سارا مرادخانی
خبرنگار

 
پدیده چند نرخی بودن، یکی از چالش‌های اساسی بازار ارز محسوب می‌شود، از این جهت یکسان‌سازی نرخ ارز برای سیاستگذار بانکی و پولی یک چالش و تصمیم اساسی همواره مورد نظر بوده و هست. اکنون با ارائه بودجه 1404 دولت مکلف به یکسان‌سازی نرخ‌های ارزی شده تا بتواند بخشی از مشکلات اقتصادی را به دلیل نوسانات ارزی کاهش دهد.
به طور کلی، حرکت به سمت نظام تک نرخی ارز به عنوان مهم‌ترین راهکار حذف رانت در اقتصاد در دستور کار دولت چهاردهم است؛ رانتی که در سال گذشته به زیان ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی صادرکنندگان منجر شد؛ اکنون در این شرایط باید دید تحقق این تدبیرمهم نیازمند چه زیر‌ساخت‌ها و الزاماتی بوده و تحقق آن چه تأثیری برافزایش رونق اقتصاد کشورخواهد گذاشت.

یکسان‌سازی باید مرحله‌ای باشد
محمد علی بهمنی، رئیس اسبق بانک مرکزی در خصوص یکسان‌سازی نرخ ارز و تأثیرات آن در اقتصاد به «ایران» گفت: یکسان‌سازی نرخ ارز، آرزوی همه مسئولان در همه دوره‌ها بوده و هست و بهترین نتیجه آن حذف رانت خواهد بود.
وی افزود: برای یکسان‌سازی دولت باید منابع ارزی کافی نیز جهت پاسخگویی به درخواست‌ها داشته باشد. در غیر این صورت، بازار دیگری به نام بازار دوم ایجاد شده و پدیده رانت در بازار ارز رونق می‌گیرد.
بهمنی بیان داشت: هیچ دولتی توان یکسان‌سازی نرخ ارز را به صورت آنی ندارد و باید این مسأله به صورت تدریجی انجام شود تا شوک ارزی ایجاد نشود. البته درصورت رعایت موارد مذکور، تحقق این موضوع بهترین دستاورد دولت چهاردهم در مدیریت و برقراری ثبات در بازار ارز خواهد بود.

نیاز بازار به قیمت واحد و مشخص
کوروش پرویزیان سرپرست پژوهشکده پولی و بانکی در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید: بحث نرخ ارز اهمیت زیادی در اقتصاد کشور دارد به گونه‌ای که می‌تواند شرایط را برای توسعه کسب و ‌کار فعالان اقتصادی تحت تأثیر زیادی قرار دهد. یعنی نرخ ارزی که در دسترس کل فعالان اقتصادی قرار می‌گیرد در صورت تفاوت، مسائل و مشکلات زیادی در بازار و برای مردم ایجاد می‌کند.
پرویزیان گفت: ارز قابل دسترس برای فعالان اقتصاد اگر به یک نرخ و یا نرخ‌های نزدیک به هم باشد، باعث کاهش رانت، فساد و خلق فرصت‌های عادلانه می‌شود. لذا نرخ ارز باید واجد یک مشخصه واحد و یکسان باشد، بطوریکه مصرف کنندگان از منابع ارزی بتوانند با قیمتی مشخص یا با حدود قیمتی واحد ارز، نیازهای خود را تأمین کنند. همچنین در این حالت اقتصاد و بازار می‌تواند پیش‌بینی پذیر باشد و مصرف کننده ارز قادر به برنامه‌ریزی برای آینده فعالیت خود بر اساس این قیمت بازار خواهد بود. وی افزود: به طور کلی، هر چه نرخ ارزها متعدد باشد، شرایط برای فعالان سخت‌تر شده و از سوی دیگر علاوه بر ایجاد رانت و مسائل سوء دیگر، بازارهای موازی و دوم و سوم نیز ایجاد می‌شود، که این تعدد قیمت‌ها و بازارها فعالان اقتصادی را سردرگم و دچار مشکل می‌کند و در نهایت اقتصاد و مردم آسیب می‌بینند.‌
 این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: به طور کلی سیاست‌های دولت و بانک مرکزی در مدیریت بازار ارز مثبت و قابل قبول است چرا که تلاش دارد تا تعدد نرخ‌ها را در بازار کاهش داده و زمینه یکسان‌سازی نرخ ارز با تصویب بودجه 1404  فراهم شود. در مجموع اگر سیاست‌های پولی و مالی متخذه در بلند مدت دوام یابد و همه ارکان اقتصادی به اجرای این مصوبات پایبند باشند و این تصمیم‌ها حتی در شرایط تحریمی دستخوش تغییرات مدیریتی نشوند، می‌توان امیدوار بود که سرانجام در دولت چهاردهم بستر‌های اولیه برای تک نرخی شدن نرخ ارز فراهم خواهد شد.