وحید طبایی/ یکی از مسائل و دغدغه‌های اجتماعی که بالطبع در فضای فرهنگ و هنر نیز تأثیر می‌گذارد، سرمایه اجتماعی است. اینکه سرمایه اجتماعی چه ویژگی‌هایی دارد و از منظر جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی در حکمرانی چه نقشی دارد، موضوع میان‌رشته‌ای در علم سیاست و علوم انسانی است. هنرمندان ، نویسندگان و فعالان رسانه‌ای در ترمیم گسست‌های جامعه بسیار مؤثرند. آمد و رفت‌های دولت‌ها و تنوع دیدگاه‌هایی که در بخش‌های فرهنگی دولت بر سر کار می‌آیند، رابطه مستقیمی با فعالیت اهالی هنر و فرهنگ و محصولات فرهنگی و همچنین حضور فعالانه آنها در عرصه اجتماعی دارد. جامعه‌شناسان در این سال‌ها از روند فزاینده کاهش سرمایه اجتماعی صحبت کرده‌اند و یکی از راهکارهای برون رفت از این معضل را همیشه در فرهنگ و هنر جسته‌اند. در روزهای گذشته با انتصاب نادره رضایی به عنوان معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد، حرف و حدیث‌هایی در رسانه‌ها و محافل فرهنگی و هنری مطرح شده و درباره چند و چون پیشینه کاری وی صحبت کرده‌اند. از شایعات و اخبار کذب عبور کرده و با استناد به صحبت‌های معاون هنری جدید در مراسم معارفه به نکاتی اشاره می‌کنم. نادره رضایی به عنوان دانش‌آموخته سطح دکترای جامعه‌شناسی، از دو منظر به مسأله سرمایه اجتماعی در سخنرانی روز معارفه‌اش نگاه کرده است. نخست از دریچه جامعه‌شناسی به گشایش‌های تازه در این عرصه با بازگرداندن اعتماد عمومی و همچنین اعتماد هنرمندان بویژه به تهدیدهای پیش رو در عرصه مناسبات جامعه و هنر اشاره کرد. نخستین موضوع روند فزاینده کاهش سرمایه اجتماعی و سپس تهدیدهای کاهش دینداری و مسأله تعلق خاطر به ایران است که از منظر ایشان با بهره‌گیری از ظرفیت‌های فرهنگ و هنر می‌توان به افق‌گشایی‌های مؤثر اندیشید. مهم‌ترین مسأله از نظر نادره رضایی در جایگاه معاون هنری وزارت فرهنگ، افزایش سطح امیدواری با بکارگیری ابزارهای نو در عرصه فرهنگ و هنر است. این مسأله که اعتماد باید بازگردانده شود یا افق‌های تازه گشوده شود، روی کاغذ و در حرف بسیار آسان است اما در عمل با مسائل پیچیده جامعه هنری و اجتماع روبه‌رو هستیم. در این مقطع به نظر می‌رسد که مسأله اقتصاد هنر و گشایش در معیشت هنرمندان از جمله مسائل اساسی است. نادره رضایی در این بخش با اتکا به تجربیات علمی و عملی در زمینه کسب و کار برنامه‌هایی را ارائه کرده است. به نظر می‌رسد وی با صحبت‌هایش در روز معارفه، افق روشنی را در زمینه اقتصاد هنر می‌تواند فراهم کند. به تعبیری ارتباط مؤثر و مستمر فرهنگ و هنر با فضای صنعتی و اقتصادی در جامعه و توجه نهادها و مجموعه‌های اقتصادی به هنر و استفاده از ظرفیت فرهنگ و هنر برای جلب اعتماد مردم به مجموعه‌های اقتصادی و از همه مهم‌تر هنر اندیشه‌ورز در مقابل ابتذال رایج و پخش شده در عرصه فرهنگ و هنر، موضوعی است که ارزش افزوده برای نهادهای اقتصادی و نیز مجموعه فرهنگ و هنر دارد. نکته مهمی که در سخنرانی روز معارفه معاون هنری جدید مطرح شد و در این سال‌ها در ادبیات بسیاری از مسئولان در حد حرف باقی مانده بود، توجه به زیست بوم فناوری و فضای مجازی و ضرورت تحولات تکنولوژیک است که در برنامه‌های نادره رضایی به طور جدی مطرح شده است. همه می‌دانیم که بخش مهمی از زیست نه فقط نسل جوان بلکه نیمی از جامعه در فضای مجازی است و بهره‌گیری از پلتفرم‌ها و استفاده از این امکان برای رسیدن به خواسته‌ها راه دور از دسترسی نیست که با برنامه‌ریزی و توجه به اصالت‌های ذاتی جامعه در تمدن و فرهنگ ایرانی امکانپذیر است. با برنامه‌های نادره رضایی امیدواریم که با ارائه برنامه‌های تحول‌خواه و بهره‌گیری از گفتمانی مؤثر در روابط هنرمندان و جامعه و حاکمیت به عنوان یک مثلث مهم در عرصه تأثیرات فرهنگ و هنر، وی بتواند بخشی از مشکلات را از طریق فرهنگ و هنر مرتفع کند.
