سیداصغر نوربخش
روزنامه نگار

راه، راهنمای تمدن است. یعنی هرجا که تمدنی شکل گرفته، حتماً در آنجا راه‌ها گسترش یافته‌اند. این موضوع، خیلی جدی است. هرجا هم که از راه، بی‌بهره مانده، در واقع از پیشرفت و مدنیت، دور افتاده است. ما هم که داعیه‌دار ایجاد تمدنی نوین هستیم، می‌باید که به این موضوع، نگاهی دوباره بیندازیم. مشکل راه هنوز گریبان‌مان را گرفته است و همچنان، امان‌مان نمی‌دهد. سال گذشته رفته بودم به سمت معدن طلای زرشوران. در نزدیکی‌های شهرستان تکاب در آذربایجان‌غربی. آن نزدیکی‌ها، سایت میراث فرهنگی تخت سلیمان است که به تنهایی می‌تواند فخر یک کشور باشد و کرور برایش درآمد و اعتبار به همراه آورد. با اینکه این منطقه گردشگری پرآوازه، در فهرست ثبت شده میراث جهانی یونسکو قرار دارد اما در کمال حیرت و تأسف، دقیقاً در همان حوالی، ناهمواری‌های جاده‌ای وجود دارد. به طوری که خودروهای عبوری یا حداقل سرعت باید از آنجا عبور کنند. این وضعیت تا چندین کیلومتر ادامه دارد یا مثلاً در مورد روبه‌راه شدن منطقه مکران در سواحل دریای عمان، توصیه‌های فراوان می‌شود و ستادها و سازمان‌های عریض و طویلی هم برای رشد آنجا به راه انداخته‌اند اما من ندیدم در جایی حرف از سرمایه‌گذاری در حوزه‌ جاده‌ای آنجا کرده یا حتی برنامه و طرحی برایش داشته باشند. در حالی که این منطقه، سابقه تمدنی درخشان و گرانسنگی دارد که راه‌های باستانی زیادی هم در زمین و دریا داشته است. اگر این منطقه در مسیر درست پیشرفت بیفتد، آورده‌های شیرین و گره‌گشاینده‌ای برای مملکت‌مان دارد. اما مشخص است که فعلاً احساس نیاز برای آن، شکل نگرفته است؛ دریغ از یک جاده جدید و حتی کوتاه. گرچه براساس تفکر کارآفرینی، چنین بخشی، باید در اولویت طرح‌های کارآفرینانه باشد، اما گویا قرار نیست کاری در این عرصه انجام شود. خودروهای بسیاری در طول شبانه‌روز تولید می‌شود و با قیمت‌های عجیب و غیرمنطقی، در اختیار مشتری‌های دائم‌المنتظر، آرام آرام قرار می‌گیرد اما هیچ فکری به حال جاده‌هایی که این خودروها باید در آنها حرکت کنند، نمی‌شود. در حوزه گردشگری که می‌تواند بسیاری از گرفتاری‌های ما را رفع کند جاده، عاملی حیاتی ست؛ فکری به حالش نمی‌شود. در بخش صنایع و بازرگانی، جاده در تعیین قیمت‌ها جزو پارامترهای مهم به حساب می‌آید برنامه‌ای برای آن دیده نمی‌شود. می‌گویند یکی از شرکت‌های خودروسازی ژاپنی که جزو غول‌های این حوزه است، کارخانه‌اش را در کنار ساحل بنا کرده و مواد اولیه‌اش به وسیله کشتی‌ها به کارخانه منتقل می‌شود و از همانجا هم خودروهای تولیدشده، بار کشتی و وارد بازار جهانی می‌شود. اگر می‌خواهیم تغییری در سبک و سیاق تحرکات‌مان برای پیشرفت ایجاد کنیم، راهش، همین راه است؛ ساختن راه.