همه ثبات در روابط با پکن را جست وجو می کنند
جدا شدن راه جهان از ترامپ
دومین اجلاس سران کشورهای عضو «گروه ۲۰» که از روز دوشنبه در ریودوژانیروی برزیل آغاز شد و دیروز (چهارشنبه ۳۰ آبان) پایان گرفت، فرصتی مناسب برای شماری از رهبران کشورهای غربی بود تا با شی جینپینگ رئیسجمهور چین به تعامل بیشتری بپردازند. کایر استارمر، نخستوزیر انگلیس در گفتوگو با این مقام چینی خواستار استحکام و بسط روابط کشورش با پکن شد ولی شروطی را بر این قضیه مترتب شد. آنتونی البانسه آلبانیزی نخستوزیر استرالیا هم به جینپینگ گفت برای رسیدن به تفاهمهایی بیش از گذشته با چین اشتیاق فراوانی دارد و بردباری لازم را به کار میگیرد. حتی جو بایدن، رئیسجمهور «در آستانه خداحافظی» امریکا به مرد اول تشکیلات سیاسی چین متذکر شد که اگر این دو کشور با یکدیگر در زمینههای اقتصادی رقابت دارند، این چیزی در همین حد است و نه پیکاری سیاسی و با هدف براندازی. اینکه چرا سران ۲۰ کشور حاضر در اجلاس ریودوژانیرو به کوشش برای راضیسازی شی جینپینگ پرداختند، دلیل ساده و مبرهنی دارد. آنها میدانند با مستقر شدن دونالد ترامپ در کاخ سفید که از اول بهمن ماه تحقق مییابد، آرامش پکن کمتر از همیشه خواهد شد زیرا رئیسجمهور امریکا به صراحت اعلام کرده که هدف اولش کاستن از نفوذ چین در بازارهای اقتصادی و پررونقتر کردن محصولات امریکا در این بازارهاست. مسألهای که اینک عکس آن جریان دارد و پکن با روند تولید انبوه کالاهایش سالهاست که واشنگتن را از کسب سودهای مورد نظرش بازداشته و اعتبار سیاسی کاخ سفید را هم مخدوش کرده است.
وصال روحانـی
روزنامهنگار
انگار هیچ کس متوجه نیست
ترامپ و تیمی که به عنوان اعضای کابینهاش برگزیده، به هیچ روی نگاه مساعدی به پکن ندارند و مسأله از دیدگاههای اقتصادی بسیار فراتر میرود. چین سالهاست که از سوی امریکا بدون مدارکی مستدل به زیر پا گذاشتن حقوق بشر، تلاش برای تملک تایوان، هک کردن ارتباطات تکنولوژیک سایر کشورها، حملات سایبری به این سو و آن سوی مرزها و البته متحد شدن با روسیه به قصد تضعیف امریکا متهم میشود. همه اینها سبب شده ترامپ هنوز «مستقر نشده» در کاخ سفید با تعرفهگذاریهای سنگین روی کالاهای وارداتی چین که تا 60 درصد هم بالغ میشود، به طرفهای چینی اعلام جنگ بدهد. بایدن که پس از شکست سنگین دستیارش کامالا هریس مقابل ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری اخیر امریکا فقط دو ماه دیگر در کاخ سفید اقامت خواهد داشت و در سخنرانی خود در واپسین روز اجلاس «گروه 20» در ریودوژانیرو اعتراف کرد که جهان به سوی برخوردهای ناگوار، بزرگ و تازهای پیش میرود و این برای او مایه تأسف عمیق میشود. به گزارش نیویورک تایمز، بایدن 82 ساله گفت: «انگار هیچ کس متوجه این نیست که انتخابها و اقدامات امروز ما پایهگذار همه اتفاقات فرداست. آیندهای که نه فقط یکی- دو سال بلکه چند دهه را هم دربر خواهد گرفت.»
رهبر چین: ما هیچ کس را
دشمن خود نمیانگاریم
جان دلوری، تاریخنگار «چین مدرن» با اشاره به نگاه اروپاییها به جایگاه این غول شرق آسیایی اظهار میدارد: «برخی از دولتهای بزرگ اروپایی با لحنی به ظاهر حمایتگرانه به چین میگویند که مراقب خودش باشد زیرا حملات بعدی امریکا به پکن بسیار سنگینتر از تهاجماتش تاکنون خواهد بود. آنها به شی جینپینگ میگویند ما هوای شما را داریم و به روابط خود در حال حاضر و آینده بسیار فکر میکنیم. میتوانید روی ما حساب کنید اما واقعیت امر شاید چیزی متفاوت با این باشد.»
در چنین شرایطی شی جینپینگ کوشید در جریان اجلاس «گروه 20» به همگان تفهیم کند که چین طرفدار اقتصاد آزاد و بسط بازارهای بینالمللی است. وی گفت: «ما امیدواریم غرب به ما اطمینان کند و بیش از این ما را تحت فشار قرار ندهد.» رهبر چین افزود: «تمامی کشورها موظفاند به پیشرفتهای دیگران به چشم یک دستاورد مثبت بنگرند و نه وقوع ضایعاتی برای خودشان. تنها راه یک پیشرفت عمومی، روابط صلحآمیز، احترام متقابل و تعاون و همکاری بین اقتصادهای پویاست. ما هم متعهد میشویم که به هیچ کشوری به چشم دشمن نگاه نکنیم.»
دنیا چندان شیرین نیست
با این حال دومین روز از اجلاس «گروه 20» سرشار از اظهار نظرهای منفی نسبت به چینیها و انتقادهای نرم و خشن سران کشورهای غربی از سیاستهای متخذه پکن بود. کایر استارمر نخستوزیر انگلیس هنوز پشت میز خطابه «مستقر نشده»، دولت چین را به نقض مکرر حقوق بشر متهم کرد و گفت این عادت پکن است با هر کس که در چین حرفی در مقام انتقاد میزند، برخوردی خصمانه داشته باشد. او همچنین دولت پکن را به اذیت دائمی دولت تایوان متهم کرد. درست است که استرالیا و چین روابط مخدوش شده خود را قدری تلطیف کردهاند اما امانوئل مکرون رئیسجمهور فرانسه و اولاف شولتز صدراعظم آلمان هم به وضوح از برقراری مناسبات غیر دموکراتیک در پکن سخن گفتند. این نوعی اعلام همسویی با ترامپ پیش از شروع فرمانروایی مجدد او در امریکا تلقی شده است. این در حالی است که چین با ایفای رلی کلیدی در سازمان تازه تأسیس بریکس، رل یک حمایتگر را برای کشورهای «کم برخوردار» ایفا کرده است.
جیمز مکگرگور، تحلیلگر ارشد روابط شرق آسیایی میگوید: «شی جینپینگ از تعرفههای تازه تعیین شده توسط ترامپ ناراضی است و به تدابیری میاندیشد که باید در این راه اتخاذ کند. دنیا برای او به شیرینی برخی کشورهای دیگر نیست و لغات زیبا دیگر به کار او نمیآیند. وی فقط باید بجنگد.»