اقتصاد اسرائیل توان ادامه درگیری‌ها را ندارد
شهروز شریعتی
استاد علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس
حوادث روزهای اخیر چشم‌انداز نزدیکی را برای توقف درگیری‌ها در منطقه نشان نمی‌دهد. ارزیابی این تحولات بیانگر این مهم است که با وجود فرسایشی شدن سرمایه‌های اقتصادی و اجتماعی رژیم صهیونیستی، جریان مقاومت به عنوان جریانی سیال و فراگیر در سراسر منطقه با وجود ضربات کم‌سابقه‌ای که با ترور رهبران خود دریافت کرده در حال بازیابی بیشتر خود است و انگیزه بیشتری برای آسیب‌زدن به رژیم صهیونیستی دارد و در نتیجه، تداوم این روندها شرایط حساس‌تری را ایجاد می‌کند.
مروری بر تاریخ جنگ‌های دنیا نشان می‌دهد درگیری‌هایی که یک سوی آن ارتش‌های نامنظم و چریکی هستند به سختی پایان پیدا می‌کنند و در صورت پایان غیرعادلانه نیز همواره مستعد برافروخته شدن هستند.
آنچه در حال حاضر به عنوان پیشرانهای اصلی برای تحلیل آینده این درگیری‌ها از سوی رژیم صهیونیستی اهمیت دارد در بعد داخلی سرنوشت گروگان‌های اسرائیلی و در ابعاد بین‌المللی نحوه بازی قدرت‌های بین‌المللی در منطقه است. در موضوع گروگان‌ها که هیچ‌کس اطلاع دقیقی از سرنوشت آنها ندارد و به نظر نمی‌رسد در این شرایط تعداد قابل توجهی از آنان زنده مانده باشند، اگر اوضاع آنگونه که دولت نتانیاهو وعده داده بود پیش نرود وضعیت سیاسی متزلزل نتانیاهو در شرایطی که نتوانسته است با وجود کشتار و ترورهای سنگین به نتایج مورد نظر دست یابد، بازهم روز به روز سخت‌تر خواهد شد. به بیان دیگر خروج بدون دستاورد اسرائیل در عرصه گروگان‌ها موجب فشار بیشتری از سوی مخالفان خواهد شد و همین موضوع می‌تواند وضعیت سیاسی داخلی رژیم صهیونیستی را دشوارتر از قبل کند. در این میان نباید فراموش کرد که خیابان‌های تل‌آویو پیش از تحولات هفت اکتبر عرصه حضور مخالفان برنامه اصلاحات قضایی بود که موجب زدوخوردهای کم‌سابقه میان پلیس و مخالفان می‌شد. برخی منتقدان نتانیاهو اگر چه ممکن است اکنون به دلایلی سکوت کرده باشند اما این سکوت ادامه‌دار نخواهد شد و آینده سیاسی سیاه نتانیاهو را دیر یا زود رقم خواهد زد.
از سوی دیگر، قدرت‌های اصلی بین‌المللی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نیز تمایل چندانی به تداوم این درگیری‌ها ندارند و سازمان‌های بین‌المللی دیگر نمی‌توانند مانند گذشته از نسل‌کشی و جنایت‌های این رژیم چشم‌پوشی یا آن را به سادگی توجیه کنند. نامه ۹۹ پزشک امریکایی به رئیس‌جمهور امریکا که تعداد واقعی شهدای غزه را حدود ۱۲۰ هزار نفر و معادل با ۵.۵ درصد از جمعیت نوار غزه اعلام کرده بود در کنار صدها گزارش و تصویر از وضعیت فاجعه‌بار منطقه و همچنین حملات مکرر ارتش رژیم صهیونیستی به امدادگران بین‌المللی در لبنان و فلسطین فشارهای زیادی را متوجه تل‌آویو کرده است به نحوی که رهبران این رژیم نیز بارها به فشارهای مذکور اذعان کرده‌اند.
در همین حال یکی دیگر از پیشرانهایی که می‌تواند موجب تحلیل آینده این درگیری‌ها باشد وضعیت اقتصادی رژیم صهیونیستی است. وزیر دارایی اسرائیل این رژیم را گرفتار در «طولانی‌ترین و گران‌ترین» جنگ تاریخ خود توصیف کرده است. ارزیابی مؤسسات اعتبارسنجی نیز چشم‌انداز اقتصاد رژیم صهیونیستی را نزولی نشان می‌دهد و اکونومیست نیز در گزارشی نشان داده است که اقتصاد اسرائیل در مقایسه با سال گذشته در حال کوچک‌تر شدن است. روندهای اقتصادی را می‌توان شاخص مناسبی برای پیش‌بینی رفتار سیاستمداران دانست و بدین‌ترتیب به نظر می‌رسد آسیب‌های اقتصادی بزرگ‌تر حاصل از ورود رژیم صهیونیستی به جنگی جدید با ایران نمی‌تواند مورد توجه و محاسبه رهبران این رژیم نباشد. با این وصف احتمال وقوع جنگی محدود را نیز نمی‌توان از نظر دور داشت و ایجاد بازدارندگی فراگیر و هوشمندانه همانند گذشته باید در دستور کار باشد.
در سمت ایران هم به نظر می‌رسد با وصف تداوم وضع موجود، جمهوری اسلامی ضمن استمرار سیاست پرهیز از ورود مستقیم به جنگ با اسرائیل، تلاش کند تا به حمایت معنوی از حزب‌الله و دیگر گروه‌های مقاومت ادامه دهد. با وجود این تهدیدهای مکرر رژیم صهیونیستی برای پاسخگویی به عملیات وعده صادق ۲ نیز قابل اهمیت است چرا که ایران تنها زمانی وارد رویارویی نظامی مستقیم با اسرائیل می‌شود که اسرائیل بخواهد اهدافی را در کشور مورد حمله قرار دهد. این همان شرایطی است که ایران ناگزیر به واکنش خواهد شد و مشخص نیست این چرخه تا چه زمانی تداوم یابد.
