درگیری ترکیه و اسرائیل در سوریه اجتناب ناپذیر می شود؟

آنکارا نگران است

سقوط دولت سوریه انگار جعبه پاندورا را باز کرده است. پویایی‌های سیاسی و امنیتی از ۸ دسامبر در خاورمیانه به کلی دگرگون شده است و متغیرها و مجهولات جدیدی در ترتیبات سیاسی-نظامی و موازنه در غرب آسیا ظاهر شده است. مسأله‌ای که برای ناظران بین‌المللی در آن تردیدی وجود ندارد این است که سوریه جدید همچنان پتانسیل خلق غافلگیری را حفظ خواهد کرد. در زمین شام، انبوهی از بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی ایفای نقش می‌کنند که کنش هریک در شبکه پیچیده‌ای از منافع و تعارض‌ها شکل خواهد گرفت. در کوتاه مدت و میان مدت اگرچه ترکیه و رجب طیب اردوغان فاتح میدان دمشق لقب خواهند گرفت اما آنکارا با درک تجربه ۱۳ ساله اخیر می‌داند که نباید اعلام پیروزی زودرس کند و سرزمین شام می‌تواند همه چیز را برای ترک‌ها واژگون سازد. یکی از موضوعاتی که در رسانه‌های ترک زبان مورد توجه قرار گرفته است، تهدیداتی است که به واسطه اقدامات اسرائیل در سوریه می‌تواند، خطر درگیری مستقیم ترکیه و اسرائیل را به دنبال داشته باشد. اسرائیل قصد دارد روابط نظامی و راهبردی با کردها در شمال شرق سوریه برقرار کند که این امر به معنای محدود کردن نفوذ ترکیه و در خطر قرار دادن امنیت ملی آنکاراست. این طرح در یک سخنرانی توسط گیدئون ساعر، وزیر خارجه اسرائیل یک ماه پیش مورد اشاره قرار گرفت که گفت اسرائیل باید با کردها در سوریه ارتباط بگیرد. ساعر گفت: «ما باید به تحولات در این زمینه نگاه و درک کنیم در منطقه‌ای که همیشه در آن اقلیت خواهیم بود، می‌توانیم با سایر اقلیت‌ها اتحادهای طبیعی داشته باشیم.» رجب طیب اردوغان دو ماه قبل گفت که انتظار اتخاذ «تدابیر مؤثر» از سوی ایران و روسیه در جهت مقابله با تلاش‌های رژیم صهیونیستی به منظور کشاندن دامنه جنگ به کلیت منطقه را دارد. رئیس‌جمهوری ترکیه در نشست با خبرنگاران در بازگشت از سفر رسمی خود به آلبانی و صربستان اظهار کرد: «ضروری است روسیه و ایران تدابیر مؤثرتری برای رسیدگی به این وضعیت که بزرگ‌ترین تهدید ممکن را متوجه تمامیت ارضی سوریه ساخته است، اتخاذ کنند.» اردوغان هشدار داد: «اسرائیل نه فقط ثبات در فلسطین و لبنان را نشانه گرفته بلکه همچنین به دنبال گسترش دادن ناآرامی‌ها به دیگر مناطق اطراف است.» رئیس‌جمهوری ترکیه خاطرنشان کرد: «آنها علناً می‌گویند که بعد از لبنان، دمشق را اشغال خواهند کرد. اشغال دمشق به این معنی است که سربازان اسرائیلی به مرز ترکیه بیایند.» در چنین شرایطی روزنامه «دیلی صباح» چاپ ترکیه در تحلیلی با عنوان«آیا هدف بعدی اسرائیل، ترکیه است؟» به احتمال درگیری تل آویو و آنکارا در سوریه پرداخته است که متن آن در ادامه آمده است.

تنش‌ها در خاورمیانه بالاست، که با حمله غافلگیرانه حماس به اسرائیل در 7 اکتبر 2023 آغاز شد که پاسخی به چندین دهه اشغال و آزار و اذیت اسرائیل بود. از آن زمان، اسرائیل غزه را با خاک یکسان کرده، فلسطینی‌ها را در کرانه باختری اشغالی که در آن حماس وجود ندارد کشته است؛ همه رهبران حزب‌الله را کشته، این گروه را در لبنان تضعیف کرده، مرتباً سوریه را بمباران کرده و در داخل ایران ترورهایی انجام داده است.
ممکن است برخی هنوز فکر کنند که اسرائیل در موقعیت دفاعی قرار دارد، اما اینطور نیست. همچنین ممکن است ادعا شود که اسرائیل اکنون می‌تواند خود را از اقدامات تهاجمی رها کند، اما این کار را نخواهد کرد. همان‌طور که واضح‌تر از همیشه است، اسرائیل قربانی نیست، بلکه منشأ مشکل است و اقدامات آن نشان می‌دهد که همچنان مشکل ساز خواهد بود زیرا از حمایت بی‌پایان ایالات متحده و اروپا و همچنین سکوت دولت‌های عربی برخوردار است.

اسرائیل متوقف نمی‌شود
حماس و حزب‌الله در موقعیتی نیستند که با اسرائیل بجنگند، در حالی که سوریه در حال گذر از یک انقلاب است. به نظر می‌رسد ایران نیز در حال حاضر از درگیری با اسرائیل اجتناب می‌کند. با این حال، اسرائیل همچنان به کشتار فلسطینیان، بمباران لبنان ادامه داده و اکنون جنوب سوریه را اشغال کرده و علیرغم اینکه دولت جدید سوریه اعلام کرده است که نمی‌خواهد با اسرائیل بجنگد بقایای سلاح‌های دولت بشار اسد را نابود می‌کند.
چه سوری‌ها برای جنگیدن با اسرائیل مردد باشند یا نه، اسرائیل نیازی به خودداری از بمباران کشورهای اطراف احساس نمی‌کند. به نظر می‌رسد اسرائیل قصد دارد همسایگان خود را که سرزمین‌ موعودشان را اشغال کرده‌، نابود کند و ذره ذره به سمت سرزمین‌های آنها حرکت کند، همان‌طور که در حال حاضر در سوریه انجام می‌دهد. پس از اینکه اسرائیل در غزه که تاکنون بیش از 45000 نفر را کشته است، دلیل دیگر ممکن است این باشد که اکثریت قابل توجهی از اسرائیلی‌ها به غیر یهودیان رحم نمی‌کنند.
در چنین شرایطی چه انتظاری می‌توان داشت؟ اول از همه، همان‌طور که در بالا ذکر شد، اسرائیل امن‌تر از قبل نیست. با وجود تضعیف حزب‌الله و حماس، اسرائیل اکنون دشمن جدیدی دارد: سوریه. به دلیل اشغال جنوب این کشور، «سوریه جدید» فعلاً از جنگ با اسرائیل پرهیز می‌کند، اما به محض التیام زخم‌های خود، سرزمین‌های اشغالی خود را مطالبه خواهد کرد. جنگ ممکن است محتمل نباشد، اما اگر سوریه مجبور به جنگ شود، این کار را انجام می‌دهد و عملکرد بهتری نسبت به گروه‌های مسلح خواهد داشت. حتی اگر اسرائیل بتواند سوریه را اشغال کند، در آنجا باقی نخواهد ماند، زیرا کنترل سوریه با مساحت بزرگ آن برای رژیم صهیونیستی دشوار است و ارتش سوریه خسارات سنگینی به ارتش اسرائیل وارد خواهد کرد.
از سوی دیگر، ترکیه هیچ دلیل آشکاری برای درگیری با اسرائیل ندارد اما سیاست‌های توسعه طلبانه اسرائیل و حمایت احتمالی آن از YPG، یکی از شاخه‌های پ.ک.ک در سوریه، آنکارا را نگران کرده است. دولت ترکیه پ‌ ک ک و گروه‌های وابسته به آن را تهدیدی برای خود می‌بیند. بنابراین، حمایت مستقیم یا غیرمستقیم اسرائیل از YPG، چه از طریق امریکا و چه از طریق دیگر، آن را به دشمن ترکیه تبدیل خواهد کرد. اگر اسرائیل از خط قرمز ترکیه چه در سوریه و چه در جاهای دیگر عبور کند، احتمالاً ترکیه موضع جنگی خواهد گرفت.
با این حال، حمله مستقیم به نیروهای ترکیه (به ویژه کشتن سربازان) یا مشارکت در مبارزه ترکیه با تروریسم با حمایت از سازمان‌های تروریستی، جنگ را اجتناب ناپذیر می‌کند. اگر چنین احتمالاتی قریب الوقوع به نظر برسد، دولت ترکیه در جنگ تردید نخواهد کرد. در مجموع، اگر اسرائیل، سیاستمدارانش را به سمت دست کم گرفتن قدرت و نفوذ ترکیه در منطقه سوق دهد، جنگ بین دو بازیگر محتمل است.

صفحات
  • صفحه اول
  • سیاسی
  • دیپلماسی
  • جهان
  • اجتماعی
  • اقتصادی
  • زیست بوم
  • حوادث
  • فناوری
  • ایران زمین
  • اطلاع رسانی
  • ورزشی
  • فرهنگی
  • صفحه آخر
آرشیو تاریخی
شماره هشت هزار و ششصد و سی و پنج
 - شماره هشت هزار و ششصد و سی و پنج - ۰۳ دی ۱۴۰۳