مرجان اسلامی‌فر
خبرنگار

یکی از دوراهی‌های سختی که پیش‌روی دولت چهاردهم است، واردات یا عدم واردات خودرو است. در دولت گذشته واردات خودروهای صفر کیلومتر و کارکرده تصویب و از دی ماه سال 1401 اولین سری از خودروهای صفر کیلومتر وارد کشور شد، در نیمه اول سال‌جاری نیز (اواخر تیرماه) آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده ابلاغ شد. بر این اساس، تمام افراد با توجه به مشخصات و آیین‌نامه‌هایی که ابلاغ شده می‌توانند واردات خودرو را انجام دهند.
با توجه به موارد مذکور، نکاتی قابل تأمل وجود دارد، ابتدا اینکه آیا در شرایط کنونی اقتصادی و همچنین رخداد‌های سیاسی و نظامی‌ای که بین ایران و رژیم صهیونیستی اسرائیل وجود دارد، اختصاص ارز برای واردات خودرو صحیح است؟ آیا بهتر نیست تخصیص منابع ارزی کشور صرف موارد مهم‌تر شود به نحوی که بتوان زیرساخت‌های بخش تولید را تقویت کرد؟

 در حال برطرف کردن موانع
فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت، هفته گذشته درباره واردات خودرو گفته بود: «اصل بر حمایت از تولیدات داخلی است، ولی حق مردم است که از خودروی خارجی نیز استفاده کنند. همچنین تجمعی از درخواست برای واردات داریم و این فرآیند آغاز شده است. البته برای خودروهای کارکرده بحث زیاد است که این با شأن مردم همخوانی دارد یا نه؟ این مطالبه وجود دارد و دولت نیز در حال برطرف کردن موانع واردات است. در مجموع،  واردات خودروهای کارکرده قانونی و در حال بررسی برای اجراست ولی بحث این است که این مسأله با شأن مردم همخوانی دارد یا نه.»

اولویتی بنیادین و قابل تأمل
اسماعیل شجاعی دبیرسابق انجمن واردکنندگان خودرو، صحبت‌های اخیر سخنگوی دولت را که اخیراً درباره واردات خودرو اظهارنظر کرده، تأیید و به خبرنگار «ایران» گفت: توصیه می‌کنم که منابع ارزی صرف حمایت از تولید شود، حال این تولید خودرو باشد یا صنعت دیگر. اعتقاد دارم توسعه زیرساخت‌های مربوط به خودرو یا سایر صنایع باید در اولویت دریافت ارز قرار گیرد.
شجاعی افزود: بنده از ابتدا با واردات خودرو به کشور مخالف بودم، زیرا خودروهایی که در شرکت‌های خودروسازی و مونتاژی تولید می‌شود، کفاف بازار را می‌دهد و نیازی نیست که واردات خودرو صورت گیرد. همچنین با توجه به پتانسیل‌هایی که وجود دارد، می‌توانیم بهترین قطعه‌ساز و خودروساز شویم، اما رانت و خصوصی‌سازی نادرست سبب شده شرایط صنعت خودرو مناسب نباشد.

تمرکز بر حمایت از تولید داخل
دبیرسابق انجمن واردکنندگان خودرو ادامه داد: خودروهای وارداتی سهم بسیار کمی در بازار دارند، حتی کمتر از 5 درصد، لذا عدم واردات خودرو نمی‌تواند بر بازار و قیمت‌ها اثر منفی بگذارد. بدین جهت اگر ارز مورد نیاز قطعه‌سازان تأمین شود، تولید خودرو افزایش پیدا می‌کند که این امر می‌تواند با سرعت بیشتری بر قیمت‌های بازار خودرو اثر بگذارد و منجر به کاهش قیمت‌ها شود.
این استاد دانشگاه گفت: وقتی تولیدکننده ارز کافی برای واردات و تجهیزات مربوط به تولید خودرو ندارد و این امر بلای جان تولید شده است، چرا باید ارز صرف واردات خودرو شود، لذا صحبت‌های سخنگوی دولت کاملاً درست است و خرسندیم از اینکه دولت چهاردهم اصل را بر حمایت از تولید داخل قرار داده است.

فراهم شدن رونق برای دلالان
شجاعی اظهار داشت: اگر خودروسازان ارز داشته باشند، می‌توانند کیفیت محصولات خود را بالا ببرند و سرپا بایستند. ارائه برخی از مجوزها برای واردات خودرو نمی‌تواند راهکار خوبی برای ارتقای صنعت خودرو باشد، زیرا این موضوع تنها باعث می‌شود برخی از دلالان منتفع شوند. به عنوان نمونه، در گذشته می‌خواستند به یک گروه تسهیلات و خدمات ویژه بدهند و مصوب شد که واردات خودرو برای گروهی خاص اتفاق بیفتد اما در نهایت این بازار برای دلالان در حال مهیا شدن است. در این حوزه حداقل 1/5 میلیارد دلار سود است، اما آیا در شأن و منزلت برخی از گروه‌هاست که چنین پولی را دریافت کنند؟
 
تعهد به افزایش تولید و کیفیت
آن طور که از وزارت صنعت، معدن و تجارت مطلع شدیم، واردات خودرو در دولت چهاردهم با شیوه‌های خاص‌تر دنبال خواهد شد و قرار نیست حجم واردات خودرو با وجود محدودیت‌های ارزی کشور، افزایشی شود. حتی در مورد واردات خودروهای برقی هم قرار است اصلاحاتی صورت گیرد و واردات در این حوزه به خودروهای عمومی اختصاص پیدا کند. با توجه به رویکردی که دولت چهاردهم در حوزه واردات خودرو خواهد داشت، شرکت‌های خودروسازی و مونتاژکننده باید رویه گذشته خود را تغییر دهند و ضمن افزایش تولید، بر کیفیت محصولات خود نیز بیفزایند تا حمایت‌های دولت چهاردهم از تولید، منجر به رضایت مردم شود.

بــــرش

دستاورد کاهش تعرفه
نکته مهمی که در مورد واردات خودرو بیان شده و کارشناسان بازار خودرو هم بر آن تأکید دارند، این است که خودروهای وارداتی کمتر از 20 هزار یورو، برای گروه‌های خاص است. آنها می‌گویند که گروه محدودی امکان خرید چنین خودروهایی را دارند و خیلی از مردم نمی‌توانند صاحب خودروی خارجی شوند و اگر قرار است دست دهک‌های بیشتری به خودروهای وارداتی برسد، ضرورت دارد که تعرفه واردات خودرو کاهش پیدا کند تا قیمت نهایی خودرو پایین‌تر بیایید.
همچنین عنوان می‌شود که عدم دسترسی خیلی از مردم به خودروهای وارداتی، فاصله طبقاتی را بیشتر می‌کند و آنهایی که توانایی خرید چنین خودروهایی را ندارند از اینکه ارز کشور بدون آنکه منفعتی برای اقتصاد کشور داشته باشد، خارج می‌شود، گلایه‌مند هستند. لذا اگر هدف از واردات، تأمین آرامش بازار خودرو است، دولت چهاردهم می‌تواند از تعرفه واردات بکاهد تا قیمت این خودروها منطقی شود.