه‌ای مناسب، امیدواری‌ها برای دستیابی به رشد پایداراقتصادی و رفاه اجتماعی بیشتر برای جامعه ایرانی تقویت خواهد شد.