ایلیا پیرولی
خبرنگار

در روزهای اخیر، خبر انتقال ارز نیمایی به بازار ارز توافقی به یکی از موضوعات داغ اقتصادی کشور تبدیل شده است. این تغییر، که به‌عنوان یک گام جدی در راستای اصلاح نظام ارزی ایران تلقی می‌شود، می‌تواند تأثیرات عمیقی بر اقتصاد کشور بگذارد و بویژه برای فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان پیامدهای مهمی داشته باشد. محمد رضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی از این تغییر به‌عنوان یک تحول اساسی در سیاست‌های ارزی ایران یاد می‌کند و می‌گوید: عملیاتی شدن این اقدام می‌تواند به ایجاد فضایی رقابتی و شفاف کمک کند و در نهایت رونق تولید داخلی را در پی خواهد داشت. این در حالی است که چند‌ی پیش عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد نیز، بر لزوم نزدیک شدن نرخ ارز نیمایی به ارز آزاد تأکید کرد و افزود: انجام این تغییرات ضروری است تا زمینه کاهش نوسانات ارزی و بهبود شرایط اقتصادی کشور فراهم شود.

راهبردی برای بهبود تراز تجاری
بازار نیما که در گذشته به‌عنوان یکی از ابزارهای اصلی تأمین ارز شناخته می‌شد، با چالش‌های متعددی روبه‌رو بود. نوسانات ناگهانی نرخ ارز و عدم شفافیت در تعیین قیمت‌ها، مشکلاتی بودند که بسیاری از تولیدکنندگان را تحت فشار قرار داده بود. این نوسانات باعث می‌شد که هزینه‌های تولید به‌طور ناگهانی افزایش یابد و برنامه‌ریزی برای فعالیت‌های اقتصادی دشوار شود. همچنین این امر باعث شده بود تا در سال گذشته، تراز تجاری کشورمان به منفی 17 میلیارد دلار رسید و در شش‌ماهه اول سال‌جاری نیز این موضوع منفی هفت میلیارد دلار برآورد شد.
سیامک قاسمی، معاون اقتصادی سازمان برنامه و بودجه، به «ایران» گفت: در لایحه بودجه سال آینده، ورودی حقوق گمرکی مبنای نرخ‌گذاری قیمت کالاهای غیر‌اساسی است تا از تورم جلوگیری شود. این تصمیم نشان‌دهنده توجه دولت به ایجاد ثبات اقتصادی و کنترل تورم در شرایط جدید است. وی معتقد است: با اجرای ارز توافقی، تولیدکنندگان داخلی می‌توانند با قیمت‌های رقابتی‌تر محصولات خود را عرضه کنند و این امر می‌تواند به افزایش صادرات منجر شود. وقتی که تولیدکنندگان داخلی توانایی رقابت با کالاهای خارجی را پیدا کنند، می‌توانند سهم بیشتری از بازارهای بین‌المللی را کسب کنند و در نتیجه، درآمدهای ارزی کشور افزایش یابد .به عبارت دیگر، ارز توافقی می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای کنترل واردات بی‌رویه عمل کند و با تشویق تولید داخلی، وابستگی کشور به کالاهای خارجی را کاهش دهد. قاسمی با اشاره به اینکه ورود ارز توافقی به بازار، راهکاری مؤثر برای بهبود وضعیت تراز تجاری کشور خواهد بود، افزود: ارز توافقی با ایجاد یک فضای رقابتی‌تر و شفاف‌تر در بازار ارز، می‌تواند تأثیرات مثبتی بر رونق صادرات و کاهش واردات داشته باشد.‌

افزایش اعتماد و رونق جذب سرمایه‌گذاری
انتقال ارز نیمایی به بازار ارز توافقی امیدها را برای ایجاد فضایی رقابتی و شفاف افزایش داده است. یکی از مزایای اصلی این بازار، افزایش شفافیت در تعیین نرخ ارز است. در این بازار، قیمت‌ها بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا شکل می‌گیرند و این موضوع می‌تواند به کاهش نوسانات ناگهانی نرخ ارز کمک کند. با کاهش دخالت‌های مستقیم بانک مرکزی در تعیین نرخ ارز، اعتماد عمومی به نظام ارزی کشور افزایش خواهد یافت .این تغییر همچنین می‌تواند به رونق جذب سرمایه‌گذاری خارجی کمک کند. سرمایه‌گذاران خارجی معمولاً به دنبال بازارهای شفاف و قابل پیش‌بینی هستند و ایجاد یک نظام ارزی پایدار می‌تواند جذابیت ایران را برای سرمایه‌گذاری افزایش دهد. با فراهم شدن شرایط مناسب برای فعالیت اقتصادی، انتظار می‌رود که تولیدکنندگان داخلی نیز بتوانند با کیفیت بالاتر و قیمت‌های رقابتی‌تری محصولات خود را عرضه کنند.

واکنش فعالان اقتصادی
پس از اعلام خبر انتقال ارز نیمایی به بازار ارز توافقی، واکنش‌های متنوعی از سوی فعالان اقتصادی مشاهده شد. برخی از کارشناسان و تولیدکنندگان این تغییر را مثبت ارزیابی کرده و معتقدند که با ایجاد فضای رقابتی و شفاف، وضعیت تولید داخلی بهتر خواهد شد. آنها بر این باورند که این تغییر می‌تواند به افزایش کیفیت محصولات داخلی و کاهش قیمت‌ها منجر شود. در عین حال، برخی دیگر از فعالان اقتصادی نگران پیامدهای این تغییر هستند. آنها معتقدند که نوسانات شدید نرخ ارز ممکن است مشکلاتی را برای تولیدکنندگان ایجاد کند و هزینه‌های تولید را افزایش دهد. همچنین نگرانی‌هایی درباره عدم توانایی برخی از تولیدکنندگان کوچک برای رقابت در یک بازار آزاد وجود دارد.

بــــرش

امید برای تحول و بهبود وضعیت اقتصادی
در نهایت، انتقال بازار نیما به بازار ارز توافقی یک گام جدی در راستای اصلاح نظام ارزی کشور به شمار می‌آید. بر این اساس امیدها برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور با این تغییر افزایش یافته است و باید دید که آیا این تحولات می‌توانند به ایجاد یک نظام ارزی پایدار و قابل اعتماد منجر شوند یا خیر؟ فعالان اقتصادی و مردم همچنان منتظر نتایج عملی این تصمیم هستند تا بتوانند برنامه‌ریزی‌های لازم را برای آینده انجام دهند. اگر بانک مرکزی بتواند نظارت مؤثری بر این بازار جدید داشته باشد و شرایط را به‌گونه‌ای مدیریت کند که نوسانات شدید کنترل شود، احتمالاً می‌توان شاهد تحولی مثبت در اقتصاد کشور بود. این تغییرات نه تنها می‌تواند به رونق تولید داخلی کمک کند بلکه می‌تواند زمینه‌ساز رونق جذب سرمایه‌گذاری خارجی و افزایش اعتماد عمومی نسبت به نظام ارزی کشور شود. در نهایت، ایجاد یک نظام ارزی شفاف و پایدار می‌تواند امیدها را برای خروج از بحران رکود و افزیش رشد اقتصادی کشورمان زنده نگه دارد.