آرزو کیهان
خبرنگار

طلا یکی از باارزش‌ترین فلزات جهان است که نه تنها به عنوان زیورآلات که در صنایع الکترونیکی و فناوری‌های نوین همچون تراشه‌ها هم استفاده زیادی دارد. شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید گوشی‌ها، رایانه‌ها و حتی تلویزیون‌ها حاوی مقادیری طلا و سایر فلزات هستند. آخرین آمارها نشان می‌دهد میزان مصرف طلا در بخش فناوری و صنعت الکترونیکی در ۳ماهه دوم سال ۲۰۲۴ نسبت به مدت مشابه سال گذشته، افزایشی ۱۱درصدی داشته و به ۸۱ تن رسیده است. در این میان، بخش الکترونیکی محرک اصلی تقاضای طلا بوده است. این آمار نشان‌دهنده میزان تقاضای طلا برای تولید تراشه‌های پیشرفته موردنیاز هوش مصنوعی است که با گذر زمان روندی روبه‌رشد خواهد داشت.

این فلز همه کاره
 اما چرا از طلا در اجزای مختلف وسایل الکترونیکی استفاده می‌شود؟ طلا یک رسانای کارآمد الکتریسیته است که امکان انتقال سیگنال‌های الکتریکی را بدون ازدست‌دادن قابل‌توجه انرژی فراهم می‌کند. همچنین در برابر خوردگی و اکسید شدن، حتی در شرایط محیطی نامطلوب، بسیار مقاوم عمل می‌کند. ازسوی دیگر این فلز بسیار چکش‌خواراست، بنابراین می‌توان آن را به‌راحتی شکل داد و بدون شکستگی به ورقه‌های نازک، سیم و قطعات بسیار کوچک تبدیل کرد که این ویژگی، برای ایجاد مدارهای پیچیده الکترونیکی عالی است. همچنین طلا با فلزات دیگر مانند مس و سیلیکون که معمولاً در وسایل الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرند، سازگاری دارد. خواص فیزیکی و شیمیایی ذاتی طلا در بسیاری از کاربردهای صنعتی و تکنولوژیکی مفید است و می‌توان از آن برای کاتالیز کردن بسیاری از فرآیندهای شیمیایی استفاده کرد. به همین دلیل است که ما شاهد مصرف فزاینده طلا در بخش فناوری هستیم. در واقع اگر طلا خیلی کمیاب و گران نبود، احتمالاً بیشتر مورداستفاده قرار می‌گرفت. طلا به دلیل کاربردها و کمیاب‌بودنش یکی از باارزش‌ترین فلزات جهان به شمار می‌رود و حدود سه‌چهارم تقاضای طلای جهان برای تولید جواهرات است. مردم سراسر جهان عاشق خریدن طلا هستند و تنها در سه‌ماهه دوم سال‌جاری حدود ۴۷۹.۴ تن طلا در ساخت جواهرات استفاده شده است.

 میانگین طلای مصرفی در گوشی‌ها
علاوه بر جواهرات، سازندگان تلفن‌های همراه نیز از طلا برای ساخت مادربورد استفاده می‌کنند. مادربورد بخشی از گوشی است که تمام اطلاعات به وسیله رم و هارد در آن ذخیره می‌شود. علاوه‌براین، طلا در اتصالات مدار و تراشه حافظه مادربورد استفاده می‌شود زیرا بخش‌هایی از تلفن همراه به ماده‌ای نیاز دارند که در طول زمان فرسوده و خرده نشود. این فلز گرانبها در ساخت رایانه‌ها حتی بیشتر از تلفن همراه کاربرد دارد؛ زیرا رایانه‌ها مادربوردهای بزرگ‌تری نسبت به تلفن همراه دارند. بنابراین میزان طلای مصرفی در رایانه‌ها بیشتر است و باتوجه‌ به قابلیت‌های طلا، استفاده از آن در کنسول‌های بازی، دوربین‌ و رادیوها هم به وفور دیده می‌شود.
 در گوشی‌های هوشمند که امروزه در دست بسیاری از مردم جهان دیده می‌شود چه میزان طلا به کار رفته است؟ جالب است بدانید که گوشی‌های آیفون نسبت به دیگر برند‌های گوشی هوشمند، طلای بیشتری دارند. البته باید گفت هرچند مقدار دقیق مصرف طلا نسبت به مدل گوشی متفاوت است، اما به طور متوسط در یک آیفون حدود ۰.۰۳۴ گرم طلا، ۰.۳۴ گرم نقره، ۰.۰۱۵ گرم پالادیوم و کمتر از یک هزارم گرم پلاتین به کار رفته است. باتوجه‌ به قیمت‌ روبه رشد طلا، می‌توان گفت میانگین مقدار طلای مصرفی در آیفون، حدود ۲.۵۰ دلار است.

تراشه‌های طلایی
 در کنار قطعات الکترونیکی، امروزه اهمیت طلا برای شرکت‌های بزرگ تولید‌کننده تراشه‌های حافظه دوچندان شده است؛ شرکت‌هایی چون SK Hynix و میکرون، به عنوان غول‌های تولیدکننده تراشه، اعلام کرده‌اند که با سفارش درخواست مشتریان، میزان خط تولید تراشه‌های حافظه که در آن ذرات طلا به کاررفته دوچندان شده است. در کنار این دو شرکت، سامسونگ نیز پیش‌بینی کرده است به لطف افزایش تقاضای تراشه‌های هوش مصنوعی، درآمد این شرکت تا سال 2025 افزایش 23 درصدی داشته باشد. به عبارتی افزایش فروش چندین برابری شرکت‌های فناوری، زمینه ساز میزان مصرف بالای فلز طلا توسط این شرکت‌ها شده است. دیودهای ساطع‌کننده نور (LED) هم یکی دیگر از بخش‌هایی است که در ساخت آنها طلا به کار رفته است. میزان طلای مورداستفاده در تولید این دیودها رشد متوسطی را در سه‌ماهه دوم سال 2024نشان می‌دهد و البته با تولید صفحات تخت LED برای بازی‌های المپیک، این آمار رشد فراوانی داشته است. بااین‌حال، LED ها در زمینه‌های دیگری ازجمله تصفیه آب وهوا، نگهداری مواد غذایی، خودرو، زیرساخت ایستگاه‌های شارژ و روباتیک هم استفاده می‌شوند. در کناراین مصارف، تقاضای طلا در ساخت بوردهای مداری PCB (بورد الکترونیکی) هم دیده می‌شود که در ساخت سرور و ماهواره‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. طلا در صنعت الکترونیکی و تولید سوئیچ یا کلیدهای برق، قطعات پیونددهنده، رابط‌ها و دستگاه‌های تقویت‌کننده آشکار هم به کار می‌رود. قطعات تشکیل‌دهنده لوازم برقی با روکشی ظریف از طلا تزیین شده و با این کار، جذب حرارت به‌سرعت صورت می‌گیرد و از اکسیداسیون یا تیره‌شدن فلز در درجه حرارت خیلی بالا و پایین جلوگیری می‌شود.

تراشه‌های ارتباطی
در زنجیره تأمین مواد اولیه مورد نیاز تولید فناوری‌های هوش مصنوعی و ایجاد فرصت‌های نوظهور، استفاده از طلا سالانه به شکل چشمگیری روبه‌افزایش است. رشد سریع رایانش ابری که با فناوری هوش مصنوعی همراه است، تقاضا برای تراشه‌های ارتباطی پیشرفته را افزایش داده است. درهمین حال، استفاده از ماهواره‌های مدار پایین زمین (LEO) سریع‌تر از حد انتظار پیش رفته است زیرا اپراتورها نیاز به استقرارسریع دارند. از سوی دیگر پیشرفت اینترنت وای‌فای6- در سال ۲۰۲۴ در کنار رونق مداوم بازار الکترونیکی باعث شده است تا میزان مصرف طلا در حوزه الکترونیکی و فناوری بالا برود. این امر حتی بر میزان مصرف طلا در کشورهای مختلف تأثیرگذار بوده است. اما مصرف طلا تنها به فناوری ختم نمی‌شود و در حوزه‌های دیگر هم کاربرد دارد. به طور کلی میزان مصرف طلا در هر کشور بسته به اتفاقات داخلی و میزان تولید در نیمه اول سال ۲۰۲۴ متغیر بوده است؛ اما زمانی که در یک کشور کاهش مصرف دیده شده، در کشور دیگر این میزان کاهش جبران شده است، به طور مثال در کشور هند به دلیل انتخابات و برگزاری عروسی‌های کمتر، میزان مصرف طلا برای استفاده در دوخت پارچه‌های ساری با نخ طلا کاهش داشته، اما برعکس در کشور چین با افزایش خرید جواهرات و طلا آمار مصرفی بالارفته است.

بــــرش

طلا در پزشکی
طلا در زمینه پزشکی جزو فلزات کاربردی اساسی به شمار می‌رود. ثبات ذاتی و خواص نوری طلا برای استفاده در تست‌های تشخیصی پزشکی عالی عمل می‌کند. شورای جهانی طلا اعلام کرده است که طلا در ساخت تست‌های (RDT) (تست تشخیص سریع مالاریا) به کار می‌رود. جالب آن‌که از نانوذرات طلا علاوه برآزمایش مالاریا، درتست ایدز، هپاتیت و سایر بیماری‌ها هم استفاده می‌شود. کاربردهای طلا عجیب و جالب به نظر می‌رسد. در سال ۲۰۱۸ میلادی، تیمی از محققان چینی با جایگزین‌کردن گیرنده‌های نوری تخریب‌شده، ساختارهای حسی درون چشم موش‌ها را که به نور پاسخ می‌دهند با نانوسیم‌های ساخته شده از طلا و تیتانیوم بازسازی کردند و با این کار بینایی موش‌های کور تا حدی بازسازی شد.