عباس عراقچی وزیر امور خارجه به شینا انصاری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور می‌گوید یکی از محورهای اصلی سفرهای آتی به عراق موضوعات محیط زیستی و پیگیری توافق‌های پیشین دو کشور است.
«شینا انصاری» در جلسه هیأت دولت پس از بازگشت رئیس‌جمهور و هیأت همراه از عراق، بحث را به ریزگردهایی که از سمت عراق به ایران می‌آید و گاهی آسمان 30 استان کشور را خاکستری می‌کند، می‌برد.
انصاری می‌گوید: «در جلسه هیأت دولت درباره کانون‌های گرد و غبار کشور عراق صحبت کردم که وزیر امور خارجه بر همکاری دو کشور با هدف بررسی این کانون‌ها تأکید کرد.»

ریزگردهای الانبار
ریزگردهای عراقی براساس گفته‌های پیشین «علی محمد طهماسبی» دبیر ستاد مقابله با پدیده گرد و غبار سازمان حفاظت محیط‌‌زیست به «ایران» بیشتر از منطقه «الأنبار» بلند می‌شود. طبق نقشه‌های ماهواره‌ای اراضی جنوب سوریه و شرق اردن هم در ایجاد این ریزگردها نقش داشته‌اند اما غرب عراق، کانون اصلی شکل‌گیری این ریزگردها بوده است.
در همین زمینه، محمد طالب حیدری، کارشناس ارشد هواشناسی و رئیس اسبق  اداره هواشناسی کردستان و کرمانشاه نیز پیشتر در گفت‌و‌گو با «ایران» گفته است: «در خارج و داخل صدها کانون ریزگرد وجود دارد اما در بین کانون‌های خارجی تفاوت شدت فوران ریزگردها زیاد است، فقط چند کانون در امتداد و اطراف بستر فرات است که فورانی بسیار دارند، بنابراین دولت باید روی درخواست حل و ترمیم این چند کانون محدود تمرکز کند و پیگیری حل مسأله کانون بحرانی و فورانی فرات را در دستور کار خود قرار دهد، سایر کانون‌ها در درجات چندم خطر نسبت به کانون فرات قرار می‌گیرند.»
این کارشناس اعتقاد دارد، اگر این کانون‌های بحرانی مهار شوند، نه کانون‌های موضعی داخلی و نه کانون‌های شمال آفریقا و کانون‌های اردن و عربستان هوای ما را به ورطه بحران نمی‌برند.
بیماری زاگرس
ریزگردهای عراق، سوریه، اردن، عربستان و... سال‌های طولانی است که نفس کشیدن را برای استان‌های جنوب‌غربی و غرب ایران سخت کرده است. دامنه گسترش آنها به خوزستان، ایلام، کرمانشاه یا لرستان محدود نمی‌شود و گاهی تا 30 استان را درگیر می‌کند. یکی از علل بیمارشدن جنگل‌های زاگرس که خود، سدی سبز در مقابل ریزگردها هستند، شدت و زمان بالای نشر ریزگردهای خارجی از سمت غرب کشور است. ریزگردهایی که فقط تنفس کشیدن را برای شهروندان ایرانی سخت نمی‌کنند، این توده نارنجی -خاکستری بشدت زادآوری طبیعت ایران از جمله جنگل‌های زاگرسی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. جنگل‌های زاگرسی خود سد سبز در مقابل ریزگردها هستند اما انباشت طولانی مدت ریزگرد‌ها و گرد و غبار روی برگ و شاخه درختان به تنک و بیمار شدن این دیواره سبز ارزشمند منجر شده تا خسارت ورود ریزگردها تنها به هزینه درمانی و سلامتی شهروندان ایرانی محدود نباشد.

بازی رسانه‌ای
سدسازی‌های کشور ترکیه روی دجله و فرات، سوریه و عراق را به کانون بحرانی ریزگردهای منطقه تبدیل کرده است. این ریزگردها نفس‌کشیدن را برای بخش بسیار زیادی از شهروندان ایرانی و دو کشور دیگر سخت کرده و حتی به مرگ تعدادی از شهروندان سوری و عراقی منجر شده است. انتقادها به سدسازی ترکیه چندی است در رسانه‌ها و فضای مجازی کاهش یافته است از سوی دیگر حجت میان‌آبادی، استاد دانشگاه تربیت‌مدرس و متخصص دیپلماسی آب و محیط‌زیست، درباره دیپلماسی رسانه های ترکیه در دیپلماسی آب و غفلت ما از ابزارهای دیپلماسی نرم گفته است: رسانه‌های ترکیه در فضای بین‌المللی سعی در القا و برساخت این مسأله دارند که مشکلات آب عراق ناشی از سدهای ایران است! و درمقابل سدهای متعدد ترکیه روی دجله و فرات، به نفع عراق و سوریه است!
میان‌آبادی می‌گوید: «ترکیه هوشمندانه در قالب دیپلماسی نرم و رسانه‌ای درصدد آن است که خود را از اتهام نقش تخریبی در عراق مبرا کرده و ایران را متهم اصلی جلوه دهد!» حوضه‌ آبریز دجله و فرات از ترکیه سرچشمه می‌گیرد. ایران در حوضه فرات هیچ سهم و نقشی ندارد وسهم ایران در آورد حوضه دجله فقط حدود ۱۰درصد است.

همکاری ایران و عراق به کجا رسید؟
 ایران و عراق پیش از این هم درباره حل معضل ریزگردها به گفت‌و‌گو نشسته‌اند اما هربار یک موضوع اجازه نداد تا تصمیم‌گیری‌ها روی میز اجرا برود. یک‌بار حضور داعش برنامه‌ها را به‌هم زد و یک‌بار هم شیوع کرونا. دولت عراق با‌ توجه به مسائل سیاسی و امنیتی‌ای که دارد، ریزگردها را در اولویت قرار نمی‌دهد. علی سلاجقه، رئیس سابق سازمان حفاظت محیط زیست در یکی دو سال گذشته به همراه هیأتی فنی و کارشناسی از وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی، راه و شهرسازی، نیرو و امورخارجه هم به عراق رفت و هم به سوریه سفر کرد. سلاجقه تنها رئیسی نبود که از پردیسان به عراق رفت. سفرهای دیپلماتیک رؤسای پیشین سازمان جنگل‌ها و منابع طبیعی به عراق هم به ایجاد تفاهمنامه‌های میان دو کشور منجر شد. تفاهمنامه‌هایی که البته نتوانست ریزگردها را آرام کند و همچنان ریه ایرانی از ناحیه آنها آسیب می‌بیند. همین موضوع باعث شد تا بسیاری از جمله خود علی  سلاجقه اعلام کنند که تفاهمنامه‌ها در همه سال‌های گذشته، نتوانسته است به ساماندهی کانون‌های ریزگرد دو کشور منجر شود.

پیگیری توافق‌های پیشین
ایران سالانه میزبان اجباری 150 میلیون تن گردوغبار کشورهای همسایه است. علی‌محمد طهماسبی بیرگانی، دبیرستاد ملی مقابله با گردوغبار ایران بارها در گفت‌و‌گو با «ایران»، تنها راه آرام کردن این حجم عظیم خسارت‌زا را ورود مجامع بین‌المللی و تشکیل یک صندوق مالی مشترک بین کشورهای درگیر با ریزگردها اعلام کرده است. همین موضوع هم باعث شد تا دولت رئیس‌جمهور فقید ابراهیم رئیسی در نشست تیرماه سال 1401 که میزبان 11 کشور منطقه بود تشکیل صندوق منطقه‌ای گرد‌و‌غبار را به سازمان ملل پیشنهاد بدهد که پذیرفته شد. ایران، شهریورماه سال 1402 هم میزبان نمایندگانی از 50 کشور در اجلاس بین‌المللی مقابله با گرد و غبار بود. همچنین بر اساس پیشنهاد ایران و موافقت سازمان ملل متحد، تاریخ ۲۱ تیرماه به عنوان روز جهانی مقابله با گرد و غبار ثبت شد. حالا عباس عراقچی قول پیگیری توافق‌های پیشین را داده است.