نقش شهید سید حسن نصرالله در ایجاد هویت جهانی مردم لبنان
لبنان همواره به دلیل تاریخ استعمار، جنگهای تحمیلی متعدد و مداخلات خارجی از فقدان مفهوم هویت رنج برده است. در این میان، فرقهگرایی نیز عاملی است که تعلقات ملی را تضعیف کرده است زیرا به جای اینکه تنوع فرقهای و فرهنگی عاملی برای غنیسازی ملت لبنان باشد، اما عاملی برای تفرقه شده که بر تعریف افراد از هویت ملی و غرور آنها تأثیر منفی گذاشته است.
هویت اجتماعی بخش مهمی از خودپنداره را تشکیل میدهد که از «آگاهی فرد مبنی بر تعلق او به گروه خاصی همراه با اهمیت عاطفی و ارزشی عضویت در این گروه برای او» ناشی میشود. بنابراین، هنگامی که یک فرد در عمل به یک گروه خاص تعلق دارد، ارزیابی رویدادها بین اعضای گروه به اشتراک گذاشته میشود که به نوبه خود باعث ایجاد انگیزه در گروه نسبت به مسائل داخلی یا خارجی میشود.
بر این اساس، نظریههای شکلگیری هویت اجتماعی عمدتاً در مورد چگونگی تأثیر ایده تعلق صحبت کرده و بیان میکنند که رهبران نقش عمدهای در ایجاد حس تعلق دارند و میتوانند از تواناییهایی که دارند برای بازنمایی، تقویت، ایجاد و ادغام حس هویت اجتماعی مشترک استفاده کنند.
رهبری که تعلق و غرور را تحریک میکند
رهبر جامعه عمدتاً با وادار کردن آنها به تفکر، احساس و عمل به عنوان اعضای یک گروه، یعنی تحریک هویت اجتماعی مشترک آنها به عنوان «ما» به جای تمرکز بر هویت فردی، تأثیر مؤثری بر افراد اعمال میکند.
هنگامی که یک رهبر به جای ترویج تفرقه، رفتارهایی را انجام میدهد که تعلق ملی را تقویت میکند، ویژگیهای منحصر به فرد، خاص و متمایز تعلق ملی را برجسته میکند، ارزش خود را از طریق آنها تعریف میکند و حس مشترکی از «ما» در افراد گروه ایجاد میکند.
پس از تثبیت حس هویت ملی، رهبر میتواند با توجه به جنبههای مثبت و دستاوردهای به دست آمده، «غرور» را به ویژگی ذاتی تعلق ملی تبدیل کند.
آنچه گفته شد دقیقاً همان چیزی است که سید حسن نصرالله با « پیروزیهای تاریخی» به همه مردم لبنان تقدیم کرد. همانند پیروزیهای ملی که در جریان خروج «اسرائیل» از لبنان در سال 2000 و پیروزی در ژوئیه 2005 به دست آمد و احساس غرور ملی که همواره با خطاب «ای شریفترین مردم» به جامعه تزریق شد.
شاید بزرگترین غرور لبنانیها، فارغ از همه وابستگیهای فرقهای و فرهنگی پس از پیروزی تاریخی ژوئیه بود، به طوری که هر لبنانی از پیروزی مقاومت بر «اسرائیل» خوشحال میشد، اکنون نیز خود را متعلق به «محترمترین مردم» میداند و به خود میبالد که اهل کشوری است که اسرائیل، قویترین ارتش خاورمیانه را شکست داد.
تأثیر مهارت سیاسی رهبر
علاوه بر تأثیر رهبری در ترویج حس هویت مشترک، مهارت سیاسی نیز نقش فعالی در نفوذ اجتماعی ایفا میکند.
رهبران با هوش اجتماعی و سیاسی و توانایی ارتباطی بالا میتوانند با استفاده از پتانسیل خود، ویژگیهای منحصر به فرد، ارزشها و اهداف اساسی گروه را به طور دقیق شناسایی کنند، محتویات و مرزهای هویت گروه را به وضوح مشخص کنند و واقعیتی مناسب برای آن ارائه
دهند.
بر این اساس سید حسن نصرالله در سخنرانیها و پیامهای سیاسی خود بر موارد متعددی از جمله تمرکز بر انسجام و وحدت ملی لبنان، رهنمودهای اخلاقی، تقویت تعهد به مقاومت و تلاش برای ایجاد همدلی اشاره داشت. او همچنین نشان داد که تقسیم لبنان یک تقسیم بندی سیاسی است تا یک تقسیم فرقهای.
علاوه بر موارد فوق، سخنان سید نصرالله تأثیر راهبردی در داخل و خارج از کشور بویژه در رهبری جنگ روانی علیه اسرائیلیها داشت. به دلیل شدت نفوذ رسانهای او، حتی سرسختترین دشمنانش نیز او را به دلیل توانایی سخنوری و بلاغی، بینش استراتژیک و هوش رسانهایاش میشناختند. در ادامه به چند نمونه اشاره میشود، اما گفتنی است که محدود به موارد زیر نیست:
دانشنامه بریتانیکا، قدیمیترین دانشنامه جهان به زبان انگلیسی درباره شهید سید حسن نصرالله میگوید: رهبری سازمان حزبالله توسط نصرالله با محبوبیت او مشخص میشد، زیرا او برای بیان پیام خود به کاریزما و جذابیت پنهان تکیه میکرد، او سخنران آتشین یا ترسناکی نبود، بلکه متفکر، متواضع و گاهی شاد به نظر میرسید. وی میافزاید که نصرالله بر اهمیت عزت و شرافت اعراب تأکید کرد و نقش اساسی در دفاع از لبنان داشت.
او که توسط مطبوعات اسرائیل به عنوان «استاد جنگ روانی» توصیف میشد، از طیف وسیعی از استراتژیها برای تأثیرگذاری بر ادراک عمومی اسرائیل و حفظ روحیه در میان حامیان حزبالله استفاده میکرد.
این منبع در ادامه نوشته، نصرالله در سخنرانیهای خود، تهدیدهای مستقیم را با ابهام استراتژیک ترکیب میکرد تا احساس نگرانی دائمی در اسرائیل ایجاد کند و تلآویو را در لبه پرتگاه نگه میداشت. این خود نوعی فشار روانی بدون مداخله نظامی مستقیم تلقی میگردد.
آسوشیتدپرس نیز او را یک «استراتژیست ماهر و کاریزماتیک» توصیف میکند که پیروان شیعهاش در لبنان او را تحسین میکنند و میلیونها نفر دیگر در سراسر جهان عرب و اسلام به او احترام میگذارند. تایمز اسرائیل نیز او را یک رهبر کاریزماتیک توصیف کرد که شهادتش یک رویداد بزرگ در کل منطقه تلقی میگردد.
منبع: المیادین