هنرهای ایرانی - اسلامی منبع اقتصادی جذاب در کشور
محبوبه کاظمی دولابی
مدیر نگارخانه ترانه باران
در دنیای امروز، جایی که فرهنگ و هنر به عنوان منابع کلیدی در اقتصاد جهانی شناخته میشوند، ما باید به دنبال راهکارهایی باشیم که این ظرفیتها را بهخوبی شناسایی و از آنها بهرهبرداری کنیم. هنرهای ایرانی - اسلامی با تنوع و غنای خود، میتوانند به عنوان محرکی برای توسعه پایدار، اشتغالزایی و جذب گردشگران داخلی و خارجی عمل کنند.
هنرهای اصیل ما نه تنها نمایانگر تاریخ ، فرهنگ و تمدن کهن این سرزمین هستند، بلکه به عنوان ابزاری مؤثر برای رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی نیز عمل میکنند. از این رو، لازم است تا با ایجاد بسترهایی مناسب برای هنرمندان و فعالان فرهنگی، زمینههای لازم را برای رشد و شکوفایی این هنرها فراهم آوریم. بنابراین هدف نه تنها معرفی هنرهای ایرانی - اسلامی به جهان، بلکه ایجاد یک اکوسیستم حمایتی است که به هنرمندان امکان دهد تا آثار خود را خلق کرده و در بازارهای ملی و بینالمللی عرضه کنند. نکته اساسی در این راستا، نقش مسئولان است که بسیار حائزاهمیت است. به طوری که آنها با تدوین سیاستهای حمایتی، تأمین زیرساختها و ایجاد مشوقهای مالی میتوانند به شکوفایی این حوزه کمک کنند و به ایدههای کارآمد به نفع منافع ملی تحقق بخشند.
در این میان همکاری کارآفرینان فرهنگی با مسئولان است که میتواند کلید راهگشای این میدان باشد و منجر به ایجاد یک فضای مساعد برای نوآوری و خلاقیت در هنرهای ایرانی- اسلامی، معرفی هنرمندان و ایجاد بازاری کارآمد در جهان شود.
با این مقدمه، در ادامه میتوانیم اشارهای کوچک به بررسی ظرفیتها و فرصتهای موجود در حوزه هنرهای ایرانی- اسلامی داشته باشیم و با تأکید بر نقش مسئولان، راهکارهایی برای ادغام این هنرها در برنامههای کلان اقتصادی کشور ارائه دهیم. به امید اینکه با همکاری تمامی ذینفعان، بتوانیم آیندهای روشنتر برای فرهنگ و هنر این سرزمین رقم بزنیم.
اگر اقتصاد فرهنگی را به معنای بهرهبرداری از منابع فرهنگی برای تولید و توزیع کالاها و خدمات فرهنگی، هنری در نظر بگیریم و این حوزه را به صنایع خلاق، فرهنگی، هنر، رسانهها، گردشگری فرهنگی و هنری بخشبندی کنیم، با توجه به غنای فرهنگی و تاریخی ایران، ظرفیتهای زیادی برای توسعه اقتصاد فرهنگی وجود دارد که میتواند به رشد اقتصادی و اشتغالزایی کمک کند.
هنرهای ایرانی- اسلامی دارای ظرفیتها و ویژگیهای منحصر به فردی هستند که آنها را به یک منبع اقتصادی جذاب در کشور تبدیل میکند.
تنوع و غنای فرهنگی هنرهای اصالت محور و هویتبنیان نظیر خوشنویسی، سفالگری، فرشبافی، موسیقی سنتی، صنایع دستی و… نمایانگر تاریخ و فرهنگ غنی ایران هستند که این آثار هنری و فرهنگی میتوانند به عنوان جاذبههای گردشگری هم مورد توجه قرار گیرند و با شیوههایی با جذب گردشگران داخلی و خارجی، درآمدزایی کنند. اهمیت دادن به توسعه و ترویج هنرهای ایرانی- اسلامی میتواند به رشد صنایع فرهنگی، صنایع خلاق، صنایع دستی، هنرهای سنتی و اصیل کمک کند که این امر به اشتغالزایی و حفظ و پاسداشت میراث ناملموس فرهنگی کشور منجر خواهد شد.
برنامهریزی کلان برای توسعه هنرهای ایرانی- اسلامی به عنوان نقشه راه بسیار مورد نیاز است. برای بهرهبرداری از پتانسیلها و ظرفیتهای موجود در هنرهای ایرانی- اسلامی، نیاز به یک برنامهریزی کلان و جامع وجود دارد که دولت باید با حمایت مالی و تخصیص بودجههای مناسب به پروژههای هنری و فرهنگی، زمینههای رشد این حوزه استراتژیک فرهنگی را فراهم کند.
از موضوعهای مهم و زیرساختی این حوزه، اهمیت به آموزش و پرورش کودکان ، نوجوانان و جوانان است که توجه به ایجاد دورههای آموزشی در مدارس و دانشگاهها برای آموزش هنرهای ایرانی- اسلامی به جوانان، میتواند به حفظ و ترویج این هنرها کمک کند. بازاریابی و تبلیغات نیز از ارکان مهمی است که در استفاده از آن کم توجهی شده، چرا که استفاده از روشهای نوین بازاریابی برای معرفی هنرهای ایرانی- اسلامی به بازارهای جهانی و داخلی ضروری است.
برگزاری نمایشگاهها، جشنوارهها و رویدادهای هنری با تأکید بر هنرهای اصیل و تمدنی ایرانی- اسلامی نیز میتواند به افزایش آگاهی عمومی درباره این هنرها و همچنین به ایجاد شبکههای حمایتکننده کمک کند که نیک میدانیم تشکیل شبکههای حمایتی برای هنرمندان و کارآفرینان فرهنگی میتواند به تبادل تجربیات و همکاریهای مشترک ملی و بینالمللی منجر شود.
تأثیرات اقتصادی حمایت و توجه به هنرهای ایرانی- اسلامی، میتواند تأثیرات اقتصادی مثبتی در میان هنرمندان این حوزه و جامعه هنری داشته باشد.
افزایش اشتغالزایی از تأثیرات مؤثر و حیاتی در جامعه هنری است که با توجه به صنایع خلاق و هنری، فرصتهای شغلی جدیدی برای هنرمندان و جوانان ایجاد خواهد شد که در کشور، جامعهای با تعداد نفرات قابل توجهی هستند. همچنین با رونق گردشگری فرهنگی و هنری و با صادرات محصولات هنری، درآمد ملی افزایش خواهد یافت. تحقق قانون بودجه سال ۱۳۹۰ و اختصاص یک دهم درصد از بودجه عمرانی به خرید آثار هنری، گامی مؤثر در رونق و ترویج هنرهای ایرانی- اسلامی است.
این قانون نه تنها به حمایت از هنرهای اصیل و هویت بنیان فرهنگی کشور کمک میکند، بلکه به برندسازی این هنرها و هنرمندان و کشور عزیزمان ایران اسلامی در سطح جهانی نیز میانجامد.
با خرید آثار از گالریها و نمایشگاهها و تحویل آنها به موزهها و مراکز فرهنگی، میتوانیم نه تنها منافع ملی را تأمین کنیم، بلکه زمینهساز شکوفایی و توسعه پایدار هنرهای ایرانی- اسلامی در عرصه بینالمللی نیز باشیم. این اقدام، سرمایهگذاری در فرهنگ و هویت ملی است که میتواند به ارتقای جایگاه ایران در دنیای هنر منجر شود. در این میان موضوع بسیار قابل تأکید و اهمیت، موضوع کمک به تحقق توسعه پایدار است که میدانیم اقتصاد فرهنگی به عنوان یکی از ارکان توسعه پایدار شناخته میشود. بنابراین سرمایهگذاری در این حوزه میتواند به تقویت انسجام اجتماعی و هویت ملی کمک کند.
توجه به هنرهای ایرانی- اسلامی باید به عنوان یک اولویت در برنامههای کلان اقتصادی کشور قرار گیرد.
با بهرهبرداری صحیح از ظرفیتهای موجود، نه تنها فرهنگ و هنر کشور رونق خواهد یافت، بلکه اقتصاد فرهنگی نیز به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار در کشور شناخته خواهد شد. مسئولان باید با همکاری کارآفرینان فرهنگی هنری، هنرمندان و نهادهای آموزشی، زمینههای لازم را برای رشد این حوزه فراهم آورند تا از غنای فرهنگی خود بهرهبرداری کنیم و آیندهای روشن برای نسلهای آینده بسازیم. در نهایت کارآفرینان فرهنگی هنری هستند که به عنوان موتور محرک اقتصادی میتوانند با حمایت دولتها، تحقق رشد و توسعه اقتصاد فرهنگی و هنری در کشورها را رقم بزنند.
به عنوان یک توسعهگر فرهنگی و کارآفرین فرهنگی هنری در کشور، همواره دغدغهام حفظ و ترویج میراث غنی فرهنگی و هنرهای اصیل و تمدنی ایرانی- اسلامی بوده است و سالهاست که در این عرصه فعالیت میکنم و با تمام وجود به اهمیت هنرهای ایرانی- اسلامی در شکلدهی هویت ملی و تقویت پیوندهای اجتماعی باور دارم و بر اساس این طرز تفکر، نگارخانه تخصصی هنرهای ایرانی- اسلامی ترانه باران را تأسیس و راهاندازی کردهام تا بتوانم گامهای مؤثری برای تحقق آنچه روایت شد، بردارم.