سمیه افشین‌فر
خبرنگار

صلح و سازش از دیرباز در فرهنگ مردم کشورمان ریشه‌ای دیرینه داشته، برای همین است که سیستم قضایی کشور در راستای اقدامات تحولی در قانون جدید شوراهای حل اختلاف را پیش‌بینی کرده و قرار است تا آذر ماه در بیشتر استان‌ها دادگاه‌های صلح تشکیل شوند.
حالا مدت زیادی تا آذرماه باقی نمانده است. بر اساس قانون تا این تاریخ تمام حوزه‌های قضایی سراسر کشور باید آن بخش از قانون را که ناظر بر تشکیل دادگاه‌های مزبور است، اجرایی کنند. اما دادگاه‌های صلح چه تأثیری برای مردم دارند و آیا وجود این دادگاه‌ها به تسهیل امور مردم منجر خواهد شد؟
حجت‌الاسلام والمسلمین هادی صادقی، رئیس مرکز حل اختلاف قوه قضائیه در گفت‌و‌گو با «ایران» در پاسخ به این سؤال گفت: اگر کسانی به فرآیند رسیدگی و فلسفه دادگاه‌های صلح آشنایی نداشته باشند ممکن است ابتدا به خاطر عدم آگاهی کارشان مشکل شود ولی هر کسی وارد کاری می‌شود باید اطلاعات لازم را به دست بیاورد از این جهت مثل سایر دادگاه‌هاست، اما از جهات تسریع و تسهیل در فرآیند دادرسی به علت در دسترس بودن کارها را آسان‌تر می‌کند.

تشکیل دادگاه صلح در همه شعب حل اختلاف
معاون رئیس قوه قضائیه در ادامه با بیان اینکه شعب دادگاه‌های صلح در تمام کشور شعبه خواهند داشت، تأکید کرد: در همه مکان‌هایی که شعبه‌های حل اختلاف بودند دادگاه‌های صلح هم تشکیل می‌شوند.
اما آیا دادگاه صلح موجب کاهش ورودی پرونده‌های قضایی می‌شود؟ رئیس مرکز حل اختلاف معتقد است: بله، چرا که بیشتر پرونده‌های دادگاه‌های صلح اگر به رأی هم ختم شوند رأی آنها قطعی است و دیگر تجدیدنظرخواهی ندارند.
بنابراین از این منظر موجب کاهش ورودی پرونده‌ها به دادگاه‌های تجدیدنظر می‌شود. از طرف دیگر بسیاری از پرونده‌هایی که قبلاً به دادسرا می‌رفتند دیگر نیازی به دادسرا ندارند و این یعنی کاهش یک مرحله دیگر از رسیدگی‌های قضایی.
حجت‌الاسلام صادقی با اشاره به اینکه تحقیقات هم در خود همان دادگاه انجام می‌شود و رأی هم همان جا صادر می‌شود و همین امر نیز موجب کاهش پرونده‌ها می‌شود، افزود: سرجمع پرونده‌های قضایی متشکل از دادسرا، مرحله بدوی و مرحله تجدیدنظر است. بر اساس مجموع اینها پرونده‌سازی صورت می‌گیرد، وقتی همه این موارد در یک جا تجمیع شود یعنی سه مرحله به یک مرحله کاهش پیدا می‌کند. بنابراین با کاهش پرونده مواجه خواهیم شد.
وی با بیان اینکه در دادگاه‌های صلح دسترسی‌ها آسانتر شده است، گفت: بعضی از فرآیندها در دادگاه‌های صلح کوتاه شده‌اند، از جمله فرآیند تحقیقات در امور کیفری که کوتاه‌تر می‌شود. همچنین همین عوامل باعث این می‌شود که کار در دادگاه صلح زودتر به قطعیت برسد.
اکثر صلاحیت‌های سی‌گانه دادگاه‌های صلح در همان مرحله قطعی می‌شود و دیگر تجدیدنظرخواهی ندارد. بنابراین کار سرعت می‌گیرد و زودتر هم به اجرا منتهی می‌شود.

آیا دادگاه صلح موجب کاهش ورودی پرونده‌های قضایی می‌شود؟
 معاون رئیس قوه قضائیه با تأکید بر اینکه این مراحل در تمام پرونده‌ها وجود ندارد، گفت: ممکن است برخی از پرونده‌ها به تجدیدنظرخواهی نروند ولی بالاخره پرونده‌هایی که محتمل بود بروند کاهش پیدا می‌کنند. همچنین گاهی اوقات پرونده اجرایی کاهش پیدا می‌کند به این معنا که اگر به صلح و سازش ختم شود دیگر خود افراد داوطلبانه آن چیزی را که سازش کرده‌اند اجرا می‌کنند و نیازی به تشکیل پرونده در اجرای احکام نیست و یک پرونده هم در آنجا کاهش پیدا می‌کند.