فارن پالیسی: دیپلماسی امریکا برای آتشبس در غزه نمایشی محکوم به شکست بود
دست های بایدن بسته است؟
امیر فرشباف
خبرنگار
تا همین اواخر، دولت بایدن علناً اصرار داشت که از دیپلماسی قوی برای پایان دادن به جنگ اسرائیل در غزه استفاده میکند. این جنگ، غزه را غیرقابل زیستن کرده و احتمالاً بیش از 100 هزار کشته برجای گذاشته است. کارکنان مراقبتهای بهداشتی و امدادی بسیار زیادی کشته شدهاند و غزه به عنوان خطرناکترین مکان روی زمین برای کودکان تعیین شده است. هر هفته گزارشهای جدیدی از قتلعامها در غزه منتشر میشود، زیرا یکی از مجهزترین ارتشهای جهان، باریکه پرتراکمی که جمعیتی فقیر، گرسنه، آسیبدیده و گرفتار را در خود جای داده است، میکوبد. در تابستان، جو بایدن رئیسجمهور ایالات متحده، مکرراً تضمینهای کلی میداد که توافقی بین اسرائیل و حماس نزدیک به دستیابی است؛ توافقی که قرار بود آزادی اسرای اسرائیلی باقیمانده در غزه را تضمین و آتشبس پایدار ایجاد کند، اما این توافق هرگز اتفاق نیفتاد و دولت هم دیگر فعالانه تلاش نمیکند تا آتشبس را تضمین کند.
موافقت با اهداف اسرائیل، مانع صلح بود
یکی از تفسیرهای احتمالی این است که بهرغم تلاشهای دولت بایدن، مواضع اسرائیل و حماس بسیار از هم فاصله داشتند؛ این توضیحی است که توسط کاخ سفید ارائه شد که مدعی است چون اسرائیل و حماس خواهان پایان جنگ نبودند، ایالات متحده نمیتوانست کاری برای برقراری صلح انجام دهد. برخی از مقامات دولت بایدن با گفتن این جمله که «ما نمیتوانیم بیشتر از این آنها را به آتشبس فرابخوانیم»، از مسئولیت این کار شانه خالی میکردند.
اما این تصور که ایالات متحده تلاش کرد و نتوانست صلح برقرار کند، اشتباه است. واقعیتها نشان میدهد که دولت بایدن هرگز تلاش جدی برای تضمین آتشبس واقعی و پایدار در غزه انجام نداد.
از روز اول، دولت متعهد شد که برای تغییر هدف اعلام شده تلآویو -که بایدن از آن حمایت میکرد- یعنی «ریشه کن کردن» و «نابودی» حماس، فشار معنیداری بر اسرائیل وارد نکند؛ این هدفی است که حتی سخنگوی ارتش اسرائیل هم پذیرفت غیرممکن است. پس از یک سال جنگ با یکی از ارتشهای مجهز جهان، حماس همچنان بخشهایی از غزه را تحت کنترل دارد. همانطور که تحلیل اخیر «مؤسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک» نشان داد، اسرائیل با «درگیری چریکی طولانیمدت» روبهروست که بعید به نظر میرسد شکست حماس را به همراه داشته باشد. با هدفی که هرگز نمیتوان به آن دست یافت، جنگ بیپایان اجتنابناپذیر بود. از آنجا که بایدن استفاده از اهرم فشار مؤثر برای وادار کردن اسرائیل به اتخاذ یک هدف واقعبینانه را رد کرده بود، مذاکرات دیپلماتیک اساساً کاری بود که از همان ابتدا محکوم به شکست بود.
البته برخی مقامات ایالات متحده اکنون به این موضوع اقرار میکنند. هریسون مان، افسر سابق اطلاعاتی که به دلیل حمایت امریکا از اسرائیل از آژانس اطلاعات دفاعی استعفا داد، گفته است که واشنگتن دیپلماسی را تنها «به سطحیترین معنا» یعنی برگزاری «تعداد زیادی جلسات» انجام داد، اما هیچ تلاش منطقیای برای تغییر رفتار اسرائیل انجام نداد.
کاخ سفید: صحبت از آتش بس ممنوع!
در ابتدا، ایالات متحده حتی ادعا نکرد که در تلاش برای دستیابی به آتشبس در غزه است. در اوایل جنگ، حتی زمانی که بهسرعت مشخص شد پاسخ اسرائیل به حملات 7 اکتبر 2023 بسیار نامتناسب بوده و باعث تلفات گسترده غیرنظامیان شده است، بایدن درخواستهای بینالمللی برای تلاش بیشتر برای آتشبس را رد کرد. وزارت خارجه امریکا کارکنانش را از استفاده از عباراتی مانند «کاهش تنش/ آتشبس»، «پایان دادن به خشونت/ خونریزی» و «بازگرداندن آرامش» منع کرد.
ماه بعد، مجمع عمومی سازمان ملل متحد با اکثریت قاطع به آتشبس رأی داد و تنها ایالات متحده، اسرائیل و چند کشور کوچکتر با آن مخالفت کردند. تقریباً در همان زمان، بایدن گفت که وقتی با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل صحبت میکرد، «خواهان آتشبس نبود». در عوض، دولت بایدن برای توقف موقت درگیریها - به مدت حدوداً چهار ساعت - فشار آورد و از حق اسرائیل برای پیگیری هدفش به منظور ریشهکن کردن حماس محافظت کرد. «نابودی حماس» هدف اعلامی اسرائیل است، اگرچه تحلیلگران معتبر عقیده دارند که هدف نهایی دولت اسرائیل، پاکسازی قومی و اسکان مجدد شهرکنشینان حداقل در بخشی از غزه است، هدفی که بسیاری از وزرای نتانیاهو بهصراحت درباره آن صحبت کردهاند.
موانع اصلی آتش بس
در سالجاری، دولت بایدن بارها به مردم گفته است اکنون از آتشبس حمایت میکند، اما اسرائیل همچنان تصریح کرده است که هیچ علاقهای به پایان دادن به جنگ قبل از ریشهکن کردن حماس ندارد. در واقع، بهرغم ادعاهایی مبنی بر اینکه «حماس و اسرائیل نمیخواهند شاهد پایان جنگ باشند»، یکی از مشکلات اصلی مذاکرات امسال، درخواست حماس برای پایان دائمی جنگ و خروج کامل اسرائیل از غزه بود. نتانیاهو در ماه آوریل گفت: «این ایده که ما جنگ را قبل از دستیابی به همه اهداف آن متوقف خواهیم کرد، قابل بحث نیست.» همانطور که نیویورکتایمز در ماه مه گزارش داد، «موانع اصلی در مذاکرات، مدت زمان آتشبس بود» و نتانیاهو علاقه به «توقف موقت» درگیریها را ابراز کرد.
وزارت خارجه ایالات متحده اکنون اساساً پذیرفته که مانور دیپلماتیک این کشور یک تظاهر بوده است. متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه امریکا در ماه سپتامبر اعتراف کرد: «ما هرگز نمیخواستیم یک راهحل دیپلماتیک با حماس درنظر بگیریم... ما همیشه متعهد به نابودی حماس بودهایم.» در همین حال، پالیتیکو گزارش داد: مقامات ارشد بایدن به طور خصوصی به اسرائیل گفتهاند که ایالات متحده از گسترش جنگ اسرائیل به لبنان حمایت میکند، حتی در وضعیتی که دولت علناً اعلام کرده طرفدار مذاکره به جای خشونت است. واشنگتن نهتنها مایل نبوده است که کمکهای تسلیحاتی را به طور معناداری تعلیق کند، بلکه تا آنجا پیش رفته که کنگره را در مورد اقدامات اسرائیل گمراه کرده است تا جریان ارسال تسلیحات را برخلاف قوانین ایالات متحده حفظ کند. اگر بایدن در مورد صلح جدی بود، یک گام اساسی، اجرای دقیق قوانین موجود ایالات متحده که مانع از انتقال سلاح به کشورهای ناقض حقوق بشر میشود، بود.
تئاتر دیپلماسی برای اقناع افکار عمومی
پس چرا وارد نمایش دیپلماسی میشویم؟ اگر موضع دولت بایدن این است که اسرائیل حق دارد به جنگ ادامه دهد تا زمانی که به اهداف اعلامی خود برسد، تظاهر به اینکه برای پایان درگیری، راهحل دیپلماتیک میتواند وجود داشته باشد، چه فایدهای دارد؟
پاسخ، افکار عمومی است. تعداد بسیار کمی از دموکراتها رفتار اسرائیل در غزه را تأیید میکنند و اکثریت امریکاییهایی که به بایدن رأی دادهاند از ایالات متحده میخواهند که انتقال سلاح به اسرائیل را متوقف کند. بایدن میداند سیاستی که جنگ گسترده را ایجاب میکند، نامحبوب است و واکنشهای بیشتری را به دنبال خواهد داشت. بنابراین او امیدوار است با ادامه انتقال تسلیحات نامحدود و در عین حال که ظاهراً در حال مذاکره برای یک توافق صلح است، هم دموکراتهای طرفدار اسرائیل و هم منتقدان جنگ را راضی کند. نمایش دیپلماسی تلاشی برای متقاعد کردن مردم به این است که دستان بایدن بسته است، در حالی که او مایل به پایان جنگ است، بهسادگی نمیتواند این کار را انجام دهد.
این روایت موفق بوده است؛ بسیاری از افراد مطلع، ادعای دولت بایدن مبنی بر تلاش برای ایجاد صلح را پذیرفتهاند. در کنوانسیون ملی دموکراتها، الکساندریا اوکاسیو کورتز -که آنچه را در غزه اتفاق میافتد نسلکشی خواند- گفت، کامالا هریس معاون رئیسجمهور «به طور خستگیناپذیر تلاش میکند تا آتشبس در غزه را تضمین کند.» بسیاری از گفتمانهای رسانهای نشان دادهاند که شکست بایدن «محدودیتهای قدرت امریکا» را بازنمایی میکند، در حالی که در واقع این گونه نیست. میتوان درک کرد که چرا دولت بایدن میخواهد تلاشهای دیپلماتیک خود را به نمایش بگذارد؛ حمایت از ادامه نامعلوم جنگی که فقط میتواند منجر به مرگ و ویرانی بیشتر شود، غیرقابل دفاع است و اسرائیل خود هیچ ایدهای برای پایان دادن به آن ندارد، اما دولت در همان ابتدا متعهد شد که از رهبری اسرائیل پیروی کند؛ موضعی که با دیپلماسی موفق ناسازگار و مستلزم اعمال فشار است. بنابراین، ایالات متحده در دستیابی به آتشبس شکست نخورد؛ چون اساساً تلاشی نکرد!
منبع: Foreign policy