ایران در یکی دیگر از محصولات پروتئینی با تولید قراردادی به خودکفایی می‌رسد
بی‌نیازی از واردات گوشت قرمز
امین محمودی
خبرنگار
آنطور که فعالان صنعت دام می‌گویند به طور متوسط سالانه 900 هزار تن گوشت قرمز در کشورمان تولید می‌شود، با این حال اما برای تنظیم بازار نیز سالانه 100 هزار تن از این محصول وارد کشورمان می‌شود که این امر نشان‌دهنده آن است که کشورمان 10 درصد به واردات این کالای پروتئینی وابسته است.
راهبردی برای خودکفایی
پر واضح است که کشورمان می‌تواند با اتخاذ راهکارهایی از جمله تولید گوشت قراردادی به خودکفایی در تولید گوشت قرمز و تأمین کامل نیاز بازار برسد، هر چند که پتانسیل این امر طی سال‌های گذشته نیز وجود داشت ولی با کشتار دام‌های مولد در سال 1401 و به دلیل کمبود نهاده‌های دامی گران شدن این محصولات را در پی داشت. به همین منظور وزارت جهاد کشاورزی خودکفایی گوشت قرمز را در دستور کار قرار داده است به طوری که قرار است امسال سازمان امور عشایر با تولیدکنندگان سه میلیون رأس دام «تولید قراردادی» منعقد کرده که در ازای تأمین خوراک و علوفه آنها، گوشت تولیدی را به قیمت روز خریداری کند و پیش‌بینی می‌شود که 15 هزار تن به تولید گوشت کشور اضافه شود.
تولید 210 هزار تنی عشایر ی
در این خصوص فضل خرم مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عشایر گفت: امسال تولید قراردادی دام عشایر در ۳ میلیون رأس اجرا می‌شود که براین اساس تولید گوشت عشایر از ۱۹۵ هزارتن به ۲۱۰ هزارتن می‌رسد.
خرم با بیان اینکه عشایر ۲۸.۵ میلیون رأس دام سبک را در اختیار دارد، گفت: با اجرای تولید قراردادی دام طی یک بازه زمانی ۵ ساله، بخش اعظم دام عشایر تحت پوشش تولید قراردادی قرار می‌گیرند که این امر در افزایش تولید گوشت قرمز تأثیر بسزایی دارد.
این مقام صنفی ادامه داد: بنابر آمار سالانه ۹۰۰ هزارتن گوشت قرمز در کشور تولید می‌شود که بیش از ۲۳ تا ۲۴درصد گوشت از طریق عشایر تولید می‌شود. البته بد نیست بدانیم تولید قراردادی یا خرید تضمینی دام درخواست چندین ساله عشایر کشور بوده که قرار است اجرایی شود، به همین دلیل گفته می‌شود که با این کار عملاً تولیدکنندگان جامعه عشایر بدون دغدغه مالی و تأمین نهاده مورد نیاز دام به تولید خواهد پرداخت و در بازه زمانی مشخص نیز دام خود را به بازار عرضه خواهد کرد. در حال حاضر عشایر کشورمان 48 درصد دام سبک از جمعیت دامی کشور را در اختیار دارند که براین اساس بیش از ۴۲ درصد دام سبک کشور در اختیار جامعه عشایر است. به همین دلیل آنها سالانه نقش مهمی در تولید محصولات پروتئینی از جمله گوشت قرمز و لبنیات بر عهده دارند.
مدیرعامل اتحادیه تعاونی دامداران متحرک عشایر با بیان اینکه سالانه ۱۱ میلیون تن نهاده دامی مورد نیاز جامعه عشایر است، گفت: تولید قراردادی دام یکی از سیاست‌های خودکفایی و بی‌نیازی از واردات گوشت قرمز است که سالانه بخشی از نهاده مورد نیاز جامعه عشایر از طریق تولید قراردادی تأمین می‌شود که براین اساس وقتی امنیت روانی از لحاظ تأمین نهاده ایجاد شود، تولیدکننده به امر تولید می‌پردازد که این امر در خودکفایی گوشت قرمز تأثیر بسزایی دارد.
صادرکننده گوشت می‌شویم
جواد آزاد مدیرعامل اتحادیه صنعت دامپروران نیز در این باره گفت: علی‌رغم پیگیری‌های مکرر در سنوات گذشته برای تولید قراردادی دام، اما این امر محقق نشد و آنچه که در شرایط کنونی اتفاق می‌افتد، با تولید قراردادی فاصله معناداری دارد. به گفته او، با وجود پیگیری‌های مکرر، معاونت امور دام ۴ قطب تعریف کردند اما خروجی نداشت، در حالی که تشکل و دامدار باید اعلام کند که در طرح شرکت می‌کند و در قبال چه میزان نهاده چه تعداد دام دریافت می‌کند و در نهایت دام تولیدی را با قیمت مشخص از دامداران خریداری کند که متأسفانه در چند سال گذشته به توافق واحد در خصوص قیمت دام نرسیدیم. آزاد ادامه داد: در تولید قراردادی، دام تولیدی از دامداران با قیمت روز باید خریداری شود و بدین منظور شورای قیمت‌گذاری باید نرخ دام را در قرارداد مشخص کند.
مدیرعامل اتحادیه صنعت دامپروران با بیان اینکه کسری گوشت سالانه به ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزارتن می‌رسد، افزود: با اجرای تولید قراردادی، نه تنها نیازی به واردات نداریم، بلکه صادرکننده گوشت خواهیم شد. این درحالی است که در شرایط کنونی دامداران به سبب عدم نقدینگی لازم، ناگریز به کشتار دام زودتر از موعد هستند.
او با بیان اینکه کسری ۱۰ درصد گوشت نیاز داخل از محل تولید قراردادی قابل تأمین است، گفت: بنابر آمار سالانه یک میلیون تن گوشت مورد نیاز کشور است که ۴۰ درصد آن از طریق دام سبک و ۶۰ درصد دام سنگین قابل تأمین است، در حالی که با رعایت کردن تعهدات در تولید قراردادی امکان رسیدن به خودکفایی وجود دارد. کما اینکه در شرایط فعلی سالانه ۲ تا ۳ میلیون رأس دام قاچاق می‌شود که این امر بدان معناست که مشکلی در تأمین دام نداریم.
بــــرش
چالش‌های تولید قراردادی
هم‌اکنون تولید گوشت قراردادی با چالش‌هایی روبه‌روست به طوری که هم‌اکنون میزان واردات گوشت قرمز با افزایش محسوسی روبه‌روست که این امر سبب بی‌انگیزگی عشایر می‌شود.از طرف دیگر اولین مسأله در تولید قراردادی گوشت قرمز آن است که دام تولیدی با چه قیمتی خریداری می‌شود و دیگر آنکه نهاده با چه قیمت و روشی تحویل دامدار می‌شود، هرچند تولید قراردادی با رفع نقاط ابهام طرح بسیار خوبی است که در رونق تولید و دستیابی به خودکفایی گوشت قرمز تأثیر بسزایی دارد.
از طرف دیگر در طرح تولید قراردادی دام بحث پروار دام بسیار حائز اهمیت است و نکته مهم این است که دام لاغر را چگونه باید تأمین کرد و لازمه تولید قراردادی ۲ بخش تأمین دام لاغر از طریق گله‌داران مولد و دام شیری و سبک و بخش دوم تأمین گوشت است که کل زنجیره در اختیار تشکل‌هاست که می‌توانند کار را با توجه به ظرفیت‌های بالقوه انجام دهند و دولت تأمین منابع مالی را انجام دهد و از طرفی متعهد شود که گوشت را خریداری می‌کند.
