کوروش پرویزیان
سرپرست پژوهشکده پولی و بانکی

ابقای رئیس بانک مرکزی با توجه به تغییر قانون بانک مرکزی، یک حرکت ارزشمند توسط رئیس‌جمهور بود، چرا که رئیس بانک مرکزی باید یک فرصت حداقل 5 ساله برای اجرای سیاست‌های خود داشته باشد. بر این اساس اکنون صدای واحدی از مجموعه دولت در خصوص بازار ارز کشور به گوش می‌رسد که این پیام مثبتی را برای بازارهای مختلف دارد.
به طور کلی سیاست‌های دولت و بانک مرکزی در حال حاضر در امتداد یکدیگر مثبت و قابل قبول است. دولت با سیاست‌های خود در تلاش است تا تعدد نرخ‌ها را در بازار کاهش داده و این مسأله به صورت یکسان‌سازی نرخ ارز درلایحه بودجه سال آینده دنبال شده است. اگر سیاست‌های پولی و مالی متخذه در بلند مدت دوام یابد و همه به مصوبات مرتبط پایبند باشند، این سیاست‌ها محترم شمرده شوند و دائم دستخوش نوسان و تغییرات مدیریتی قرار نگیرند حتی در شرایط تحریمی؛ امکان گرفتن نتیجه بیشتر خواهد شد. به طور کلی، پایبندی به تصمیمات درست اتخاذ شده و جلوگیری از مصوبات یکباره، تغییر مرتب و دائمی سیاست‌ها قطعاً بازارهای مالی و اقتصادی کشور را با مسأله مواجه می‌کند.
مسأله پول ملی، دارایی مردم و ثبات اقتصادی که جزو سیاست‌های اعلامی است اگر با مشکل مواجه شود کل کشور دستخوش مشکلات متعدد می‌شود اما دولت برای اینکه بازار را شفاف کند تا فعال اقتصادی قادر به پیش‌بینی بازار و تغییرات نرخ ارز باشد این اجازه را به بانک مرکزی داده تا بر اساس قانون جدید سیاست‌های پولی و ارزی توسط بانک مرکزی تنظیم شود.
به طور کلی، مسأله بعدی برای ایجاد ثبات و آرامش در بازار ارز موضوع استقلال بانک مرکزی است. اینکه دولت‌ها عددی را در بودجه پیش‌بینی کنند و بانک مرکزی مجبور به تبعیت از این عدد باشد یک مسأله و گرفتاری اساسی بوده است، چرا که دولت‌ها همواره در حال تنظیم دخل و خرج خود در بودجه هستند اما اگر این اجازه به بانک مرکزی داده شود تا در چهارچوب قانون مصوب که سیاست ارزی را بانک مرکزی تعیین کند و دولت هم به عنوان یک کنشگر مهم ارزی به این مسأله پایبند باشد، این رابطه دو طرفه بسیاری مشکلات را حل و از تکرار آنها جلوگیری می‌کند.
در عین حال، به رسمیت شناختن استقلال بانک مرکزی بویژه با توجه به قانون جدید تنظیم شده در حوزه سیاست ارزی به بانک مرکزی اجازه داده شده تا این سیاست‌ها را اجرا کند. در واقع کمک به مدیریت بازار و اجرای سیاست پولی و ارزی بر عهده بانک مرکزی است که باید با سیاست‌های تجاری و اقتصادی کشور همراستا باشد. اما در این بین باید استقلال بانک مرکزی نیز درنظر گرفته شود، چرا که بانک مرکزی پاسدار پول ملی، حافظ ثروت، سرمایه و دارایی پولی تک تک آحاد مردم است. در واقع بانک مرکزی وظیفه مراقبت ازارزش پول ملی را دارد.
مقررات و مکانیزم‌های تعیین شده وقتی در بلند مدت مورد احترام قرار بگیرد و همه این مسأله را قبول کنند، خود به خود استقلال بانک مرکزی برای همه پذیرفته شده و قطعاً هم سیاست‌های بانک مرکزی مخالف سیاست‌های دولت نیست و نخواهد بود و در امتداد یکدیگر حرکت می‌کنند.
مدیریت بازار پول و ارز باید در اختیار بانک مرکزی باشد و بقیه نهاد‌ها برای انجام وظایفش به آن کمک کنند. چرا که هر خسارتی به این وظایف و سیاست‌ها وارد شود، نتایج آن به آحاد مردم می‌رسد. دولت‌ها باید یک سیاست واحد و درست را در ادوار مختلف داشته باشند و قطعاً هم بانک مرکزی خلاف این سیاست‌ها حرکت نمی‌کند.