امین محمودی
خبرنگار

نهاده‌های دامی شامل جو، کنجاله سویا، ذرت دامی و دانه سویا نقش مهمی در افزایش تولید محصولات کشاورزی و تنظیم بازار آن دارد به طوری که بازار لبنیات، گوشت قرمز، گوشت مرغ و برخی فرآورده‌های غذایی به صورت کامل به این امر وابسته است. به طوری که گفته می‌شود صنعت تأمین نهاده‌های دام و طیور، خط مقدم جبهه تأمین کالاهای استراتژیک در حوزه محصولات پروتئینی و لبنی است که هرگونه تکانه‌ای به این صنعت تأثیر غیر قابل جبرانی بر کل این زنجیره دارد. از این رو سالانه 22 میلیون تن نهاده دامی مورد نیاز واحدهای مرغداری و دامداری کشور است که از این میزان شش میلیون تن آن در کشور تولید و 16میلیون تن آن وارداتی بوده است.
کارشناسان معتقدند که با اجرای طرح الگوی کشت در کشورمان خصوصاً در سطح دیم‌زارها میزان تولید جو با افزایش قابل توجهی روبه‌رو شود و از سوی دیگر اراضی آبی نیز صرف تولید محصولات آبی همچون ذرت و سویا شود تا از این طریق کشورمان بتواند از میزان وابستگی خود به این نهاده‌های دامی بکاهد. با این حال اما واردات این محصول نیز ضروری به نظر می‌رسد  به‌طوری که همین امر نیز اثر خود را در بازار گذاشته و تولید محصولاتی همچون مرغ، تخم‌مرغ، گوشت قرمز و لبنیات که بیشترین تأثیرپذیری را از تأمین نهاده دامی در بازار می‌گیرند، افزایش یافته که این امر ثبات نسبی را به این بازارها آورده است.
 
روند قابل تأمل تولید- واردات
به طوری که آمارها نشان می‌دهد میزان جوجه‌ریزی مرغداران در نیمه نخست سال جاری به 140 تا 150 میلیون قطعه رسیده، این در حالی است که نیاز کشورمان تنها 120 میلیون قطعه است. از طرف دیگر با افزایش محسوس تولید تخم مرغ در کشورمان مواجهیم به طوری که بخش زیادی از این کالای پروتئینی به بازارهای هدف در کشورهای اطراف ایران صادر می‌شود.
از طرف دیگر به نظر می‌رسد با توجه به وفور دام در مراتع و دامداری‌های صنعتی کشورمان تا حدود زیادی از وابستگی به واردات گوشت قرمز رهایی پیدا کند.
آمارهای گمرک در 6 ماهه نخست سال نشان می دهد 7 میلیون و 712 هزار تن نهاده دامی به ارزش 3 میلیارد و 438 میلیون دلار وارد شده، این در حالی است که در همین بازه زمانی در سال گذشته 6 میلیون و 976 هزار تن نهاده دامی به ارزش 3 میلیارد و 312 میلیون دلار وارد کشور شده بود. به طوری که طی این مدت یک میلیون و 23 هزار تن جو به ارزش 240 میلیون و 655 هزار دلار، 4 میلیون و 868 هزار تن ذرت دامی به ارزش یک میلیارد و 505 میلیون و 722 هزار دلار، یک میلیون و 272 هزار تن دانه سویا به ارزش 775 میلیون و 145 هزار دلار و یک میلیون و 549 هزار تن کنجاله سویا به ارزش 915 میلیون و 531 هزار دلار از گمرکات شمالی و جنوبی کشورمان وارد شده است.
 
بهره‌مندی از ظرفیت 23 کشور
تنوع‌بخشی به مبادی وارداتی یکی از اصلی‌ترین راهبردهای وزارت جهاد کشاورزی طی سالیان اخیر بوده است تا در زمانی که ایران با مشکل تحریم‌های گسترده روبه‌رو شد، بازار نهاده‌های دامی دچار کمبود این محصول به سبب وابستگی به یک کشور خاص نباشد. از این رو این میزان نهاده دامی از 23 کشور جهان اتریش، اسپانیا، اسلواکی، افغانستان، امارات متحده عربی، انگلستان، ایتالیا، آلمان، برزیل، تایوان، ترکیه، چین، سنگاپور، سوزایلند، سوئیس، عمان، روسیه، قزاقستان، کانادا، گرجستان، هند، هلند و هنگ‌کنگ به کشورمان وارد شد.