معیشت ۶ استان مرزی به صنعت خرما وابسته است
کام نخلداران کرمان شیرین می‌شود؟
شیما جهان بخش
خبرنگار
زندگی بیش از یک میلیون نفر در استان کرمان به خرما گره خورده اما این روزها به دلیل تغییرات اقلیمی، خشکسالی‌های چندین ساله، تصمیمات غیرکارشناسی و... زنگ خطر برای این محصول ارزآور در این استان به صدا در آمده است. کشاورزان کرمانی معتقدند در سال‌های اخیر مشکلاتی از جمله آفت سوسک سرخرطومی، ناترازی آب و برق، قیمت‌گذاری نامناسب، تعرفه صادراتی زیاد، خشکیدگی و... چالش‌های جدی را برای آنها ایجاد کرده است. در این شرایط دولت و مسئولان استان کرمان در تلاشند با چاره‌اندیشی، خرما را به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین منابع درآمدی استان که با معیشت مردم گره خورده، حفظ کند.
«غلامرضا نوری»، وزیر جهاد کشاورزی چندی پیش در نخستین آیین بزرگداشت «روز ملی خرما» این محصول را یکی از مهم‌ترین محصولات صادراتی کشورعنوان کرده و اظهار داشت: ما در جهان حرف زیادی در مورد خرما داریم و هنوز به جایگاه واقعی خود نرسیده‌ایم لذا در کنار فعالیت فنی، اصول صحیح باغداری و استفاده از ارکان و اصلاحات کشاورزی نوین باید برای توسعه این محصول اقداماتی انجام دهیم. نوری با ابراز امیدواری بر اینکه طی هفته‌های آینده با قیمت‌گذاری این محصول، حاصل دسترنج به قیمت مناسب در بازار عرضه شود، افزود: از آنجایی که علاقه بازارهای جهانی به اقلام مختلف خرمای ایران ظرفیت خوبی را برای بخش خصوصی ایجاد کرده ما هم باید با تکمیل زنجیره ارزش افزوده خرما از این ظرفیت استفاده کنیم.
۱۳ استان کشور از خرما بهره می‌برند
«محسن رشید فرخی»، رئیس انجمن ملی خرمای ایران با تأکید بر اینکه ۱۳ استان کشور از خرما بهره می‌برند و معیشت ۶ استان مرزی به این صنعت وابسته است به «ایران» گفت: در حال حاضر خرماکاران کرمانی که سهم قابل توجهی در تولید خرما دارند حال و روز مناسبی ندارند و با مشکلات زیادی مواجه هستند. در هر دوره به آنها قول‌هایی مبنی بر حمایت داده شده اما چیزی عاید آنها نشده است. دراین شرایط تنها امید آنها به دولت جدید و حمایت‌های مسئولان است. می‌دانید که در سال زراعی گذشته تولید یک میلیون و۳۰۰ هزار تن خرما حدود 300 میلیون دلار درآمد مالی برای کشور داشته است به همین دلیل لازم است تصمیمات در خصوص این محصول با نگاه ملی باشد.
وی با بیان اینکه بزرگ‌ترین مشکل خرماکاران و فعالان این حوزه ناترازی آب است، افزود: بخش عمده‌ای از منابع آبی در بخش کشاورزی هزینه می‌شود اما با وجود ناترازی‌هایی که با آن روبه‌رو هستیم تاکنون استفاده بهینه‌ای از این منابع نداشته و به زحمت داشته‌های حوزه کشاورزی را حفظ کرده‌ایم. بارها صحبت شده که با افزایش سطح زیرکشت به خودکفایی خرما برسیم اما من معتقدم اهمیت حفظ منابع آبی بسیار مهم‌تر از توسعه خرماست زیرا اگرآب نباشد حیات هم از بین می‌رود.
امید خرماکاران به دولت جدید
رئیس انجمن ملی خرما ایران با اعلام اینکه در حال حاضر یک میلیارد مترمکعب عملکرد منفی آب در استان کرمان داریم، گفت: این درحالی است که هر مترمکعب آب خلیج فارس3 دلار و 20 سنت قیمت دارد. با بررسی دقیق این آمار متوجه می‌شویم که آب مصرف شده برای تولید محصولات کشاورزی پرهزینه بوده و هیچ صرفه اقتصادی برای تولید بیشتر وجود ندارد. از آنجایی که ما تجربه خوبی در زمینه افزایش واحد سطح زیرکشت پسته نداشته‌ایم به هیچ عنوان هدف ما این نیست که نخلستان‌ها را افزایش دهیم بلکه معتقدم تنها باید تلاش کنیم سطح فعلی را حفظ کنیم. البته این کار با دست خالی و بدون حمایت دولت انجام نمی‌شود و لازم است بودجه ویژه برای این محصول ارزآور در نظر گرفته شود.
رشید فرخی با تأکید براینکه در سال‌جاری گرمای بی‌سابقه و ناترازی برق آسیب زیادی به کشاورزان استان کرمان وارد کرده است، افزود: با وجود تمام این مشکلات، ما نه تنها با کمبود خرما در کشور مواجه نیستیم بلکه به علت ممنوعیت صادرات خرما هنوز محصول سال گذشته هم در سردخانه‌ها مانده است.
کاهش محصول خرمای فهرج
«علیرضا طیبی»، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان فهرج نیز که از نواحی استراتژیک و مهم تولید خرما به شمار می‌رود در این زمینه به «ایران» گفت: 6هزار و300 هکتار نخلیات مثمرثمر در شهرستان داریم که امسال به علت اثر گرمای شدید هوا اغلب بیش از ۵۰ درصد آن بر اثر خشکیدگی خوشه‌های خرما خسارت دیده‌اند. البته با توجه به اینکه امسال نسبت به سال قبل ریزش محصول بیشتر و خشکیدگی کمتر بوده کیفیت خرما نسبت به سال گذشته بهتر شده است.
وی ادامه داد: در ابتدای فصل برداشت پیش‌بینی تولید ۴۷ هزار تن محصول را داشتیم اما ۵۰ درصد این میزان بر اثر عارضه ریزش و خشکیدگی از بین رفت و تنها نزدیک به ۳۰ هزار تن خرما از نخلستان‌های فهرج برداشت شده است. طیبی با تأکید بر اینکه تکمیل زنجیره فرآوری محصول خرما از نیاز‌های اصلی استان است، افزود: عمده صادرات ما به کشورهای چین، روسیه، هند و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و مرکز کشور است اما متأسفانه در زمینه بسته‌بندی کمبود‌های زیادی داریم. در حال حاضر بیش از ۳۷ سردخانه در فهرج وجود دارد که کار بسته‌بندی را نیز برعهده دارند. برخی از این واحد‌ها در سال‌های قبل غیر فعال بودند اما امسال با پیگیری‌های انجام شده اغلب آنها فعال شده‌اند.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان فهرج خاطرنشان کرد: باید به این نکته هم توجه داشته باشیم که ظرفیت نگهداری این سردخانه‌ها با توجه به میزان تولید شهرستان کم است و اگر مشکل صادرات مرتفع نشود جا برای نگهداری محصول جدید نداریم. تعرفه‌ها به شکل نامتوازنی بالا رفته و همین موضوع صادرات را با مشکل مواجه کرده و بیش از 2 هزار تن خرمای سال گذشته هنوز در سردخانه مانده است.
بــــرش
بیمه جوابگوی خسارت نخلداران نیست
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان فهرج تأکید کرد: وزارت جهاد کشاورزی باید به گونه‌ای عمل کند که فضای صادراتی با کاهش تعرفه باز شود و بخش خصوصی و متولیان موضوع در انجمن‌ها و اتحادیه‌ها باید در کنار صادرات، تنظیم بازار داخلی را هم مدنظر قرار دهند. از سوی دیگر با توجه به ارز‌آوری این محصول درخواست داریم دولت با حمایت از کشاورزان آنها را دلگرم کند. وی در خصوص وضعیت بیمه نخلستان‌های این شهرستان افزود: از آنجایی که خرما جزو محصولاتی است که ضریب ریسک بالایی داشته و بیمه تمایل چندانی برای قبول آن ندارد. از سوی دیگر میزان حق بیمه و پرداختی خسارت متناسب نیست به همین خاطر کشاورزان رقابتی برای بیمه ندارند. بارها پیشنهاد داده‌ایم بیمه خرما به شیوه بیمه ترجیحی یا مبتنی برعملکرد باشد و براساس حجم و نوع محصول با پرداخت تعرفه بیشتر، خسارت‌ها هم متناسب پرداخت شود.
