نسخه‌ پدر آبخوان‌داری برای ماندگاری تمدن ایران زمین

صدای پای آب

زیست بوم/  درگذشت سید آهنگ کوثر آه از نهاد آنها که به ارزش آبخوان‌داری در سرزمین خشک و نیمه خشک آشنا هستند برآورد؛ علمی بر پایه دانش فراموش شده کهن ایرانیان. آهنگ کوثر، آبخوان‌داری را بهره‌وری بهینه از آب و خاک از ستیغ کوه‌ها تا آرامگاه آب می‌دانست. او سیلاب را نعمتی در سرزمین ایران می‌دانست و می‌گفت:
«گنجایش آب قابل استفاده» مهم‌ترین عامل پایداری خشک بوم‌هاست. بافت و ژرفای خاک، عوامل اصلی تعیین کننده این ویژگی به شمار می‌روند. کوثر اعتقاد داشت:آبیاری سیلابی برای فرآوری خوراک انسان و دام، ایجاد فضای سبز، تولید چوب‌های صنعتی و هیزم و از همه مهم‌تر، تغذیه مصنوعی آبخوان‌ها و مصرف بجا و بهنگام از آب ذخیره شده، دو راه بهره‌وری بهینه از سیلاب و زمین‌های کم شیب فرسوده و ساختن زیستگاهی پسندیده‌، هست.
فقدان پدر آبخوان‌داری ایران واکنش جهادگران جهاد سازندگی را هم در پی داشت تا به همگان یادآوری کنند که کوثر، با دانش بومی و پخش سیلاب چگونه زندگی را به «گربایگان» فسا بازگرداند. آنها در بیانیه‌ای نوشتند:وی پس از بازگشت به ایران، فعالیت در مؤسسه را با شناسایی عرصه‌های بیابانی و اقدامات بیابان‌زدایی در دشت لار و سپس استان مرکزی آغاز کرد و سپس در دشت ماتم‌زده گربایگان فسا (استان فارس) - که ۱۲ حلقه چاه آب آن، شور و سپس خشک شد و ۳۰۰ هکتار اراضی کشاورزی که از این چاه‌ها آبیاری می‌شوند ابتدا خشک و سپس زیر شن‌های روان دفن شدند - مستقر شد.
آهنگ کوثر با فراخوان جهاد سازندگی فارس برای نجات مردم در اوایل دهه ۶۰، از مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور به جهاد سازندگی فارس و سپس به جهاد کشاورزی فسا مأمور شد و عهد و پیمان کرد برای حل مشکل روستاهای متروکه و آب‌دار کردن آنها، پرآب کردن چاه‌ها، احیا و توسعه دشت و فراهم کردن بازگشت روستاییان کوچ کرده در همان بیابان زندگی کند، لذا درخواست کرد مقر مختصری در چند کانتینر همچون جبهه‌های دفاع مقدس برای او و خانواده‌اش مهیا شود.
تا آن زمان ۱۲ حلقه چاه با آبخوان‌داری و تزریق سفره احیا و به ۴۰ حلقه چاه افزایش یافته و اراضی احیا شده به ۲ هزار هکتار بالغ شده بود. به همت نهضت علمی جهادگران از سال ۷۰ تا ۷۹ عرصه پخش سیلاب از ۲ هزار هکتار به ۵ هزار هکتار توسعه یافت و تعداد چاه‌ها به بیش از ۱۴۰ حلقه و اراضی کشاورزی پایین‌دست عرصه پخش سیلاب تا ۵ هزار هکتار توسعه یافت؛ دستاوردی که یک انقلاب و یک معجزه در عرصه آبادانی و شکوفایی واقعی تمدن‌ساز است. امری که مطالبه مکرر رهبر معظم انقلاب اسلامی است. کانون جهادگران جهاد سازندگی یادآوری کرد:هرگز نمی‌توان ویژگی‌هایی که او را اسطوره علم، دانش و فناوری آبخوان‌داری که ابزار کارآمد مدیریت نزولات و سیلاب‌ها، تغذیه سفره‌ها و نجات‌بخش انسان در فرآیند آینده وحشتناک فرونشست دشت‌ها و زلزله‌های نابودکننده تمدن‌ها خواهد بود، نادیده گرفت. با آنچه آهنگ کوثر در فارس انجام داد می‌توان بسیاری از آبخوان‌ها را نجات داد پیش از آنکه آبخوان‌های باقی مانده به گل بنشینند و فرونشست عریض و طویل‌تر شود.
از او این جمله به یادگار مانده است که می‌تواند چراغ راه باشد: «خدای را سپاسگزارم که نعمت‌های بیکران سیلاب و آبرفت درشت دانه را به ما ارزانی داشته است، چه، هنگامی که آبگیر‌های سدهای موجود و آنها را که در آینده خواهند ساخت، از رسوب انباشته شوند، فرزندان باشعورمان به تغذیه مصنوعی آبخوان‌ها خواهند پرداخت.» دعا و خواست او کلید ماندگاری تمدن ایران است.
صفحات
آرشیو تاریخی
شماره هشت هزار و پانصد و هشتاد و هشت
 - شماره هشت هزار و پانصد و هشتاد و هشت - ۰۵ آبان ۱۴۰۳