رفع چالشهای کریدور شمال - جنوب ضروری است
افق درآمد 20 میلیارد دلاری برای ایران
در حالیکه وزیر اقتصاد در دیدار با دستیار رئیس جمهور روسیه بر اجرایی شدن سریعتر کریدور شمال به جنوب به عنوان یک مسیر ترانزیتی تأکید کرده، همچنان چالشهایی برای عملیاتی کردن آن به زبانی دیگر توسعه آن وجود دارد. چند وجهی بودن این کریدور که شامل خطوط ریلی، دریایی و جادهای است، نیازمند نوسازی و توسعه زیرساختها در این زمینه از سوی ایران بوده است. نکته قابل تأمل اینکه بین کشورهایی که در این کریدور وجود دارند، ارتباطات دیپلماتیک قوی وجود ندارد. ایران و روسیه به عنوان دو کشور قدرتمند میتوانند این دو چالش بزرگ را با وجود تحریم دو کشور هموار کنند.
ارائه مشوقهای سرمایهگذاری
عبدالناصر همتی در دیدار با ایگور لویتین دستیار ارشد رئیس جمهور روسیه بر اجرایی شدن هر چه سریعتر پروژه کریدور شمال به جنوب به عنوان یک مسیر ترانزیتی مناسب برای تقویت همکاریها میان جمهوری اسلامی ایران، روسیه، هند و کشورهای حاشیه خلیج فارس تأکید کرد. وزیر اقتصاد کشورمان گفت: انتظار داریم روسیه از پروژه بزرگ کریدور شمال - جنوب به صورت جدی حمایت کند. وی تأکید کرد: دولت جمهوری اسلامی ایران از سرمایهگذاری سایر کشورها در این مسیر حمایت میکند و آمادگی دارد با ارائه مشوقهای خاص سرمایهگذاری، مشارکت سایر کشورها در این پروژه را تسهیل کند. ایران برای تقویت جایگاه ترانزیتی و دور زدن تحریمهای غرب به دنبال استفاده از موقعیت سرزمینی خود و تکمیل راهگذر (کریدور) شمال-جنوب است. انتظار میرود با عملیاتی شدن کامل آن، ایران بتواند سالانه حدود ۲۰ میلیارد دلار از این مسیر درآمد کسب کند که تا حدی از وابستگی کشور به درآمدهای نفتی میکاهد.
سامان چالشها در انتظار راهبرد
رقبای ایران سرمایهگذاریهای سنگینی برای فعال سازی کریدورهای دیگر انجام میدهند؛ جدای از برنامههای ترکیه برای تبدیل شدن به هاب ترانزیتی، برخی کشورها در حال دور زدن ایران هستند. عراق با پروژه ترانزیتی ۱۷ میلیارد دلاری خود یعنی راه توسعه عراق (توسعه خطوط راه آهن و جادههای ترانزیتی از بندر فاو عراق به بندر مرسین ترکیه) نیز رقیب INSTC است. افزایش تنش بین تهران و باکو، سرد شدن روابط باکو با هند و چالشهای ایروان - باکو نیز موانعی بر سر راه محور غربی
INSTC است. تداوم چالشهای فنی و زیرساختی این مسیر نیز توجه بازیگرانی مانند هند را برای ترانزیت از خاور دور روسیه، مسیر ترکیه یا کریدور میانی شرق به غرب را به خود جلب کرده است. مسائل فنی مربوط به راهآهن، تسهیل و تسریع تشریفات گمرکی، تعرفهها، دیجیتالی شدن، رویههای کنترل مرزی، هماهنگ سازی رویههای گمرکی و سیاستهای تعرفهای کشورها نیز باید حل شود. جادههای ایران توسعه یافتهاند، اما بیشتر خطوط ریلی ایران نیاز به توسعه دارند.